DÜNYA BİLİM LİGİNDE TÜRKİYE’NİN YILDIZI PARLIYOR

ISI yöneticilerinin verdiği bilgiye göre Türkiye’de gerek yayınlanan bilimsel makale sayısı gerek bu makalelere uluslararası alanda yapılan atıflar, her geçen yıl çok hızlı bir şekilde artıyor. Türkiye, bu açıdan bilimde son yılların en dinamik, en hızlı ülkelerinden biri durumuna geliyor. İşte ISI’nın yaptığı araştırmalara göre Türkiye’nin bilim alanındaki performansını ortaya koyan sonuçlar:

Türk bilim adamları tarafından hazırlanan makalelere yapılan atıf sayıları, yayınlanan makale sayılarına göre daha

hızlı arttığından, makale başına atıf oranı da düzenli olarak yükseliyor. Bu durum, makalelerin sayısının yanı sıra niteliklerinin de yükseldiğini gösteriyor.

Türkiye, son 10 yılda dünyanın en fazla makale üreten 26. ülkesi.

Yine son 10 yılda, dünyada makale sayısı oransal olarak en fazla artan ikinci ülke.

Son 15 yıldan beri, Türkiye’de yayınlanan makale ve atıf sayıları sürekli olarak artıyor.

Türkiye’de en fazla sayıda makale üretilen alan tıp.

Türk akademisyenlerin makale başına dünyada en fazla sayıda atıf aldıkları alan ise moleküler biyoloji ve genetik bilimi.

BİLİMSEL BİLGİ NASIL TAKİP EDİLİYOR?

Bilimsel Bilgi Enstitüsü ISI (Institute for Scientific Information), Amerikalı kimyager bilimadamı Dr. Eugene Garfield tarafından kuruldu. 1955’te Times dergisinde bilimsel atıflarla ilgili bir makelesi yayınlanan Garfield, yazısında dergilerin atıf sayılarının takip edilmesi gerektiğini savununca böyle bir merkezin doğmasını sağladı. 3 yıl içinde ISI, kurumsal bir enstitü haline geldi (1958).

Web of Science, ISI üzerinden bilimsel makalelerin takip edildiği veritabanı. Fen, sosyal ve beşeri bilimler olmak üzere üç ana dalda 8 bin 600 dergi, bu veritabanı üzerinden izleniyor.

Web of Science’da 35 editör bulunuyor. Her biri en az doktora derecesi olan, kendi alanlarında uzman kişiler.

Editörler, dünyada her gün yayınlanan 2 milyon makaleden sadece 25 binini seçerek Web of Science’a dahil ediyorlar.

Seçilen makalelerde dikkate alınan kriterlerin tümü, sübjektif olmayan bilimsel kriterler. Kısaca, makalenin bilimsel camiaya yeni bir şey getirip getirmediği, her ne konuda olursa olsun daha önce aynı şekilde işlenip işlenmediğine bakılıyor.

Yakın zamana kadar tüm makaleleri basılı olarak incelerlerken şimdi tüm arşiv elektronik ortama kaydırılmış durumda. Basılı gelenler de mutlaka tarayıcıdan (scanner) geçiriliyor.

Bütün operasyon, ABD’de Cherry Hill ofisi ve İrlanda’da Limmerick Adası’nda yapılıyor.

THOMSON, ISI’YI 1990’DA SATIN ALDI

Thomson, 1920’li yıllarda Kanada’da yerel gazetecilik ve radyo yayıncılığı yapmak üzere kuruldu. Toronto’dan sonra İskoçya ve İngiltere’de de gazete satın almaya başlayıp büyüdü. Bir ara ünlü İngiliz The Times gazetesinin de sahipliğini yaptı ama daha sonra devretti. 80’li yıllarda veritabanı oluşturma işine de girdi. Bu dönem ISI ile ortak projeler üretmeye başladı. 1990’da ise ISI’yı bütünüyle bünyesine aldı. Ardından ISI’nın hizmetlerini global düzeyde sunmak için yine kendi bünyesinde veritabanı çalışması yürüten Thomson Scientific şirketini kurdu. ISI’nın tüm operasyonlarını bu şirkete geçirdi. 1700 kişinin çalıştığı, ABD Philadelphia merkezli Thomson Scientific dışında, grubun hukuk (Thomson Legal), finans (Thomson Financial) ve eğitim (Thomson Learning) alanında faaliyet gösteren 3 ayrı şirketi daha var. 130 ülkede temsilciliği bulunan, 50 bin kişinin çalıştığı, Kanada Toronto merkezli Thomson Grubu’nun 2003’teki cirosu, 7.6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

EN ÇOK MAKALE YAZAN VE ATIF ALAN TÜRK ÖĞRETİM ÜYESİNE ÖDÜL VERECEKLER

ISI verilerini hazırlayan Thomson Scientific’in Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Bölge Direktörü Sally Curtis, bilimsel çalışmaları, öğretim üyesi bazında da takip ettiklerini söylüyor. Hatta şirketin, bazı ülkelerde en çok makale yazan ve atıf alan bilimadamlarına ödül verme gibi bir uygulaması da var. Curtis, geçtiğimiz günlerde Danimarka, İtalya ve İspanya’da bu yılki ödülleri daha yeni dağıttıklarını söylüyor. Şimdi amaçları bunu Türkiye’de de yapmak: ‘YÖK, TÜBİTAK ve diğer ilgili kurumlara amacımızdan söz ettik. Yaklaşık 6 aylık bir hazırlık sürecine ihtiyacımız var. Sonuçta Türkiye’nin bilimsel değerini vitrine çıkartıyoruz, önemli bir konu. Hem üniversiteler hem hükümet nezdinde mutlaka bir konsensüs sağlanmalı. Buna çabalıyoruz. Yakında açıklama yapacağız.’

MAKALE SAYISINDA DÜNYADA KAÇINCI SIRADAYIZ

Zirai bilimlerde 20. sırada

Biyoloji ve biyokimya alanında 31. sırada

Kimyada 25. sırada

Tıpta 14. sırada

Bilgisayar teknolojisinde 28. sırada

Ekonomi ve işletme alanında 29. sırada

Mühendislikte 23. sırada

Çevre biliminde 27. sırada

Jeolojide 28. sırada

Bağışıklık biliminde 36. sırada

Malzeme biliminde 23. sırada

Matematikte 35. sırada

Mikrobiyolojide 39. sırada

Moleküler biyoloji ve genetikte 36. sırada

Çokdisiplinli dallarda 43. sırada

Nörolojik bilimlerde 27. sırada

İlaç biliminde 27. sırada

Fizikte 35. sırada

Bitki ve hayvan bilimlerinde 29. sırada

Psikiyatri ve psikolojide 27. sırada

Sosyal bilimlerde 35. sırada

Uzaybilimde 42. sırada