Dünyada 60 çeÅŸit ıslık dili kullanılıyor

Dünyanın birçok yerinde kullanılan "ıslık dilini" araÅŸtıran bir Fransız dilbilimci, yeni bir "ıslık dilinin" doÄŸuÅŸuna ÅŸahit oldu. Gezgin bilimci DoÄŸu Anadolu’da da kullanılan ıslık dilini kaydetti.Güney Meksika’daki Huautla Jiménéz bölgesindeki bir yamaçta duran on üç yaşındaki çocuk, iÅŸaret parmağını alt dudağına yerleÅŸtirerek üç kısa bir uzun ses çıkarıyor. Kanarya ÅŸakımasını andıran ıslık mesajını alan baba, uzun bir tonla yanıt verince 200 metrelik mesafeden bir ıslık diyaloÄŸu baÅŸlıyor aralarında. Islık seslerinin tümünü sözcüklere çevirmek mümkün. "Ne yapıyorsun ÅŸimdi" diyor baba. "Çok önemli bir ÅŸey yapmıyorum" diyor oÄŸlan da. Bunun üzerine baba :"Ä°stersen köye inebiliriz" diyor. Baba oÄŸlun ıslık diyaloÄŸu, Fransız biyoakustik mühendisi Julien Meyer ve ton mühendisi Laure Dentel tarafından kaydedilmekte. Meyer, ıslık dillerini araÅŸtırmak için dünyayı gezen bir dilbilimci. 10 yıl sürdüSon araÅŸtırması on yıl kadar sürdü. Dünyanın çeÅŸitli bölgelerindeki on ülkede bir düzine ıslık sesini inceledi. Bunların arasında Gomera adaları (Ä°spanya), Euböa (Yunanistan) ve DoÄŸu Anadolu’nun daÄŸlık bölgeleri de var. Meyer’in tahminine göre dünya genelinde yaklaşık olarak 60 ıslık dili kullanılmakta. "Bu son derece ilginç fenomen, dilin doÄŸası hakkında bilgi veriyor" diyen Meyer, gezileri sırasında Amazonlarda, Tayland ve Laos’ta bugüne kadar hiç bilinmeyen üç ıslık dilini belgeledi. "Ä°lke olarak konuÅŸulan her dil ıslık seslerine dönüştürülebilmekte" diyor Meyer. Yunanca, Ä°spanyolca ve Türkçe’deki ıslık dilinde örneÄŸin, ıslıklar dil hareketleriyle biçimlendirilmekte. "i"nin, "a" ya göre daha kalın çıkması "i" de dilin daha yukarıda olmasıyla ilgilidir. Sessiz harfler ise uzun ıslık sesi veya glisando gibi yansıtılmakta. Böyle bir dili anlamak, uygulamaktan daha zordur diyor araÅŸtırmacı. Gerçi birbirinden farklı ıslıklar, konuÅŸulan sesli ve sessiz sözcükler kadar çok deÄŸil, ama ıslıkların anlamı genelde anlaşılmakta.Ailelere uzaktan mesajPeki insanlar doÄŸrudan doÄŸruya konuÅŸmak yerine niye ıslıklarla haberleÅŸiyorlar? Meyer ıslık çalarak haberleÅŸen insanları bulabilmek için yaya veya eÅŸek sırtında uzun tırmanışlar yapmak zorunda kalmıştı. Bunlar genelde çalıştıkları bölgeden ailelerine ve arkadaÅŸlarına mesaj gönderen çiftçiler, avcılar veya çobanlardı. Çünkü uygun bir topografide uygulanan iyi bir ıslık tekniÄŸi sayesinde sesler on kilometreye kadar ulaÅŸabiliyor. Meksika’daki Huautla Jiménéz bölgesinde Meyer’in iÅŸi daha kolaydı. Orada her yerde ıslıkla anlaşıyorlar insanlar. Pazar yerinde, evden eve ya da bir dükkandan diÄŸerine ıslık sesleri dolaşıyor. Tayland’da ise dilbilimci çok özel bir serenat türüne rastlamış. Aşıklar, pencerenin önüne gelerek ıslıkla iltifatlar yaÄŸdırıyorlar sevdiklerine. Islık serenadında kulaÄŸa daha hoÅŸ geldiÄŸi için yaprak kullanmakta. Meyer Amazonlarda Kızılderililerle maymun avına çıkmış. Biri "Gördün mü?" diye ıslık çaldığında, diÄŸeri "Evet, ırmağın kıvrımında bir tane var" diyordu. Ä°nsanların ıslık dili yetisini ölçmek için, araÅŸtırmacı onlara hiç bilmedikleri metinleri çalmalarını istemiÅŸ. Mesaj karşı taraftan çoÄŸunlukla doÄŸru alınmıştı. Algılanması doÄŸruBirçok araÅŸtırmacının sandığı gibi ıslıklar basmakalıp anlamlar içeren sesler deÄŸil. KonuÅŸmaların tümü ıslık diline çevrilebilmekte. Islıkla haberleÅŸmenin gerçek bir dil olduÄŸunu, çekirdek spin tomografisiyle yapılan incelemeler de göstermiÅŸtir. Nature dergisinde kısa bir süre önce yayımlanan bir araÅŸtırmada bilim adamları Gomera ıslık diliyle ("silbo Gomero") kurulan basit cümleleri dinleyen Gomeralıların beyin etkinliklerini incelediklerini ve gerçekten konuÅŸulanların algılanması sırasında etkinleÅŸen dil bölgesinin etkinleÅŸtiÄŸini gördüklerini söylüyorlar. Meyer’in araÅŸtırdığı bu ıslık dilleri dünyada bir avuç insan tarafından kullanılıyor artık. Hepsi küreselleÅŸme ve kentleÅŸme yüzünden yok olabilir. En büyük tehlike ise cep telefonu. Sonuçta dağın tepesinden vadiyle görüşmek mümkün. Meyer, Meksika’da bir Mazatek köyü olan Eloxchitlan’da çok ilginç bir durumla karşılaÅŸmış. Bölgede geleneksel olarak sadece Mazatek ıslık dili kullanılmakta. Fakat kısa bir süreden beri kimi gençler resmi Ä°spanyol dilini de ıslık diline çevirmeye baÅŸlayınca yeni bir ıslık dili daha doÄŸmuÅŸ. Â