Dünya basınından manşetler - 30 Aralık
Güncelleme Tarihi:
İşte dünyanın önde gelen basın organlarının politika ve ekonomi alanında bugünkü manşetleri ve öne çıkardıkları haberler:
--Bunlar da ABD'nin kozmik belgeri (The Associated Press)
“Kozmik belgeler” sadece Türkiye’nin değil ABD’nin de gündemini işgal ediyor. Barack Obama Salı günü yaptığı açıklamada Beyaz Saray’ın arşivlerinde bulunan 400 milyon sayfalık belgenin açığa çıkarılacağının işaretini verdi.
Başkan Obama, federal hükümetin ABD’nin sırlarını nasıl koruması gerektiğini bir kez daha gözden geçirmesini istedi. Bu çağrı Soğuk Savaş döneminden kalma 400 milyon sayfalık devlet sırrının ABD kamuoyuyla paylaşılacağı anlamına geliyor.
Bu plan kapsamında federal hükümetin elindeki belgeler tek tek incelenerek kamuyla paylaşılıp paylaşılmayacağına karar verilecek. ABD Ulusal Arşivi’nde kurulacak özel bir merkezde incelenecek Soğuk Savaş dönemine ait belgelerden onaylananlar 2013 yılı sonuna kadar kamuoyuyla paylaşılacak.
Obama’nın kararları doğrultusunda ayrıca George W. Bush döneminde istihbarat yetkililerinin gizlediği belgeler de ortaya çıkarılacak. Geçtiğimiz aylarda ABD’nin elindeki terör tutuklularının sorgulanmasıyla ilgili gizli belgelerin açığa çıkması çok tartışılmış, belgelerde detaylarıyla anlatılan sorgu tekniklerinin işkenceye varan sertlikte olduğu iddiaları günlerce konuşulmuştu.
Kozmik belge tanımı hayatımıza, Özel Kuvvetlere bağlı Seferberlik Dairesi’ne ait “kozmik büro”da yapılan aramalarla girdi. Buralarda tutulan devlet sırrı niteliğindeki belgelerin ne olduğu hala tartışılıyor.
DIŞ BASINDA TÜRKİYE
XINHUA
--Türkiye, İsrail’in yeni yerleşimlerden vazgeçmesini istedi
Türk Dışişleri Bakanlığı Salı günü yaptığı açıklamada İsrail’in Doğu Kudüs’te yeni yerleşimler inşa etmekten vazgeçmesini istedi. Bakanlıktan yapılan açıklamada “İsrail kararını bir kez daha gözden geçirmeli ve işgal altındaki Filistin topraklarında böyle faaliyetlere girmekten kaçınmalıdır denildi.
--Gerginlik Türkiye’de reform sürecini rayından çıkarmıyor
Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Kürt azınlığın haklarının artırılması ve Türk hükümetiyle PKK arasında onyıllardır süregelen silahlı çatışmayı sona erdirmeye yönelik çabalarını var gücüyle sürdürüyor.
BBC
--Türkiye’deki bombalamanın cezası belli oldu
Türkiye’de mahkeme 2005 yılında aralarında bir İngiliz ve bir İrlandalının da olduğu beş kişinin ölümüne sebep olan bombalı saldırının failini ömür boyu hapse mahkûm etti.
EXAMINER
--Kürtler, Türkiye’yi etnik temizlikle suçluyor
Türkiye’de yaşayan genç bir kadın ABD’deki arkadaşına şöyle yazıyor: “Türkiye’de eğer Kürtlerin Kürt olduğu anlaşılırsa sivil Türklerin saldırısına ve linçine uğruyorlar. Bu Hitler Almanya’sında Yahudi olmak gibi bir duygu.
HISTORY OF TRUTH
--Türkiye-Ermenistan süreci nasıl kurtulur?
Kabul edelim ki Türkiye-Ermenistan süreci felce uğramış durumda. Erivan yönetiminin protokollerden çekilme planları yaptığına dair haberler geliyor. Böyle bir hamlenin Türkiye-Ermenistan sürecine son darbeyi indireceğinden şüphe yok.
THE NEW YORK TIMES --Yetkililer ABD’nin terör saldırı planından haberdar oluğunu söylüyor ABD'de bir yetkili, hükümetin tatil döneminde olası bir El Kaide saldırısı hakkında istihbarata sahip olduğunu ve şüphelinin kendisi, nerede bulunduğu ve ne planlar yaptığı hakkında bilgisi bulunduğunu söyledi. --Terör soruşturması şüphelinin İngiltere'de geçirdiği zamana odaklandı Ömerfaruk Abdülmuttalib’in Londra geçirdiği yıllar terör saldırılarını önlemede bir sorunu ortaya çıkarıyor. Bu ise hiç kimsenin neyin ne zaman yapılacağını tanımlayamıyor olmasında yatıyor.. --Çin Afganistan'a büyük yatırım peşinde Bir Çin şirketi savaşla parçalanmış olan Afganistan’a en büyük dış yatırımı gerçekleştirmeyi planlıyor. THE WASHINGTON POST --AIG e-posta takibi yöneticilerin krizle yüz yüze olduğunu ortaya çıkardı ABD'de kurtarma paketi öncesindeki 2007 yılı boyunca yapılan yazışmalar, şirketin bölünme, şüphe ve kargaşa ile yıkılma noktasına geldiğini ortaya koydu. --Obama “sistematik hatalara” değindi Başkan Obama ve baş danışmanları Detroit saldırısı şüphelisi ile El Kaide arasında “bazı bağlantılar” olduğunu düşünüyor. --Obama Keşmir’de “bazılarını” hayal kırıklığına uğrattı ABD Başkanı Hindistan ve Pakistan’ı mutlu kılacak titiz bir diplomatik yolu ayakları altında ezdikçe sorunlu bölgelerin yerleşimcileri yıpranıyor.
THE WALL STREET JOURNAL
Euro Bölgesi borç kriziyle boğuşuyor
Son iki yılda ekonomik durgunluk ve bankacılık sisteminin yaşadığı sıkıntılardan büyük yaralar alan Euro Bölgesi, 2010 yılını büyük bir borç kriziyle karşılıyor.
-- Obama, güvenlik güçlerini suçladı
ABD Başkanı Barack Obama, Northwest şirketine ait uçağa yapılan saldırı girişimi için ülkenin güvenlik birimlerini suçladı. Zira ABD’nin elinde zanlıya dair birçok bilgi olduğu ortaya çıktı.
--İran: Batı protestoları destekliyor
İran, Londra ve Washington’ın Tahran hükümetinin muhalifleri tutuklamasını kınamasının ardından, ABD ve İngiltere'yi protestoları desteklemekle suçladı.
FINANCIAL TIMES
-- Obama: Başarızlıklar ‘kabul edilemez’
ABD Başkanı Barack Obama, Detroit’e giden uçağa yapılan saldırı girişimi için güvenlik sistemini ve bu sistemden sorumlu kişileri suçladı.
-- Lehman, Avrupa'da alacaklılara geri ödeme yapacak
İflas eden yatırım bankası Lehman Brothers’ın Avrupa birimi, müşterilerine borçlu olduğu 11 milyar doları en kısa zamana ödemeye başlayacak.
--Japonya, iddialı bir büyüme stratejisi benimsiyor
Japonya hükümeti, bugün yaptığı açıklamada, önümüzdeki iki yıl içinde, GSYİH’yi yüzde 2 oranında artıracak, iddialı bir ekonomiyi canlandırma planı geliştirdiklerini belirtti.
THE GUARDIAN
--Kazakistan medyaya baskı uyguluyor
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na başkanlık edecek olan ilk eski Sovyet ülkesi olan Kazakistan eleştirel yaklaşımı olan gazetelerin üzerine demir yumrukla gidiyor.
--Ortaya çıkan belgeler Thatcher’ın öfkesinin gücünü gösteriyor
Ortaya çıkarılan bakanlar kurulu belgeleri İngiltere’nin eski Başbakanı Margaret Thatcher’ın görevinin ilk günlerinin gizli gerçeklerini gün ışığına çıkarıyor.
--İran eylemcilerin akrabalarını tutukluyor
Nobel ödüllü insan hakları savunucusu Şirin Ebadi’nin kızkardeşi ve muhalefet lideri Mir Hüseyin Musevi’nin kayınbiraderi tutuklular arasında. Bu arada Tahran İngiltere’yi protestoculara destek vermekle suçluyor.
HAARETZ
--Mofaz: Livni’nin liderlik ruhu yok ve asla başbakan olmayacak
Kadima Partisi milletvekillerinden Şaul Mofaz, partisinin liderliğinin 2008 yılında sarsılmaya başladığını, şu anda da partinin dağılma tehlikesi altında olduğunu belirtti.
--İsrail, İran’a karşı tek başına ayaklanamaz
İsrail’in ABD’nin isteklerini görmezden gelip, İran’a tek başına karşılık verme ihtimali oldukça düşük.
--Hamas: Tutuklu takası olmazsa daha fazla asker kaçırırız
Hamas, esir asker Gilad Şalit anlaşmasına resmi bir yanıt vermek için Alman arabulucunun Ortadoğu’ya dönmesini bekliyor.
FRANKFURTER ALLGEMEINE ZEITUNG
--Obama güvenlik eksikliğine sert çıktı
ABD uçağını havaya uçurma girişimi havalimanlarında ve istihbaratta güvenlik eksikliğini bir kez daha ortaya çıkardı. ABD Başkanı Barack Obama uçak saldırısı sonrası ortaya çıkan güvenlik eksikliklerini "felaket" olarak değerlendirdi. Obama güvenlik ve istihbarattaki zafiyetlerin "olası felaketlere" yol açacağı uyarısı yaparak, bu durumun "kabul edilemez" olduğunu belirtti.
DIE WELT
--Almanya'da sosyal patlama korkusu
Alman sosyolog Friedheim Hengsbach her ekonomik krizde öncelikle sosyal haklarda kesinti yapmasının toplumda sosyal patlamalara yol açacağı uyarısında bulundu. Hengsbach, elitlerden "insani yaşam kalitesine" daha fazla özen göstermesini istedi.
EKONOMİ BASINI
BLOOMBERG
--Japon Hava Yolları'nın hisseleri iflas haberleriyle düştü
Japon Hava Yolları'nın (JAL) hisseleri, şirket hakkında çıkan iflas söylentileriyle rekor seviyede düşüş yaşadı. Ülkenin ulaştırma bakanının şirket için diğer seçeneklerin bulunduğunu söylemesi bile hissenin sert düşüşünü engelleyemedi.
--ABD hazine bonoları 1978'den bu yana en kötü performansına hazırlanıyor
ABD yönetiminin ülkeyi son 60 yılda yaşadığı en sert resesyondan çıkarmak için tahvil ihraçlarını artırması, ülkede hazine bonoları performansını 1978 yılından beri yaşadığı en kötü noktaya getiriyor.
--Asya borsaları Japon Hava Yolları haberiyle düştü
Asya borsaları, Japon Hava Yolları'nın hisselerinde yaşanan sert düşüş ve madencilik şirketlerinin yaşanan değer kaybı ile son üç gündeki ilk gerilemesini yaşadı.
CNBC
-- ABD, GMAC’e 3.5 milyar dolar daha verecek
ABD’li otomobil şirketi General Motors’un finans birimi GMAC Financial Services, hükümetten Aralık ayından bu yana aldığı 12.5 milyar doların üzerine ek olarak 3.5 milyar daha alabilir.
-- İflas söylentileri JAL hisselerinin değer kaybetmesine neden oldu
Japonya Havayolları’nın (JAL) hisseleri, sıkıntı içindeki şirketin iflas mahkemesine başvurup, mali yapısını devlet yardımıyla yeniden düzenleyeceği yönündeki dedikodular ile Çarşamba gününe yüzde 32’lik değer kaybı ile başladı.
-- Brown: Amacımız ekonomiyi iyileştirmek
İngiltere Başbakanı Gordon Brown, Çarşamba günü ülkede seçimlerin gerçekleşeceği 2010 yılında temel önceliğinin ekonomiyi iyileştirmek olduğunu açıkladı. CNNMONEY --ABD borsalarında altı günlük ralli sona erdi ABD borsaları,dalgalı seyreden işlemlerden sonra Salı gününü hafif değer kayıplarıyla kapatarak son altı gündür üst üste yaşanan yükselişe son verdi. Dow Jones Sanayi Endeksi yüzde 0.1 oranından daha az bir gerileme kaydetti. --Emlak sektörü için kötü haber: Fiyatlardaki yükseliş duruyor ABD'de Salı günü açıklanan verilere göre; bu yılın başında yükseliş eğilimine giren emlak fiyatları Ekim ayında yeniden sabit kalma dönemine girdi. --GM Pontiac ve Satürn satışı için teşvik veriyor ABD'li otomobil devi General Motors, artık işlevsizleşen Pontiac ve Saturn marka araçlarının satılabilmesi için bayilere büyük teşvikler veriyor. FORBES --ABD envanterlerindeki artışa rağmen petrol fiyatları düştü Çarşamba günü Asya’daki petrol fiyatları hafif bir düşüş gösterirken, ABD’nin haftalık ham petrol envanteri hükümet verilerinin açıklanması öncesi artarak sürpriz yaptı. --Çin kendi yolunu çiziyor --Bilgi teknolojilerinde değişim rüzgarları Program temelli bilgisayar modellerine geçiş Bilgi Teknolojileri hakkına bildiğimiz her şey üzerinde büyük etki yaratıyor. MARKETWATCH --Konut fiyatları sabit ancak 2010’da sıçrama görülebilir ABD’nin 20 büyük kentinde Ekim ayında, konut değerlerinde bir artış yaşanmadı ancak sektör gelecek yılın başlarında hafif bir sıçrama yaşayabilir. --JAL iflası kurtarma fonuyla durdurulabilir Japonya hükümetinin desteklediği bir kurum, iflas başvurusu yapması durumunda Japonya Hava Yolları’nın operasyonel işlemlerini garanti altına alacağını açıkladı. Ülkedeki bankaların bu duruma karşı çıkması bekleniyor. --Ekonomide 2010 için iyi beklenti Ekonomik araştırmalar yapan Capital Economics'in Avrupa baş ekonomisti Jonathan Loynes, 2010'un Euro Bölgesi için 2009'dan daha iyi geçeceği öngörüsünde bulundu.
Amerika kararsızlık yaşarken, Çin'in bu ülkeyle yaşanacak sıkıntı durumunda kullanılmak üzere döviz rezervi fonu oluşturdu.