Dünya basını seçim sonuçlarını böyle yorumladı

Dış basında yer alan önemli başlıklar şunlar:

İNGİLİZ BASINI

GUARDIAN: AK Parti’yi zorlu bir üçüncü dönem bekliyor

Merkez sağ Adalet ve Kalkınma Partisi, genel seçimlerde yüzde 49.9 oy alarak parlamentoda 326 sandalye kazandı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, genel seçimlerde elde ettiği başarının ardından, Türkiye’nin çok partili politik sistemi tarihinde en başarılı başbakan oldu.

Seçimlerde, aralarında Kürt aday Leyna Zana’nın da bulunduğu 36 aday da parlamentoya girdi. Bilgi Üniversitesi’nden Gencer Özcan, “Erdoğan başkanlık sistemi getirmek istiyor… Bu, yeni anayasanın temel amacı. İlk kez, bir başbakan kendi eliyle seçtiği adaylarla partisi içinde tam sadakat yaratmayı başardı” dedi.

Ancak, seçim sonuçları yeni anayasanın yapılabilmesi için parlamentoda oy birliği gerektiğini gösteriyor. Bu durum, Erdoğan’ın başbakanlığını sürdüremeyeceği 2015 sonrasında “Putin tarzı” bir yönetim sistemi yaratmak istemekle eleştirenler için iyi bir haber. Öte yandan, analistler AKP’yi zor bir üçüncü dönemin beklediğini belirtiyor.

Analistler, ekonominin fazlasıyla ısındığına dikkat çekerken, dış politikadaki “sıfır sorun” stratejisinin Suriye’deki gibi ayaklanmalarla tehdit altında olduğuna değiniyor. Ayrıca, Türkiye’deki büyük Kürt azınlığın idare edilmesi önemli bir husus oluşturacak. Ağırlıklı olarak Kürtlerin yaşadığı Dolapdere semtimde oy kullana Süleyman Demir, “Erdoğan, 2002 ile 2005’e kıyasla 180 derece değişti… Bizim çılgın projelere ihtiyacımız yok. Tek istediğimi barış. Güneydoğu’da akan kanın durması” dedi.

TIMES: İktidar partisinin zaferiyle basın özgürlüğü için endişeler arttı

AK Parti, dün yapılan seçimlerde oyları süpürerek seçmenlerin yarısının desteğini almayı başardı. Tahmin edilenden daha büyük gelen zafere rağmen, AK Parti yeni anayasayı çıkarmak için gereken sandalye sayısını elde edemedi. Seçim, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Türkler üzerinde hem ümit hem de korku salan kampanyasını izledi.

Araştırmacı gazetecilerin yakın dönemde tutuklanmaları ve Erdoğan’ın giderek otoriter tarzı, her ne kadar Türkiye Ortadoğu için demokratik model olarak gösterilse de birçok kişide otoriter yönetim endişesi oluşturdu. Öne çıkan adayları eski İslamcılar olan Ak Parti, ilk olarak kendisini Türkiye’deki güçlü ordu teşkilatının altında demokrasi için mücadele veren mağdur parti gibi göstererek destek buldu.�Darbe iddialarına yönelik devlet soruşturmalarıyla ordunun nüfuzunu azaltan AK Parti, geçen yıl kazandığı referandum ile kendisine düşman olan yargı sistemini zayıflattı. Bu seçimlerde ise Erdoğan seçmenin desteğini almak için geleceğe yönelik planlarını sundu.

Seçim kampanyası boyunca dev altyapı projelerinden bahseden Erdoğan, Kanalİstanbul projesi ve Ankara’da “Ortadoğu’nun en büyük hayvanat bahçesini” kurma sözü verdi. Ancak, çok sayıda Türk ve yabancı gözlemciler iktidar partisinin artan otoriter eğilimi nedeniyle endişeli. Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyelik süreci tamamen durmuşken, bugün Türkiye’de dünyanın diğer tüm ülkelerine kıyasla daha fazla tutuklu gazeteci var. Sert internet filtrelerinin ise bu yaz içinde hayata geçirilmesi bekleniyor.

FINANCIAL TIMES: AK Parti üçüncü kez iktidar
Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’de bugün yapılan genel seçimlerde oyların büyük bir çoğunluğunu elde ederek üçüncü kez iktidarı elde etti. Ancak kesin olmayan sonuçlar Erdoğan’ın anayasayı teklif edildiği şekilde değiştirmesini sağlayacak çoğunluğu elde edemediğini gösterdi.

Erdoğan’ın 2007’deki yüzde 47’lik sonuçlarının da önüne geçen bu kesin zafer, Başbakan’ın Türk siyasetindeki ağırlığının bir teyidi oldu. Erdoğan’ın popülist söylemleri, otoriter tavırları ve muhafazakar değerleri şehirli entelektüelleri ve liberalleri endişelendirse de Başbakan, şehirlerdeki fakir bölgelerde, köylerde ve yükselen orta sınıfın gözünde hala bir kahraman olarak görülüyor.

Ankara’da oy kullanan orta yaşlı bir erkek, “Biz onunla çok mutluyuz. Daha özgürüz, demokrasimiz işliyor. Türkiye’yi dünyaya tanıttı” dedi.

ABD BASINI

NEW YORK TIMES: Erdoğan muhafazakar tavrından endişe duyan seçmeni CHP’ye kaptırdı

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın lideri olduğu AK Parti, dün genel seçimlerde belirgin bir zafer kazanırken, eleştirmenler iktidarın gücünü iyice güçlendirmesi ve insan hakları ile muhalefetin etrafını çevirmesinden endişeleniyor.

AK Parti’yi üçüncü dönem iktidara taşıyan sonuçlar, partinin başkanlık sistemi getirmesi ve yeni anayasa oluşturması gibi büyük değişiklikleri yapmasını sağlayacak parlamento üstünlüğünü kazandırmadı. İktidar partisinin şimdi muhalefetle uzlaşması gerekiyor. AK

Erdoğan’ı destekleyenler, onu Türkiye’nin profilini Ortadoğu’da yükselttiği ve birçok komşusunun demokrasi mücadelesi içinde şiddet olaylarına sürüklendiği dönemde önemli bir bölgesel güç haline getirdiği için takdir ediyor.

Ancak, AK Parti’nin son yıllarda reformcu yapısından uzaklaşması, ana muhalefet CHP için açık kapı bıraktı. CHP, seçimlerde AK Parti’nin izlediği muhafazakar tavırdan endişe duyanların oylarını alarak başarı gösterdi.

Birçok genç seçmen ise en büyük endişe kaynağı insan hakları. YouTube’un da dahil olduğu çok sayıda internet sitesi son yıllarda İnternet Denetleme Kurulu tarafından çok kez açıklama yapılmaksızın yasaklandı. Bugün, basılmış kitapları nedeniyle hapislerde tutulan 60 gazeteci bulunuyor.

LOS ANGELES TIMES: İslamcı AK Parti parlamentoda üstünlüğünü korumayı başardı

Dindar yoksulların ve Müslüman orta sınıfın desteğini almayı başaran Başbakan Tayyip Erdoğan ve lideri olduğu AK Parti, dün yapılan genel seçimlerde zaferle çıktı. Buna rağmen, Kürt sorununun çözümünü de içinde barındıran anayasa değişikliği için parlamentoda uzlaşma elde etmesini gerektirmeyecek çoğunluğu kazanamadı.�

Gazeteci Cengiz Aktar, “Anayasası değiştirmesi için geniş bir koalisyon kurmalı… İkinci en büyük sorun, Kürt sorunu için de muhalefete başvurmalı. Eğer kendisine çok güvenir ve kendi anayasasını yaparsa, başarılı olamaz” ifadesini kullandı. Ortaya koyduğu muhafazakar değerler nedeniyle oylarını AK Parti’ye veren seçmenlerin dışında, İstanbul’daki seçmenler ekonomi ve Kürt sorunu hakkında çelişkili görüşler iletti.

Birçok seçmen, son yıllarda giderek artan gelir dağılımındaki eşitsizlikten rahatsız olduklarını ifade etti. Son 10 yılda Türkiye’nin ekonomisi önemli ölçüde yol kat etmiş olsa da, zenginlik eşit yayılması ve birçok kişi bundan şikayetçi. Muhalefet partilerine oy verenler, Erdoğan’ın arzularının kibirliliğe dönüştüğünü söylerken, bunun kendi partisinin öne sürdüğü demokrasiyi tehdit eden bir şahsi külte dönüştüğüne değindi.

Erdoğan, Türkiye’nin Avrupa’daki parlamento sistemine benzeyen politik sistemini, güçlü bir yönetici kanadı bulunan ABD tarzı başkanlık sistemine çevirmek istiyor.

ALMANYA:

Alman 1. televizyon kanalı ARD: Sürpriz bir sonuç olmadı

Türkiye'de seçimleri kimin kazanacağının zaten başından beri biliniyordu. Buna rağmen Anayasa'yı değiştirebilmek amacıyla Erdoğan için her oy önemli. �

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da başlangıç için iyi bir seçim sonucu elde etti, partisi seçimlerden oylarını üçte bir oranında artırarak çıktı.

ORTADOĞU BASINI

EL CEZİRE: Erdoğan 1982 anayasasını değiştirmek için kolları sıvıyor

AK Parti, dün yapılan genel seçimlerde oyların neredeyse yüzde 50’sini alarak üçüncü dönemde de iktidara gelmeyi başardı. Başbakan Erdoğan, seçim zaferinden sonra yaptığı konuşmada, “yeni anayasanın, 1982’de sıkıyönetim altında ilan edilen anayasaya kıyasla daha demokratik ve insan haklarını öne çıkaran bir yapıya sahip olması gerektiğini” belirtti.

Öte yandan, muhalefet AK Parti’nin yeni anayasayı iktidardaki gücünü sağlamlaştırmak için hazırlayabileceğini ve Erdoğan’ın kendisine daha fazla yetki verecek bir sistem oluşturmak istediğini öne sürüyor.

Dün alınan zaferde, Erdoğan’a en çok oy getiren faktörler, iktidarı süresince gelişen ekonomi ve Türkiye’nin uluslararası kamuoyunda artan nüfuzu oldu.

DAILY STAR: Genel seçimin ardından AK Parti politikalarının önü açıldı

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın dün yapılan genel seçimlerde elde ettiği zafer, Türkiye’nin Ortadoğu’da ekonomik gücünü artırma politikasını, iddialı diplomasisini ve askeri dönemden kalan anayasayı değiştirmeyi öngören stratejisinin önünü açtı.

Ancak, sonuçlar AK Parti’nin istediği değişiklikleri yapabilmesi için parlamentoda alması gereken üçte ikilik çoğunluğa yetmedi.

Erdoğan sonuçların açıklanmasının ardından, Türkiye’nin askeri darbeler yaşanan ancak Avrupa Birliği (AB) üyeliği için büyük çabalar gösterdiği geçmişindeki politik kaosa değinen bir konuşma yaptı.

Türkiye, halk isyanlarının yaşandığı, aynı zamanda Batı ile geleneksel bağların bulunduğu bir bölgede yer alıyor ve doğudaki bağlarını güçlendiriyor. Başarılarına rağmen, Türkiye’deki hükümet parlamentoda güç kazanmak için muhalefetle uzlaşma yoluna gitmek zorunda.�

HABER AJANSLARI

REUTERS: Erdoğan anayasa değişikliği için muhalefete başvurmak zorunda

AK Parti, genel seçimlerde üçüncü kez iktidara gelmeyi başarmış olsa da, planlanan yeni anayasanın hazırlanması için muhalefete başvurmak zorunda kalacak. Bir dizi askeri darbenin ardından Türkiye’yi dünyanın en hızlı gelişen ekonomilerinden biri haline getiren AK Parti, dün yapılan seçimlerde oyların neredeyse yüzde 50’sini almayı başardı.

Alınan sonuçlar, bugün finansal piyasaları harekete geçirecek gibi görünüyor. Bu da, AK Parti’nin 30 yıl önce hazırlanan anayasanın değiştirilmesi için muhalefet partileriyle uzlaşması gerektiğine işaret ediyor.

  �

Muhalifleri sevmemesiyle tanınan Erdoğan’ı eleştirenler, onun özgürlükleri kısıtlandığını ve muhalifleri tutuklattığını belirtiyor. Ancak, seçim zaferinin ardından gelen konuşmasında Erdoğan, “rakipleriyle çalışacağı dönemde alçakgönüllü olma sözü” verdi.

ASSOCIATED PRESS: Erdoğan oy kaybetme korkusu olmadan hareket edebilir

Geçmişte parlamentoda güç kazanmak için muhalefeti dışlamakla eleştirilen AK Parti, genel seçimlerde üçüncü dönem için iktidara gelmeyi başardı.

AK Parti, Batı tarzı bir demokrasi oluşturmak istediğini ve Avrupa Birliği’ne (AB) girmek istediğini belirtse de, partinin dayandığı İslami kökler, laik çevrelerde endişelere neden oluyor. Bilgi Üniversitesi’nden İlter Turan, “AK Parti’ni harcamayı göze alabileceği politik sermayesi olduğuna” değindi. Turan, Erdoğan’ın birçok Türk’ün endişe duyduğu başkanlık sistemi öncesinde zorlu tartışmalar karşısında olduğunu belirtti.

Turan, “Eğer Erdoğan kendisine oy kaybettirebilecek geçmişteki belli politikalar üzerinde tereddütlere sahipse, şimdi bu politikaları hayata geçirmekte özgür… Başkanlık sistemine doğru gittiği görülüyor. Bu konu Türkiye’de şüphesiz tartışma konusu olacak” dedi.

AGENCE FRANCE PRESS: AK Parti’den rekor farkla seçim zaferi

İktidardaki AK Parti dün yapılan seçimlerde rekor oyla zafer elde etmesine rağmen, yeni anayasa değişikliği için istediği çoğunluğa ulaşamadı.

Başbakan Tayyip Erdoğan, seçim sonrasında yaptığı balkon konuşmasında, “Bugün bir kez daha demokrasi kazandı” derken, “Gazze, Filistin ve Kudüs’ün de kazandığını” söyledi. Böylece, kendisini Arap sokaklarında kahraman yapan, İslami kardeşlik altında “baskı altındaki savunan” kimliğini gösterdi.

Destekçileri, geçmişteki koalisyon hükümetinin aksine, ekonomik başarısı ve gelişen kamu hizmetleri nedeniyle AK Parti’ye oy verdi. Öte yandan, Erdoğan’ın Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik için öngördüğü reformlar, otoriter eğilimleri ve eleştirilere karşı giderek tahammülsüz olması karşısında ateş altında kaldı.

Onlarca gazetecinin hapishanelerde olduğu Türkiye’de, muhalefet internete getirilmek istenen sansür ve muhalefet partiler hakkında çıkan kaset skandallarıyla alarma geçmiş durumda.