Dünyayı öfkelendiren akil adam

FRANSIZ entellektüel Regis Debray onun için “İnsanlık onurunu kurtaran adam” diyor. 20 Ekim 1917 doğumlu Stéphane Frédéric Hessel, Almanya doğumlu bir Yahudi. Bütün hayatı direnişle geçmiş bir isim. Önce Nazilere karşı Fransız direnişçilere katılmış, toplama kamplarından zor kurtulmuş. 1939’da Fransız vatandaşlığı alıp diplomat olduktan sonra 1948’de BM’de İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ni yazan heyete girmiş. Hayatı boyunca Cezayir’i, Vietnam’ı, Filistin’i savunmuş. �

Hessel’in geçen yıl 93 yaşında yazdığı “Indignez-Vous” (Öfkelenin) adlı eseri dünyada Türkçe dahil 25 dile çevrildi. Hessel, kitabında, gelir dağılımındaki adaletsizlik, göçmen karşıtı politikalar ve basına yönelik baskılar nedeniyle Fransızların Nazi işgali dönemindeki kadar “öfkelenmesi” gerektiğini savunuyordu.

Sadece Fransa’da 2 milyon okuyucu bulan kitabın ana fikri ve ismi, bugün İspanya’da Arap Baharı’ndan da esinle “Los Indignados” (Öfkeliler) diye anılan hareketi doğurdu.

Paris’teki Yabancı Gazeteciler Merkezi’nde az sayıda gazeteciyle bir araya gelen Hessel, Hürriyet’in sorularını da yanıtladı. Hessel özetle şunları söyledi:

Hitler-Stalin bitti yeni tiran oligarşi

Şu anda neredeyse 100 yıldır şahit olduğum en tehlikeli oligarşide yaşıyoruz. Hitler ya da Stalin benzeri bir tiranlık yok artık. Öyle olsa tirandan kurtulunca problemler çözülürdü. Bugünkü tiranlık, birkaç kişinin belirlediği ekonomi ve finans dünyasının oligarşisidir. ‘Washington Uzlaşması’ diye adlandırılan, Milton Freedman doktrini geçerli, yani “güçlü ve zengin insanlar, güç ve zenginliklerini sürdürebilmek için, devletin mümkün olduğu kadar küçültülmesini” istiyor. İşte son 10 yıldır içinden bir türlü çıkamadığımız krizin nedeni bunlardır.

PORTEKİZ'DE 20 BİN KİŞİ YÜRÜDÜ / FOTO GALERİ

Vatandaşlar hükümetlere yasal yolla baskı yapmalı

Maalesef yurttaşlar olarak meseleyi bir gecede çözemeyiz. Hükümetler aracılığıyla müdahale edebiliriz. Vatandaşlar daha cesur yöntemlerle, tek amacı daha çok kar olan güçlere karşı, yasalar yoluyla önlem alınması için, hükümetlerine baskı yapmalılar ve barışçıl yollarla isyan etmeliler. 2. Dünya Savaşı sonrasındaki krizde böyle yapmıştık. Ardından 30 yıllık bir refah dönemi gelmişti.

ROMA SAVAŞ ALANINA DÖNDÜ / FOTO GALERİ

Devletler durursa her şey kötüleşecek

Dünyada sözünü ettiğim gelişme son 10 yıldır tamamen bloke oldu. 21. yüzyıl, insanlığın demokratik olarak gerilediği bir yüzyıldır. Irak ve Afganistan savaşı, Lehmann Brothers ve diğer büyük bankaların batması, bu gerilemenin sonucudur. Eğer devletler harekete geçmezse herşey daha da kötüye gidecek. Yunanistan’ın haline bakın. Mesela başka bir IMF kurulmalı, daha farklı amaçlı, dayanışma amacı güden bir IMF. Sert özelleştirmeler yerine, kamusal ekonominin istikrarı sağlanmalı. Devlet insanların temel ihtiyaçlarını garanti altına alacak müdahalelerde bulunmalı.

20 bin işgalci Times’ta

ABD’de haftalardır süren işgal eylemlerine dünyadan gelen destek, Wall Street işgalcilerini cesaretlendirdi. New York’ta finans merkezi olarak bilinen Wall Street’i, ülkedeki gelir dağılımı dengesizliğini, işsizliği ve ekonomik politikaları protesto eden yaklaşık 20 bin gösterici, önceki gün Times Meydanı’na akın etti.

17 Eylül’den bu yana Zuccotti Park’a kamp kuran “Wall Street’i İşgal Et” adlı sivil girişim tarafından düzenlenen protestolar tüm gün sürdü. Bankalar başta olmak üzere çeşitli finans kuruluşlarının önünde protesto düzenleyen gruplar, daha sonra Washington Square Park’a uzun bir yürüyüş yaptılar. “Bu meydan, bu sokaklar kimin: Bizim” yazılı dövizler taşıyan gruplar, buradan kentin en turistik bölgesi olan Times Meydanı’na gelip yaklaşık 4,5 saat boyunca slogan attı.

NEW YORK'TA GÖSTERİCİLER TIMES MEYDANI'NI KAPATTI / FOTO GALERİ

Tepki de var

Bir gösterici “Eylemler sonuç vermeye başladı. Bir diyalog gelişiyor” dedi. Bir başka Amerikalı ise “Washington’da siyasetçileri protesto etsinler. Neden New York’un göbeğinde ülkenin ekonomik can damarına basıyorlar ki” diye sordu. Polisin yoğun güvenlik önlemleri aldığı Times Meydanı’nda bir ara gerginlik yaşandı, toplam 70 kişi gözaltına alındı. Chicago’da bir parkta izinsiz çadır kurmak isteyen 175 kişi kısa süreliğine gözaltına alındı.

MADRID VE VALENCIA'DA BİNLERCE İSPANYOL SOKAKLARDA / FOTO GALERİ

Wallerstein: 68’in devamı

YAŞAYAN en önemli düşünürlerden olan Amerikalı sosyolog ve teorisyen Immanuel Wallerstein da eylemcilere destek verdi. Wallerstein, resmi sitesinde yayınladığı “Wall Street’i İşgal Et Hareketi’nin Fantastik Başarısı” başlıklı yazıda, “Bu hareket 1968’de yaşanan isyandan beri ABD’deki en önemli siyasi vakadır. Doğrudan 1968’in soyundan gelmekte ve onun devamı niteliği taşımaktadır” dedi.
ABD’deki ekonomik dengesizliğin üstüne dünyada Öfkeliler ve Arap Baharı gibi hareketlerin gelmesiyle ülkede sosyal patlamanın yaşandığını belirten Wallerstein, hareketin yaygınlık ve saygınlığa ulaştığını, ancak sönme veya aşırı genişleme gibi bir risk de taşıdığını belirtti. Düşünür, hareketin kısa veya uzun vadeli değişimler sağlayabileceğini belirttikten sonra “Hiçbir şey başaramasa bile tıpkı 1968 gibi bir miras bırakacaktır. Bu yüzden şimdiden büyük bir fark yaratmıştır” diye yazdı.

İşgalcilere özel kondom

17 Eylül’den beri New York’ta devam eden eylemlerden esinlenerek “Wall Street’i İşgal Et” markalı prezervatif üretildi. Condomania firmasının ürettiği prezervatifin 30’lu paketi 11.99 dolardan satılıyor. Prezervatifin sloganı “Kimse bizi beceremez! Önce biz geliriz!” Paketin üzerinde, ayrıca, “Biz halkın yüzde 99’uyuz” sloganına atıfla “yüzde 99 etkili” olduğu da yazılı. İnternetten de satışa çıkarılan prezervatifin üreticileri, “Göstericilerin sosyal değişiklik taleplerine destek vermek için prezervatifte yüzde 70 indirim yaptıklarını” söyledi. New York’taki kamp alanlarında gençlerin geceleyin birlikte olduğu, bedava kondom dağıtıldığı bildirilmişti.

İspanya’nın El Pais Gazetesi dün “Öfkeliler hareketi küresel güçle yükseliyor”, İtalyan La Stampa ise “Dünya sokaklara akıyor: birleşik, barışçı ve renkli” başlıklarını attı. La Repubblica “Ortada uluslararası bir hareket var. Önsözü Kahire, Tunus ve Bingazi’deki Arap Baharı idi” yorumunu yaptı. Londra’nın St. Paul Katedrali önünde dün 70 çadır kuruldu. Önceki gün Roma’da şiddete dönüşen eylemde zarar en az 1 milyon euro.
* “Bak anne, geleceğim yok”