DüÅŸünceyle kontrol etme hayali gerçek oluyor

Günlük hayatta etkileÅŸim kurduÄŸumuz cihazları sadece düşüncelerimizle kontrol edebilme hayali, gerçek hayatın bir parçası olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Sadece düşünceleri kullanarak bir ÅŸeyleri kontrol edebilme fikri bilimkurgudan ibaret gibi görünse de, aslında uzun zamandır biliminsanlarının hakkında ciddi olarak kafa yordukları bir konu.Son yıllarda yürütülen bazı çalışmalardan elde edilen sonuçlar bu hayalin gerçeÄŸe dönüştürülmesi yolunda umut verici geliÅŸmelere sahne oluyor. Bundan beÅŸ yıl kadar önce, Amerika’nın North Carolina eyaletindeki Duke Ãœniversitesi araÅŸtırmacılarından Miguel Nicolelis ve ekibinin bir maymuna sadece düşünceleriyle bir robot kolu hareket ettirmeyi öğretmesi, bilim çevrelerinde ve haber kaynaklarında büyük yankı uyandırmıştı (http://www.nicolelislab.net). Hatta Nicolelis, maymunun beyin dalgalarından topladığı verileri Ä°nternet üzerinden ileterek 600 millik bir mesafeden de aynı sonuca ulaÅŸmayı baÅŸarmıştı. 2003 yılında Ä°sviçre’nin Dalle Molle enstitüsünde Ä°spanyol bilgisayar mühendisi Jose Millan önderliÄŸinde bir araya gelen farklı bir ekibin üyeleri, bu kez beyin dalgalarını okuyan özel bir baÅŸlık yardımıyla sadece düşünerek ekrana istenen bir harfi yazdırmayı ve bir robotu yönlendirmeyi baÅŸardılar (http://sir.jrc.it/abi). Bu sistemin özelliÄŸi, kısa sürede kullanan kiÅŸiye uyum saÄŸlayacak ÅŸekilde eÄŸitilebilmesi ve böylece tek bir deneÄŸe baÄŸlı kalma ihtiyacının olmamasıydı.SÄ°STEM ÖĞRENÄ°YORKonuyla ilgili son geliÅŸmelere dair haberler, geçtiÄŸimiz ÅŸubat ayının ortalarında yine Amerika’dan geldi. Pittsburgh Ãœniversitesi araÅŸtırmacıları, yaptıkları deneyde bir maymunu sadece düşünceleriyle kontrol edebileceÄŸi bir robot kola baÄŸlayarak farklı konumlara yerleÅŸtirdikleri yiyecekleri toplatmayı baÅŸardılar. (http://newsbureau.upmc.com/TX/SchwartzArmResearch2005.htm).Peki sadece düşünerek bir ÅŸeyleri kontrol edebilmenin temelinde yatan prensip ne? Ä°ÅŸin sırrı, ‘elektroensefalografi’ (EEG) adı verilen bir yöntemle beyindeki sinir hücrelerinin elektriksel aktivitesinin ölçülmesine ve yorumlanmasına dayanıyor. Bunun için öncelikle sistemi kullanacak olan deneÄŸin belirlenmiÅŸ bir fiziksel aktivitesine veya düşüncesine karşılık gelen veriler toplanarak, bilgisayar yazılımları aracılığıyla yaptırılması istenen iÅŸle iliÅŸkilendiriliyor. EÄŸitim süreci olarak da adlandırılan bu iÅŸlemin ardından, bu kez deneÄŸin yapmak istediÄŸi ÅŸeyi düşünmesi isteniyor. Bu düşünceye karşılık gelen veriler, bilgisayar tarafından eÄŸitim sürecinde kaydedilen verilerle karşılaÅŸtırılıyor. EÄŸer bir eÅŸleÅŸme varsa, önceden tanımlanmış olan istek yerine getiriliyor.Uygulamalar sınırsızDüşünceyle kontrol sistemlerinin olgunlaÅŸarak günlük hayata dahil olmasıyla önümüze serilebilecek uygulamaların çeÅŸitliliÄŸini hayal bile etmek zor. Sadece düşünerek hareket ettirilebilen tekerlekli sandalyeler, vücudunuzun bir parçası gibi davranabilen protezler, düşünceyle kontrol edilen ulaşım ve iletiÅŸim araçları, bilgisayarlar, hatta o anki ruh halinizi algılayarak kendini buna göre biçimlendirebilen yaÅŸam alanları, fazla uzak olmayan bir gelecekte günlük hayatın bir parçası haline gelebilir.Levent DaÅŸkıran ldaskiran@hurriyet.com.trÂ