Ecevit’in ilk köykenti için için aÄŸlıyor

TaÅŸkesti, BaÅŸbakan Bülent Ecevit'in 23 yıl önce Bolu'da ‘‘Köykent projesi’’ni baÅŸlattığı köy. Artık köy olmaktan çıkmış, belde haline gelmiÅŸ. TaÅŸkestililer yarım kalan proje dururken, Çavdar (Mesudiye/Ordu) ve Has'da (Erzurum) yeni baÅŸtan ‘‘köykent’’ kurma giriÅŸimine ÅŸaşırmışlar. ‘‘Neden önce bizim projeyi bitirmiyor’’ sorusuna yanıt arıyorlar. Bir yandan da vefa gösterip, ilk giriÅŸimleri takdirle hatırlıyorlar. Proje baÅŸlatılırken köyde muhtar olan Saip Özveren, bugün 75 yaşında. ‘‘Köykent’’ projesiyle ilgili tartışmalarda Ecevit'e arka çıkıyor. DSP Belde BaÅŸkanı Yusuf Yıldız da hálá umutlu. Esnaf Siyami Çalışkan yarım kalan TaÅŸkesti dururken Ecevit'in projeyi Mesudiye'de yeniden baÅŸlatmasını anlayamadığını söylüyor: ‘‘Biz baÅŸbakanımızın, yarım kalan projemizi bitirmesini istiyoruz. Biz vefa borcumuzu ödemek için hálá Ecevit'e oy veriyoruz.’’ Bolu yöresinin ilk kadın belediye baÅŸkanı olan Fevziye ErtuÄŸrul da aynı görüşte. ‘‘Köykent, bize çok yararlı oldu. Ä°nkar etmemek lazım. Ama Ecevit'in baÅŸladığı projeyi bitirmesi iyi olur’’ diyor. BaÅŸkanın sözlerine inÅŸaat mühendisi oÄŸlu Serkan ErtuÄŸrul karşı çıkıyor, çünkü ‘‘Köykent projesinin hayali olduÄŸuna’ inanıyor: ‘‘Üç senede Mesudiye yapıldı. Bütün köylere uygulanabilmesi 500 seneyi bulur. Åžu anda Türkiye'nin ihtiyacı köykent deÄŸil, sanayinin geliÅŸmesi. Köykent çok iyi olabilir ama bununla bir yere gidemeyiz.’’1978 yazında TaÅŸkesti'ye gelen helikopter, köylüleri heyecanlandırdı. Aslında köylülerin hiçbiri helikopterle gelip köyün etrafında gezinenleri görememiÅŸti. Ama daha helikopterin havalanmasının ardından bir fısıltı kulaktan kulaÄŸa yayıldı; ‘‘BaÅŸbakan Bülent Ecevit gelmiÅŸ, burada köy-kent yapacakmış.’’TaÅŸkesti, iÅŸi gücü bıraktı. ‘‘Köykent de ne ola?’’ sorusunun peÅŸine düştü. Ecevit'in, CHP'nin 1969 seçim bildirgesine koyduÄŸu, yıllarca seçim meydanlarında anlatıp durduÄŸu ‘‘köykent’’, Bolu'nun Mudurnu ilçesine baÄŸlı TaÅŸkesti köyünde hiç duyulmamıştı o güne deÄŸin.Hafiften bir panik dalgası da yükselmedi deÄŸil:‘‘Gariban orman köylüsünü buradan çıkarıp baÅŸka bir yerde toplayacaklar.’’ Yörenin kimi ileri gelenleri de paniÄŸi körüklediler; ‘‘Yarın orman işçiliÄŸimize de engel olurlar.’’ Neyse ki, kısa sürede Ankara'dan bürokratlar gelip, ‘‘Buraya fabrika yapılacak, Ziraat Bankası gelecek. Köyünüz kalkınacak’’ dediler. TaÅŸkesti'nin ‘‘Türkiye'nin ilk köykenti’’ olması kararını Orman Bakanlığı'nın önerisi üzerine Ecevit'in verdiÄŸini anlattılar.ÇABUK Ä°KNA OLDULARTaÅŸkestililer; ezelden CHP'liydi. ÇoÄŸunluÄŸu Ecevit hayranıydı. O nedenle çabuk ikna oldular. Tartışmada denge kısa zamanda köykentten yana döndü. Civar köylerin Adalet Partilileri bile susmak zorunda kaldılar.Öncelikle TaÅŸkesti ve civarındaki 19 köyün kooperatiflerinin birleÅŸtirilmesi gerekiyordu. Muhtar Saip Özveren, öbür köylerin muhtarlarını topladı, yaklaşık 1100 üyeli TaÅŸkesti ve Çevre Orman Köylerini Kalkındırma Kooperatifi kuruldu. Kereste fabrikası için yer belirlendi.Ecevit'in geleceÄŸi 30 Eylül günü, köy bayram yerine döndü. DaÄŸ taÅŸ insan doldu o gün. BaÅŸbakanı karşılamak üzere köprüye giden köylüler, yol üzerindeki bira ÅŸiÅŸeleri kırıklarıyla karşılaÅŸtılar. Konvoyun geçmesini istemeyenlerin elinden bu kadarı gelmiÅŸti anlaşılan. ÇEHRESÄ° DEĞİŞTÄ°Konvoy gelene kadar tek tek elleriyle temizlediler cam parçalarını. BaÅŸbakan Ecevit, önce Kereste fabrikasının temelini attı, sonra da Ziraat Bankası Åžubesi'nin açılışını yaptı. Törendeki konuÅŸmasında ‘‘Köykent projesini’’ anlattı: Köykentle köyler deÄŸil, köylülerin gücü birleÅŸecektir. Yeni köykentler oluÅŸtukça ÅŸehre göçmeye gerek kalmayacak...TaÅŸkesti'nin seçilmesinin nedeni de buydu. 19 köyün ekonomik ve coÄŸrafi merkezi olan TaÅŸkesti, ‘‘ekonomik cazibe merkezi’’ haline gelecek, 20 köy hep birlikte kalkınacaktı! Amaç, köylünün kendi kentini yaratmasıydı. ‘‘Köykent uygulaması kısa sürede dalga dalga bütün yurda yayılacaktır’’ diyen Ecevit, görevlilere ‘‘Köyde elektrik var mı?’’ diye sordu. ‘‘Ormanın jeneratörü günde birkaç saat elektrik verebiliyor. O da bütün evlere yetmiyor’’ yanıtı aldı. Köylülere, bu sorunu da çözme sözü verdi.Çok geçmedi; TaÅŸkesti ve çevresinin çehresi deÄŸiÅŸti. Bir aya kalmadı, elektrik geldi. Kereste fabrikasının binası hızla yükselirken, bir de yem fabrikasının temeli atıldı. SaÄŸlık Ocağı, Pratik Sanat Okulu, Zirai Donatım Kurumu, Halk EÄŸitim Müdürlüğü faaliyete geçti.Ancak 12 Kasım 1979'da Ecevit hükümetinin yıkılıp yerine Demirel hükümetinin kurulduÄŸu TaÅŸkesti'de anında hissedildi. Ä°ktidar, TaÅŸkesti'yi cezalandırdı. Ä°ÅŸ makinaları hemen o akÅŸam geri çekildi. TaÅŸkesti, o günden itibaren projesinin ilk merkezi olmanın sıkıntısını çekti. ZARAR EDEN FABRÄ°KALARKaplıca turizmine yönelik ulaşım ve tesisler, yem fabrikasına paketleme tesisleri yapılamadı. Pratik Sanat Okulu ve Halk EÄŸitim Müdürlüğü ellerinden alındı. Hizmetler aksamaya baÅŸladı. En büyük kazançları, 1986'da faaliyete geçen Orman Ãœrünleri Fabrikası ve ondan bir yıl kadar sonra yapımı biten Yem Fabrikası oldu ama devamı gelemedi: Orman Ãœrünleri Fabrikası geriledi. Sürekli zarar eden Yem Fabrikası sonunda satıldı. Mudurnu Tavukçuluk aldı fabrikayı, ama o da kriz sırasında batınca fabrika öyle kalakaldı. Ãœstelik ortaklar, paralarını da alamadılar.Ecevit, yeniden baÅŸbakan olduÄŸunda TaÅŸkesti, artık köy olmaktan çıkmış, ‘‘belde’’ haline gelmiÅŸti. Nüfusu 2933'e çıkmış, 12 yıl önce belediye kurulmuÅŸtu. Ama TaÅŸkesti ve çevresindeki köylerin toplam nüfusu 23 yıl öncesine göre azalmıştı. Uygulanamayan proje, köyden kente göçü önleyememiÅŸti. HerÅŸeye raÄŸmen hálá Ecevit hayranı olan TaÅŸkestililer, Ecevit'in yarım kalan projeyi devam ettireceÄŸinden umutlandılar. Ecevit'in yeni iktidarının onlara en büyük faydası ‘‘Çok Programlı Lise’’ açılması oldu. Buna karşın Jandarma Karakolu, depremin karakol binasına hasar verdiÄŸi gerekçesiyle kapatıldı.ESKÄ° MUHTAR HASTA YATAÄžINDAProje baÅŸlatılırken köyde muhtar olan Saip Özveren, bugün 75 yaşında. Hasta yatağındayken bile Ecevit'in köye gelip projeyi baÅŸlattığı günden sözederken heyecanlanıp canlanıyor.BELEDÄ°YE ZORDA, FABRÄ°KA ESKÄ°DÄ°TaÅŸkesti'nin yeni kurulan belediyesi, frefabrik bir binada hizmet veriyor. Belediye, maaÅŸ ödemekte zorlanıyor. Fevziye ErtuÄŸrul, Bolu yöresinin ilk kadın belediye baÅŸkanı.Temelini Ecevit'in attığı Orman Ãœrünleri Fabrikası düşük kapasiteyle çalışıyor. Fabrikanın teknolojisinin eskidiÄŸini söylüyor Müdür Metin Saruhan.Ecevit, devreye girip TaÅŸkesti'deki Ziraat Bankası'nın kapatılmasını engelledi. Ama 23 yıl önceki projesine desteÄŸi bu kadar oldu. Ä°lçe olma isteklerine sıcak bakmadı.Â