Dünya, 6. toplu tükeniÅŸe doÄŸru gidiyor

Ä°ster kuÅŸ, bitki ya da kelebek olsun, dünyadaki tür çeÅŸitliliÄŸi son 40 yıl içinde önemli ölçüde azaldı. Bilim adamları dünyamızın yeni bir toplu yok oluÅŸa sürüklenmesinden endiÅŸeli. GeçmiÅŸte yaÅŸanan beÅŸ toplu tükeniÅŸ döneminde bitki ve hayvan türlerinin önemli bir kısmı yok olmuÅŸtu. Son toplu yok oluÅŸ ise bundan 65 milyon yıl önce dinozorlar da dahil olmak üzere türlerin üçte ikisini dünya tarihinden sildi. Yüzde 70’inde azalmaNature dergisinde yayımlanan iki yeni araÅŸtırma ÅŸimdi altınca toplu yok oluÅŸ döneminin baÅŸlamış olabileceÄŸine iÅŸaret ediyor. Söz konusu teoriler yeni deÄŸil ama bugüne deÄŸin pek ciddiye alınmamıştı. Zira kapsamlı araÅŸtırmalar yapılmamış ve bilim adamları hayvanlar ve bitki dünyasının ancak küçük bir kısmını inceleyebilmiÅŸlerdi. Özellikle de bilinen tüm türlerin %50’sini oluÅŸturan böcekler ÅŸimdiye dek ihmal edilmiÅŸti. Ä°ngiliz DoÄŸal GeliÅŸim AraÅŸtırmaları Konseyi’nden Jeremy Thomas ve ekibi ÅŸimdi birbirinden bağımsız gerçekleÅŸtirilen altı araÅŸtırmayı deÄŸerlendirdi.Bu çalışmalarda 40 yıl boyu Ä°ngiltere’deki tüm bitki, kuÅŸ ve kelebek türleri sınıflandırılmıştı. Gerçi türden türe önemli farklılıklar söz konusu, ama üç büyük grubun geliÅŸimi aynı ve buna göre de Ä°ngiltere’deki tür çeÅŸitliliÄŸi önemli ölçüde azalmış. Özellikle de kelebekler büyük tehdit altında. Yüzde 28 tamamen tükenmeSon yirmi yıl içinde Ä°ngiltere’de yaÅŸayan türlerin %70’inde önemli bir azalma söz konusu. Bazıları az sayıda bölgede yaÅŸamaya devan ederken kimi türler tüm ülkede tükenmiÅŸ. EÄŸer aynı geliÅŸme tüm böcekler için de geçerliyse, dünya gerçekten de toplu tükeniÅŸe doÄŸru gidiyor dedi Jeremy Thomas. Bilinen kuÅŸ türlerinin %50’sinde de önemli bir azalma söz konusu. Son 40 yıl içinde ise bitki türlerinin %28’si tamamen tükenmiÅŸ. Open Ãœniversitesi’nden Carly Stevens’in araÅŸtırması da benzer ÅŸekilde sonuçlanırken olası bir açıklamayı da beraberinde getirmekte. Tarım alanlarının aşırı derecede gübrelenmesi ve fosil yakıt kullanımına baÄŸlı azot kirliliÄŸi, Ä°ngiltere’de önemli bir tür çeÅŸitliliÄŸini yok etmiÅŸti ve aynı etki diÄŸer Avrupa ülkelerinde de görülmekte. Azot sayesinde belli baÅŸlı ot türleri birden bire daha hızlı büyüyerek, komÅŸu bitkilere zarar veriyor ve hayvanların yaÅŸam alanlarını da etkiliyorlar. Ä°ngiltere ve orta Avrupa’daki doÄŸal yeÅŸil alanlardaki tür çeÅŸitliliÄŸinin %20’si ÅŸimdiden tükenmiÅŸ durumda. Â