Dünyanın en büyük askeri projesi tehlikede

Dünyanın en büyük askeri projesi olarak adlandırılan F-35 JSF savaÅŸ uçağı projesinde ciddi bir sorun yaÅŸanıyor. Ä°ngiltere, Türkiye’nin de katıldığı 200 milyar dolarlık projeden ABD’nin ileri teknolojiyi paylaÅŸmayı reddetmesi halinde çekileceÄŸi tehdidinde bulundu.ABD’nin liderliÄŸindeki dokuz ülkeden oluÅŸan bir konsorsiyum tarafından gerçekleÅŸtirilmekte olan projenin geliÅŸtirme aÅŸamasından üretim aÅŸamasına geçtiÄŸi bu dönemde ABD ile en büyük ortağı Ä°ngiltere arasında sorunlar çıktı.    The Telegraph gazetesine göre, gerginlik, ABD Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon) duyarlı savunma teknolojisini, projeye en büyük savunma ÅŸirketi BAE Systems ile katılan Ä°ngiltere ile paylaÅŸma isteksizliÄŸinden kaynaklanıyor.   İNGÄ°LTERE ÇEKÄ°LÄ°RSE PROJEYE BÃœYÃœK DARBE VURUR İngiltere’nin özellikle ABD ÅŸirketlerine baÄŸlı olmadan JSF uçaklarının bakımının yapılması ve daha da geliÅŸtirilmesi için kilit yazılım kodlarına ulaÅŸabilmek istediÄŸini belirten gazete, "Bazı yöneticilere göre, bir uzlaÅŸma saÄŸlanmazsa Ä°ngiltere, programa bir darbe vurarak geri çekilmeye karar verebilir" diye yazdı.    Nitekim, BAE Ceo’su Mike Turner, kısa bir süre önce yaptığı açıklamada, "Teknoloji transferi büyük, büyük bir konudur. Onun olmadan bu program ve baÅŸka programlarda gerçek bir sorun olacak" demiÅŸti.    JSF uçağının satışlarının 200-400 milyar dolar tutarında bir gelir saÄŸlayacağı tahmin ediliyor. Ancak uçaklara verilecek hizmet ve desteÄŸin bu rakamın dört katını saÄŸlayacağı düşünülüyor.    Ä°ngiliz gazetesi, JSF uçağının ABD’nin donanma, hava kuvvetleri ve deniz piyadeleri için baÅŸlıca savaÅŸ uçağı olacağına, Harrier ve F-176 uçaklarının yerine geçeceÄŸine dikkat çekti. Ä°ngiltere’de ise, JSF uçaklarının Kraliyet Donanması’nda Harrier uçaklarının yerini alacak tek savaÅŸ uçağı olacağıni belirtiliyor. 150 uçak alacağını bildiren Ä°ngiltere’nin ÅŸimdiye kadar proje çerçevesinde geliÅŸtirme ve araÅŸtırma için 2 milyar dolar harcadığı ifade ediliyor.    TEKNOLOJÄ° TRANSFERÄ°  Projedeki ABD ÅŸirketi Lockheed Martin’nın JSF programı direktörü Tom Burbage ise, teknoloji transferine iliÅŸkin görüşmelerin ancak bu aÅŸamada baÅŸlayabileceÄŸini belirterek, "Ortaklar, teknoloji transferine eriÅŸim konusunda bugün garantilerin olmasını istiyorlar ancak ABD böyle yapmıyor" dedi.    The Telegraph, ABD ile yapılacak görüşmelerde ayrıca JSF projesinin ikinci nihai montaj ve checkout hattının nerede kurulacağı konusunda bir karar alınması beklendiÄŸini belirterek, "En büyük hat, Lockheed’in Texas’daki Forth Worth’de bulunan merkezinde olacak. Ä°ngiltere, Ä°talya ve Türkiye ikinci hat için bastırıyor" diye yazdı.    Ä°ngiliz gazetesi, haberini, "Ä°ngiltere, istediÄŸi teknolojiyi elde edemezse ne olur? BAE’nin yöneticisi Turner’e göre, Ä°ngiltere Hükümeti çekilebilir" ifadesiyle noktaladı.Â