DüÅŸmanını tanı!

Göğüs göğüse süren bir savaÅŸ. Taraflar, bazen birbirlerine 15 metre uzaklıkta kurulan cephelerde savaşıyorlar. Hele süngü hücumunda kimin senle aynı safta olduÄŸunu anlamak neredeyse imkansız. Peki nasıl tanıyorlardı birbirlerini?Omuz omuza çarpıştığı insanları bile doÄŸru düzgün tanıyamayan savaÅŸcı, dünyanın apayrı bir köşesinden gelmiÅŸ, ÅŸeklini, cismini bilmediÄŸi insanları nasıl ayırt ediyordu? 90 yıl sonra ortaya çıkan bir belge, bu soruya bir yanıt oldu. Osmanlı askerlerine dağıtılan bir ‘Düşmanını tanı’ kitapçığı.1915 yılında 1. Dünya Savaşı’nın en kanlı muharebelerinden birinin yaÅŸandığı Çanakkale’de tüm Türk subaylarına dağıtıldığı anlaşılan kitapçık, düşman kuvvetlerinin bayraklarından, askerlerinin üniformalarına kadar birçok bilgi içeriyor.Ä°lk sayfasında, armalarından, bandıralarına, sancak ÅŸekillerine kadar Ä°ngiliz ordusuyla ilgili iÅŸaret ve bayraklar gösteriliyor.Sayfayı çevirdiÄŸinizde bu sefer Ä°ngiliz piyade birliklerinin yapısını görüyorsunuz. Kaç Ä°ngiliz fırkası bir kolordu eder, hastanelerinin sembolleri nelerdir, Osmanlı askeri bunları öğreniyor.Ardından rütbe ÅŸekillerini görüyor. SavaÅŸta karşılaÅŸtığı bir Ä°ngiliz askerinin hangi rütbede olduÄŸunu bilmesi de önemli elbette.Son olarak ise kitapçıkta üniforma ÅŸekilleri bulunuyor. Kendi askerinden, düşmanını ayırt edebilmesini saÄŸlayacak en can alıcı bölüm. Muhtemelen esir düşmüş olanlar kullanılarak hazırlanan bu bölümde, düşman askerlerinin üzerinde üniformalarıyla fotoÄŸrafları çekilmiÅŸ ve kitapçığa o ÅŸekilde konulmuÅŸ. Hem de üç ayrı açıdan, önden, arkadan ve yandan. Ãœstelik bu kısımda sadece Ä°ngilizler yok. Ä°ngilizlerle birlikte savaÅŸan Hindu askerleri de tanıtılmış.Bu belgenin asıl sahibi Çanakkale’de savaÅŸan 27 Alay’ın 3. Tabur Komutanı Binbaşı Halis (Ataksor). Gün ışığına çıkaran kiÅŸi ise, bunun için Halis Bey’in torunu Serdar Ataksor’dan izin alan gazeteci Yetkin İşçen.Sadece 15 sayfa olan belgenin tamamının ne kadar olduÄŸu tam olarak bilinmiyor. Çünkü İşçen’e göre Halis Bey aslında baÅŸka birliklerle de ilgili bilgi veriyor olması muhtemel kitapçıktan sadece Ä°ngilizleri anlatan bölümü yırtıp, yanında onu taşımış olabilir.İşçen’e göre içerdiÄŸi bilgilerin ayrıntısına bakılacak olursa kitapçığı hazırlayan ise büyük olasılıkla Alman Genelkurmay’ı.Bu arada meraklıları için son bir bilgi. ‘Düşmanını tanı’ kitapçığının bir kopyası, Focus dergisinin Nisan sayısından tüm okurlarına ücretsiz olarak dağıtılacak.Â