Dyson bir gün sinirlenir ve...

Dyson torbasız elektrikli süpürgeleri son yıllarda, evimize giren önemli buluşlardan biri olarak biliniyor. Dyson, adını mucitten, İngiliz James Dyson'dan alıyor. İşte dün sona eren Endüstri Tasarımı Fuarı Designex'99'da bu ilginç buluşun ve mucidinin öyküsü anlatıldı:

Bir Cumartesi günü Dyson evini süpürürken, makineden gelen yüksek sese karşın halısının iyi temizlenmediğini farkeder. Torbanın dolduğunu düşünerek, yeni bir torbayla süpürmeye devam eder. İlk bir kaç dakika makine iyi temizler ama sonra emiş gücü yine düşer. Dyson ‘‘Neden, neden?’’ diyerek torbayı çıkarır ve bir cerrah edasıyla keser. Çok ince bir toz tabakasının torbanın küçük delikli yüzeyini kapladığını görür. Oysa emişin sağlanması için havanın bu kapalı deliklerden geçmesi gerekmektedir. Süpürge bu yüzden gittikçe daha az toz toplamaktadır. Bunun üzerine Dyson, ‘‘Demek ki, 1901'den beri birçok üretici tarafından kullanılan bu teknoloji esas işlevini yerine tam olarak getirmiyor ha!’’sonucuna varır.

1993’te üretime başladı

Daha sonra endüstriyel siklon teknolojisini hatırlar ve santrifüj gücünü daha küçük bir ölçekte kullanıp kullanmayacağını sorar kendine. Eğer torbasız bir elektrikli süpürge yapabilirse astıma ve alerjilere yol açan tozları evin içinden tamamen atabilecektir.

Dyson 5 yıllık bir çalışma ve 5127 prototipten sonra ikili siklon teknolojisini geliştirir. Teknolojinin özü şu: Makine çalışınca tozu ve kiri taşıyan hava 1500 km'lik bir hızla şeffaf bölmede dönerek aşağı iniyor. Aynı anda, huni biçimindeki iç bölmede, aynı hızla yukarı doğru bir hava akımı oluşturuluyor. Böylece büyük parçacıklar dış yüzeyde kalırken tozlar, santrifüj kuvvetiyle huninin iç yüzeyine yapışıyor. Kalan temiz hava doğrudan yukarı çıkıyor. Bu hava da çeşitli filtrelerden geçirilerek dışarıya veriliyor.

Dyson buluşu yaptıktan sonra elektrikli süpürge üreticilerini kapı kapı dolaşıyor. Ancak kağıt torba satmak isteyen üreticiler bu icada pek sıcak bakmıyor. Dyson da 1993'de kendisi üretim yapmaya başlıyor.

Dyson şu anda Batı Avrupa'nın en hızlı gelişen üretici. Geçen yıl sadece İngiltere'de bir milyon sattı. Dünya üzerindeki pazar payı da artıyor. 200 tasarım mühendisini çalıştırıyor. Kazancının yüzde 17'sini araştırma-geliştirmeye harcıyor.

Gençleri teşvik etmek için Dyson Endüstriyel Tasarım Ödülü yarışması düzenliyorlar. Ancak buraya sunulan ürün bilinen bir ürünün daha hoş görünen şekli olmamalı. Gelişmiş teknolojiyi de içermeli. Kazanan, Dyson'ın araştırma-geliştirme bölümünde 4 hafta çalışacak.