Dünya basınından öne çıkan köşe yazıları

Financial Times

Başyazı: Dolar Mart’tan bu yana yüzde 13.3 değer kaybetti. Bu büyük bir düşüş ama korkmak ya da engellemek gerekmiyor. Kriz başladığında herkes doları güvenli bir liman olarak görmüştü. Dolar şimdi kabaca krizin çıktığı noktaya geriledi. ABD’nin ihtiyaç duyduğu ihracatı gerçekleşmesi için parasının daha da zayıflaması iyi olur. Lawrence Sumers’ın dediği gibi Amerika’nın “daha az tüketim ve daha çok ihracata dayalı bir ekonomi” olması gerekiyor. Bu durum Asya’daki bazı ülkeleri kaygılandırıyor ama yapacak bir şey yok. �

Wolfgang Münchau: ABD’nin ödemeler dengesi açığının az olduğu, Avrupa’da biraz daha fazla olduğu ve Asya’da abartılı olmadığı bir dünya hayal edin. Uzun vadede böyle bir noktaya ulaşmak için dünya parasal sisteminde ciddi reform yapılması gerekiyor. Kısa vadede ise doların düşmesi iyi olur ki bu oluyor. İhracata dayalı büyüme ABD için sağlıklısı. Kısa vadede değil ama krizden çıktıktan sonra enflasyon riski var. Bir dövizin değeri ile uluslararası rolünü karıştırmamak lazım. Ama söz konusu dolarsa arada bir ilişki var. Doların değerinde düşüş olması uluslararası dengenin oluşmasına katkı yapabilir.�

Clive Crook: Bir şey başarmadan övülmek riskli. Obama daha istediği şeyleri yapamadığını belirterek ödülü geri çevirmeli.�

Roger Altman: Amerikalı liderler krizden çıktıktan sonra açıkları nasıl kontrol altına alacaklarını şimdiden ve detaylı olarak açıklamalılar. Muğlâk ifadeler yeterli olmaz.

Stephen Roach: Eğer Çin sadece Batı toparlansın ben yine ihracata dayalı büyümeme geri dönerim diye düşünüyorsa kendini kandırıyor.

James Kynge: Finans, toprağın alım-satımının önünün açılması ve sosyal refah konusunda atılan adımlarla Çin’in 720 milyon kişi yaşayan kırsal kesimi geri kalmışlıktan çıkıp ekonomik büyümenin motoru olmaya doğru ilerliyor. Köylüler topraklarını göstererek banka kredisi almaya başladılar. Daha büyük ve verimli çiftlikler oluşmaya başladı. Kırsal kesimdeki üretim artışı ilk kez şehirleri geride bıraktı. Köylülerin yüzde 10’luk kesimi için emeklilik uygulamaları başladı.  

The New York Times

Başyazı: Hindistan yeni deneme yaparak nükleer silahlarını geliştirmekten kaçınmalı ve bunun yerine ekonomik gelişme ve küresel işbirliğini geliştirmeye odaklanmalı. Washington aksi olursa ilişkilerin yara alacağını şüpheye yer bırakmayacak şekilde belli etmeli.

Tom Friedman: Komite Obama’ya iyilik yapmadı. Obama daha ödülü hak edecek bir şey yapmadı. Ödülün değeri düştü. Obama ödülü kendi adına değil, “tarihin en büyük barış gücü” olan Amerikan ordusu adına ve onu barışın, hoşgörünün ve özgürlüğün düşmanlarına karşı kullanmakta tereddüt etmeyeceğini belirterek kabul etmeli. �

Frank Rich: Afganistan Irak değil; daha fakir, daha büyük, daha kalabalık. Daha fazla bölünmüş ve tarihi olarak dış müdahaleye daha açık bir ülke. Irak’ta asker artırımının işe yaradığı iddia ediliyor ama bu tartışmalı. Doğru bile olsa aynı şeyin Afganistan’da işe yarayacağı çok şüpheli.

Paul Krugman: İşsizlik ve kapasite kullanımı tam istenen seviyeye gelmeden faizleri yükseltmeliyiz yoksa enflasyon olur deniyor. Yanlış. Bu düşünceye itibar edilirse uzun süre doğru dürüst büyüyemeyiz.�

The Washington Post

Richard Haass: Afganistan niye önemli? Dört neden gösteriliyor: Eğer Taliban dönerse 1) ülke terörist gruplara yataklık eder, 2) Bu bir insan hakları felaketi olur,�3) Afganistan Pakistan’ı istikrarsızlaştırmanın sığınağı olur,�4) Amerika’nın yenildiği algısı prestijimize darbe vurur ve her yerde radikalleri cesaretlendirir. Ama bu varsayımların hiç biri çok güçlü değil. Afganistan elbette önemli. Soru bunun derecesi.

David Ignatius: Kongre iyi niyetle stratejik ilişkiyi derinleştirmek için Pakistan’a yardımı üç katına çıkarma kararı aldı ama araya iliştirdiği (ordunun siyasete karışmaması ve yerel terör örgütlerine karşı gerçekten mücadele etmesi ve onlara yardım etmemesi gibi) bazı koşullarla “kaş yapayım derken göz çıkardı”. Pakistanlıların egemenlikleri ve gururları ile oynandığını hissediyorlar. Böylelikle başlangıçtan da kötü bir noktaya gelindi. Amerikalı politikacılar böyle şeylere daha fazla dikkat etmeli ve başkalarına nutuk çekmekten vazgeçmeli. �

Jim Hoagland: Obama’ya gelecekteki barış anlaşmaları, çok taraflı dış politika hamleleri ve süslü BM konuşmaları için “ön ödeme” yapıldı. Ama ödül arzulananın tam da tersi bir sonuç yaratarak merkez sol Obama’yı merkeze yaklaştırabilir. Eğer amaç Obama’nın seçilmesini kutlamaksa o zaman ödül Amerikan seçmenine verilmeliydi. Acaba Obama’nın görüşmeyi reddettiği Dalay Lama ve K. İrlanda, Balkanlar, Haiti ve Orta Doğu’da barış için epey çabalayan Bill Clinton bu ödül hakkında ne düşünüyordur?

Ephraim Sneh: Abbas ve Netanyahu’nun üzerindeki iç baskılar şu anda barışı zorlamamayı gerektiriyor. Geriye iki seçenek kalıyor: Obama ya kendi planını ortaya koyacak, ki bu Clinton planına benzer bir şey olacak,�ya da, Filistin Başbakanı Fayyad’ın planını kabul edecek. Kendi planını sunarsa taraflara diyecek ki, reddedene desteğimi keserim. İkisi de reddederse barışı unutacak ve başka işlere bakacak. Fayyad’ın planı ise iki yıl için daha iyi yönetişim, devlet hizmetlerinin geliştirilmesi, ekonomik kalkınma ve yeni ve güçlü bir güvenlik gücüyle beraber Filistin devletinin fiili olarak kurulmasını öngörüyor. Bu Obama’nın dikkate alması gereken pragmatik bir plan. Başarılı olunursa Hamas zayıflar, görüşmeler çok daha güçlü bir zeminde yeniden başlar, halkın yaşam düzeyi yükselir.  �

E.J. Dionne: Garip ama muhtemelen ödül kozmopolit imajını güçlendirerek partizanlık, ideolojik aşırılık ve kültür savaşının hakim olduğu içeride Obama’ya zarar verecek. Obama karşıtlığının ırkla ilgili bir boyutu olduğu kesin. Ama ekonomik olarak yolun kenarına itildiğini hissedenlerin durumu ve tepkisi göz ardı edilmemeli. Eğitimli olmayan orta gelirli Amerikalılar küreselleşme ve teknolojik gelişmenin olumsuz sonuçlarından en fazla etkilenen grup. Bu durumdan Obama sorumlu değil elbette ama her şeye rağmen onları anlamaya çalışması gerek.

Fred Hiatt: Obama’nın insan hakları konusunda yumuşak olduğu algısı var ki bu da diktatörleri güçlendiriyor. Bu algı doğru olmayabilir. Ama yine de...

The Wall Street Journal

James Woolsey: İsrail’in yaklaşık %20’si Arap. Filistin’in de %10’u Yahudi olsa bu trajedi mi olur?�

Los Angeles Times

Ian Buruma: Çin eski medeniyetler içinde önemli güç olarak tekrar doğan tek örnek. Çin’in büyüyen ekonomik eliti için hayat tatlı. Ama köylüler ve muhaliflerin göz ardı edilmemesi gereken farklı bakış açıları var. Ülke demokrasiye hazır mı? Bunu istiyor mu? İş adamları sendikalarla uğraşmaktansa Parti liderleriyle iş tutmayı yeğliyorlar. Ülkeyi Hindistan’ın fakirliği, verimsizliği, düşük okur-yazar oranı, yolsuzluğu ve organize suç örgütleriyle kıyaslayanlar Çin’in “kadife eldivenli içinde demir yumruklu” teknokrasinin daha verimli ve etkin olduğuna işaret ediyorlar. Bu makine kafasına bir şey taktı mı (olimpiyatlar, doğum kontrolü, ekonomik reform, çevrenin korunması vs) başarıyor. Doğru. Ama bu tür yönetimler çıkar çatışmalarını çözmede çok başarılı olmazlar. Bireysel özgürlükler arttı ama daha büyük kolektif amaçlar için devlet dışında organize olmaya kalktın mı devlet seni eziyor. Parti siyasi tekelini düzen ve büyüme sunarak ve milliyetçiliği kullanarak meşrulaştırıyor. Siyasi sistem istikrarlı gibi görünüyor ama aslında geniş çaplı reformlar yapmazsa ayakta kalamaz. Bazıları Harvard ve Yale’e giden yeni teknokrat neslin bunu başarabileceğini düşünüyor. Göreceğiz.

Boston Globe

Andrew J. Bacevich: Obama’nın Afganistan kararı önemli çünkü daha büyük başka bir çok konuyla ilgili eğilimi bu tercihle berraklaşacak.

The Guardian

Gary Younge: Sistem Obama’nın başkan olmasına izin verdi ama onu yenmesine izin vermeyebilir. Başkan ülkeyi doğru yana çekiyor ama bunu yeterince hızlı ve etkili yapamayabilir.

Javier Solana: Geçen on yılda AB ortak savunma ve güvenlik politikasıyla dünyada bir çok yere güvenlik gelmesinde rol oynadı. Önümüzdeki dönemde daha fazlasını hedefliyoruz. Ortak sivil-asker gücümüzü daha etkin ve esnek hale getirmemiz ve hızlı acil müdahale gücümüzü geliştirmemiz lazım.

Newsweek

Fareed Zakaria: Afganistan’a daha çok asker istemenin arkasında başarısız olduğumuz varsayımı yatıyor. Öyle mi gerçekten? Amacımız El Kaide’yi tekrar toplanacağı, eğitim ve plan yapacağı bir sığınaktan mahrum etmek değil miydi? E, bunu büyük ölçü de başardık zaten. Örgüt dağıldı, sürekli kaçıyor. Yeni bir büyük eylemi planlayacak ve uygulayacak durumda değil. En üst düzey 20 liderin 14’ü öldürüldü. Para kaynakları büyük ölçüde kurudu, siyasi çekiciliği tarihinin en alt düzeyinde. Bütün bunlar kazayla değil, bizim bölgedeki varlığımız, onları dağıtma, istihbarat toplama, ekonomik kalkınmayı destekleme, müttefiklere yardım etmem ve teröristleri öldürme çabalarımız sonucunda gerçekleşti. �

Foreign Policy

Avrupa’nın Başkanı olmak için öne çıkan adaylar içinde en şanslı aday Hollanada Başbakanı Aznar Jan Peter Balkenende, Luksemburg Başbakanı Jean Claude Juncker ve eski İspanyol Başbakan Jose Maria gibi duruyor. Çünkü üçü de sıkıcı, merkez-sağdan geliyorlar, euro kullanıyorlar, ülkeleri küçük, Fransızca biliyorlar ve savaş karşıtılar. Tony Blair?�Fransızca biliyor.

National Interest �

Bruce Hoffman: İnsansız uçak saldırıları yetmez. El Kaide ve Taliban’ı yenmek için alanda askerleriniz olması lazım.�

Jacob Heilbrunn: Afganistan Vietnam değil. Ama yine de Obama ilave asker gönderme konusunda dikkatli olmalı. Yanlış karar vermektense seçenekleri dikkatlice biraz daha tartmak zayıflık değil.

Haaretz

Başyazı: Ataları Osmanlılar bölgeyi yüzyıllarca yönetmiş olan Türkler bu anlaşma ile hepimiz için umut yarattılar.

Zvi Bar’el: Ordu izin vermese Türk Hükümeti ortak tatbikatla ilgili böyle bir karar alamaz ve uygulayamazdı. Bu da durumun ciddiyetini gösteriyor.

Asia Times

Sami Moubayed: Abbas’ın BM’nin Gazze Savaşı raporu ile ilgili tutumu tüm Arap dünyasında infial yarattı ve saygınlığına büyük darbe vurdu. Bu onun siyasi kariyerindeki son çivilerden biri olabilir.

Salon

Glenn Greenwald: Obama’yı onurlandıran dünya kamuoyu değil sadece beş Norveçli.  � 

The National

Tony Karon: Yeni bir intifada için ortam hazır.