Dünya basınından manşetler - 3 Şubat

WALL STREET JOURNAL: Lira Mısır’daki isyanın ağırlığını yükleniyor ama gücü bunu kaldıramayabilir

Türk lirası için üzülebilirsiniz. Çünkü hiçbir ilgisi olmayan politik bir sorunun darbesini o alıyor. Mısır’da yaşanan gerginliğin işlem yapılabilir dövizi sıkıntıya sokması, döviz işlemcilerini liraya yöneltti. Bu durum, Mısır’da geçen hafta patlak veren krizden bu yana lira da çok ciddi bir dalgalanmanın yaşanmasına neden oldu.

Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle Mısır’ın yerine düşünülebilecek mantıklı bir tercih. Ortadoğu’daki diğer ülkelerle daha ince bir İslami bağı olan Türkiye, aslında kolay bir tercih değil. Türk ekonomisi, güneydeki komşularından çok, Avrupa ülkeleriyle daha bütünleşmiş bir halde. Ayrıca büyük bir petrol üreticisi değil. Ağırlıklı olarak piyasaya dayalı ekonominin hakim olduğu Türkiye’nin, bölgedeki geleneksel bağları zayıf.

Döviz işlemcileri için mevcut sorun, bölgedeki seçeneklerin kısıtlı olması. Üç büyük Arap ekonomisini oluşturan Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) para birimleri, ABD dolarına sıkıca sabitlenmiş durumda. Petrol satışlarından elde ettikleri dolar temelli gelirlere sahip bu ülkeler, para birimi rejimlerini koruyabilmek için gereğinden fazla rezerve sahip.

İsrail şekeli, bölgesel güvenlik nedeniyle Arap ülkeleri için geçerli olduğu gibi değer kaybına açık. Dahası, İsrail’in komşularıyla ekonomik üstünlüğü Türkiye’den bile zayıf. Kısaca, işlemciler elemeleri yaptıktan sonra Türkiye’yi tercih etmeye başladı.

Capital Economics gelişen pazarlar uzmanı Neil Shearing, “Türkiye’nin coğrafi konumunun yanı sıra ticaret ve finansal bağların Ortadoğu’da güçlü olduğu inancı çok yaygın” dedi. Shearing, bu düşüncesinin belirsiz olduğunu, 2011’in başında bu yana liranın dolara karşı yüzde 2.3 değer kaybetmesinin, Mısır’daki isyandan çok “Türk ekonomisinin doğasındaki hassas unsurlardan kaynaklandığına” değindi.

Royal Bank of Canada stratejisti Paul Biszko, “Mısır’da yaşanan olaylardan dolayı lira itilip kakılıyor… Ancak politik sistem açısından Türkiye tamamen farklı bir oyuncu ve yabancı yatırımcıların katılımı açısından en iyi finansal bütünlüğe sahip” dedi.

Türkiye’nin Arap komşularıyla yaşadığı politik uyuşmazlığı, zamanla ticaretini ağırlıklı olarak Avrupa’ya kaydırmasına sebep oldu. Brown Brothers Harriman gelişmekte olan piyasalar stratejisti Ilan Solot’a göre, “Lira Kuzey Afrika’ya kıyasla Doğu Avrupa’da daha uyumlu bir ticari çizgide… Sonuç olarak Ortadoğu’da kullanmak için tercih edilecek en iyi para birimi değil” dedi.

WASHINGTON POST: Sağlık yasası tartışması mahkemeye taşınıyor

Geçtiğimiz yıl kabul edilen ancak birkaç gün önce Florida bölge mahkemesinde anayasaya aykırı bulunan sağlık reformu yasası, ABD Kongre’sinde yeni tartışmaların odağı oldu. Çarşamba günü, Senato’daki Cumhuriyetçiler yasansın iptal edilmesi için uğraşsa da, üstünlüğü elinde bulunduran Demokratlar bu çabanın önüne geçti.

Ancak, iki federal yargıcın, “Kongre’nin ABD vatandaşlarını sağlık sigortası almaya zorlayamayacağı” yönündeki hükmü, tartışmanın yasal boyutunu öne çıkardı. Büyük olasılıkla Yüksek Mahkeme’ye taşınması beklenen tartışmanın, bu gelişmenin yaşanması halinde 2012’in bahar döneminde sonuçlanması bekleniyor.

Analistler, Yüksek Mahkeme’nin yasayı tamamen geçersiz kılabileceğini belirtti. George Mason Üniversitesi’nden Ilya Somin, “Ortada, yasanın kabul edildiğin bir yıl öncesine kıyasla yasal bir tıkanıklık olduğu çok aşikar… Geçtiğimiz yıl, yasanın karşısında olanlar, reformun anlamsız ve başarı şansı olmadığını öne sürüyordu” dedi.

Çarşamba günü Senato’da yapılan oylamada, vekiller gözden düşen bir vergi yasasını 17’ye karşılık 81 oyla iptal etti. Oylama, Demokrat ve Cumhuriyetçi vekillerin bir gün içinde anlaşabildiği tek konu oldu.

Cumhuriyetçiler, sağlık reformu yasasının devletin sırtına çok büyük bir yük getireceğini ve büyük maliyetlere neden olacağını belirtirken, Demokratlar, Cumhuriyetçilerin yasayı yenilemek adına hiçbir planı bulunmadığını öne sürdü.

Gün boyu süren tartışmaların ardından yapılan ve Cumhuriyetçilerin yasayı iptal etmeyi öngördükleri oylama, 47’e karşılık 51 oyla Demokratların lehine sonuçlandı.

GUARDIAN: Yasi Kasırgası Avustralya’yı etkisi altına aldı

Kategori 5 kasırgası Yasi, Avustralya’nın kuzeydoğusundaki Cairns kabasının 160 km ötesindeki Mission Beach üzerinden geçerek etkisini göstermeye başladı. Yetkililer, fırtınanın Avustralya’yı etkisini altına aldığı ilk saatlerde ölü ve yaralı olmadığını belirtti.

Görgü tanıkları, çok sayıda ev ve binanın zarar gördüğünü belirtirken, ağaçlar devrildi, tarım alanlarında da hasar meydana geldi. Yaklaşık bin kişinin yaşadığı Mission Beach’de insanlar, ellerinde meşaleler ile kasırgayı gözlemledi. Yerleşimciler, kasırganın etkin olmasından önce yarım saatlik bir durgunluk yaşandığını ve havada ne ufak bir esintinin olmadığını anlattı.

Mission Beach’ın yaklaşık 35 km güneyinde bulunan Tully kasabasında, evlerin üçte ikisinin yıkıldığı bildirildi. Yasi’nin vurduğu Queensland eyaletinin başkanı Anna Bligh, kasırganın etkilediği alanlarda bulunan evlerin yüzde 90’ında hasar olduğunu söyledi.

Elektrik ve telekomünikasyon ağı büyük zarar görürken, 175 bin haneye elektrik ulaştırılamıyor. Şu ana kadar neden olduğu zarara rağmen, yetkililer Cairns ve Townsville kasabalarında beklenenden daha az hasar oluştuğunu belirtti.�

Yasi’nin, kategori 2 şiddetine kadar indiği, ancak hızla Queensland’in içlerine doğru ilerlediği ve tehlike oluşturmaya devam ettiği uyarısı yapıldı. Kasırga’nın, yerel saat ile 20:00’da eyaletin içlerindeki maden sanayisinin merkezi Mount Isa’ya ulaşması bekleniyor.

Öte yandan, Queesnland’in kuzey bölgelerinde çok yoğun yağışlar başladı. Yasi’nin etkisini göstereceği 480 km genişliğindeki bölgede yaşayan 400 bin kişinin tahliyesi ise sürüyor.