Duruş bozukluğu ve Fıtık nedir?

Hareketli duruş, hareketler sırasındaki vücut pozisyonlarıdır. Vücut, kas aktivitesi sırasında bağların desteği ile denge sağlamak veya bir harekete temel teşkil etmek için, birçok kasın uyumlu çalışması sonucunda düzgün bir duruş elde eder.

Duruş kişinin vücut tipine, genetik özelliklerine, ırk, cinsiyet ayakkabı kullanımına, sağ veya sol baskınlık, mevsimlere ekonomik durum, psikolojik durum, uyku ve egzersiz düzeni, alışkanlıklar meslek ve uğraşıya göre değişiklik gösterir.

Doğru duruş için iyi bir kas esnekliği, eklemlerde normal hareket açıklığı güçlü duruş kasları, omurganın her iki tarafında dengeli kaslar, duruşun farkında olunmasını sağlayacak bilinç düzeyi gerekmektedir.

Kötü duruşa yol açan nedenler obezite, gebelik, yaşlanma, kas zayıflıkları, yüksek topuklu ayakkabılar, gergin kaslar azalmış esneklik, yanlış oturma ve ayakta durma alışkanlıkları, duygusal durum bozukluklarıdır.

İdeal bir ayakta durma pozisyonu için

. Baş ve çene dik olmalı, öne arkaya ya da yanlara eğilmemelidir.

. Kulak ile omuzların orta hattı, aynı çizgi üzerinde olmalıdır.

. Omurganın doğal(fizyolojik) eğrilikleri yerçekimi çizgisini keserek birbirlerini dengeler pozisyonda olmalıdır.

. Ayak kemerleri(ark) yeterli olmalıdır.

Normal duruşda, omurgalar, kaburgalar normal eğriliklerinde ve açılarında, bacak kemikleri ise, ağırlık taşımada ideal bir duruş ve düzgünlükte olmalıdır. Leğen kemiğinin nötral pozisyonu; bacakların, gövdenin, karnın iyi duruşu ve düzgünlüğüne yardım eder. Ayrıca, göğüs kafesi ve üst sırtın pozisyonu, solunum organlarının en uygun fonksiyonda çalışmasında önemli rol oynar. Başın dik duruşu boyun kaslarına binen streslerin en düşük düzeyde kalmasını sağlar.

Omurgasının ana ağırlık taşıyan bölümü omurlar arası disk ve omur gövdeleri ve omurlar arası eklemdir(faset eklemler). Duruş değişikliğiyle omurgaya uygulanan yükler, bu sütunun direncini etkiler. Omurgaya kuvvet uygulandığı zaman disk yassılaşır ve diskin iç basıncı artar. Duruş bozuklukları ilerleyen yıllarda boyun-sırt bölgesinde kireçlenmeye sebep olabileceğinden kasların zamanla gerilerek ve zayıflayarak bel ve boyun fıtığı oluşumuna zemin hazırlayacaktır.

Şikayetleri:Doğru duruş için bağlar ve kasların dengede olması gerekir. Bozuk duruştaki denge bozukluğu yorgunluğa, iskelette asimetriye ve uyarılarla ağrıya yol açar. Anormal duruşu korumak için kaslar aşırı gerilirler. Zamanla kas gerginliği ve ağrı ortaya çıkar.

Bulguları:Doğru bir omurga; arkadan bakıldığında kafatası kemiği ile boyun omurgasının birleşim yerinden kuyruk sokumuna kadar omurga dik bir doğru halinde inmeli, omuz yükseklikleri ve leğen kemiği hizaları sağ ve sol tarafta eşit olmalı, yandan bakıldığında baş ile omuz aynı hizada olmalı, sırt ve bel eğrilikleri aşırı çıkık ya da aşırı düz olmamalıdır.Omurganın yana eğriliği (skolyoz), sırt omurgasının arkaya doğru aşırı kavislenmesi (kifoz) gibi çeşitli duruş bozuklukları vardır.

Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır:

Duruş analizinin amacı; hastada mevcut duruş bozukluklarını saptanarak buna uygun tedavi programlarının verilebilmesi, ayrıca gelecekte olabilecek değişikliklerin değerlendirilebilmesidir.

Analizde; çekül, duruş tahtaları, Symmetrigraf, özel cetveller, değişik yükseklikte tahta bloklar, mezura, deri bölgelerini işaretlemek için özel kalemler kullanılmaktadır. Duruşu etkileyen birçok faktör olmakla birlikte bunlardan üçü sıklık bakımından önem kazanmıştır.

Ailesel ve kalıtımsal belirgin dorsal kifoz ve aşırı lomber lordoz,

2.Doğuştan ya da sonradan olma yapısal bozukluklar; sinir, kas, kemik ve bağ dokusunda duraklamış ya da ilerleyici anomaliler,

Gelişme döneminde alışkanlıklar ya da yanlış eğitimle edinilmiş bozuk duruşlar.
Duruşta ailesel, kalıtımsal ya da hastalıklardan kaynaklanan sapmalar, dikkatli anamnez, klinik muayene ve laboratuar desteğiyle ortaya konulabilir.

Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır:Doğru duruşu etkileyen faktörler göz önünde bulundurularak duruşanalizi yapıldıktan sonra duruş bozukluğu saptananlarda bu bozukluğun vücut hareket anormalliklerden mi yoksa gergin ya da kuvvetsiz anatomik yapılardan mı kaynaklandığı tespit edilmelidir.

Duruş bozukluklarındaki ilk basamak hasta eğitimidir. Çünkü çoğu hasta duruşları bozuk olduğundan ve bu durumun fiziksel belirtilere katkıda bulunduğundan habersizdirler. Hastaya öncelikle doğru duruş ve kötü duruşun ne olduğunun öğretilmesi esastır. Bu eğitim sırasında mobilya yükseklikleri , çalışma alanlarının düzeni, yatak ve yastık tipleri, kaldırma ve uzatma işeri öğretilir.

Boy aynaları oturma veya ayakta durma sırasında ki durağan duruş bozukluklarını ve hareket sırasında ki aktif duruş bozukluklarını hastaya göstermek amacıyla kullanılmalıdır.

Gergin veya zayıf olduğu için duruş bozukluğuna sebep olan yapılarda germe ve kuvvetlendirme ile birlikte uygun bir egzersiz programı verilir.

Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir:

Ayakta duruşta dikkat edilecek:

-Uzun süre aynı pozisyonda ayakta durmaktan kaçınılmalıdır.

-Mümkünse ayak altına bir kutu yada tahta yerleştirerek bir ayak yükseltilmeli ve 5-15 dk. aralarla ayaklar değiştirilmelidir(ör. Mutfakta )

-Yatış pozisyonu sırasında başın altına yastık konulmalı ancak omuzlar yastığın altında kalmalıdır. Burda da kullanılan yastık sayısı ve tipi önemlidir. Çok sayıda ve sert yastıklar sırt üstü pozisyonda başı öne, yan yatışta yana doğru zorlar.

İdeal oturma duruşunda,

-Sırt düz ve omuzlar geride olmalı, kalçalar sandalyenin sırtlığına değmelidir.

-Beldeki tabi eğriliklerin sürdürülebilmesi için küçük yuvarlanmış bir havlu yada bir bel yastığı kullanılabilir.

-Dizler kalçalarla aynı hizada hatta hafifçe yüksek olmalıdır. Bunun için bir ayak yükseltici kullanılabilir.

-Bacak bacak üstüne atılmamalıdır.

-Aynı pozisyonda 30 dk dan fazla oturmaktan kaçınılmalıdır.

-Bilgisayar monitörü göz hizasında olmalı

-Oturma pozisyonundan ayağa kalkarken sandalyenin önüne doğru yer değiştirilmeli ve bacaklar düz hale getirilerek kalkılmalıdır. Belden öne eğilmekten kaçınılmalıdır.