DüÄŸünde ‘kesik kafa’ geldi ‘The Muharrem Kayhan’ doÄŸdu

Türk Sanayici ve Ä°ÅŸadamları DerneÄŸi (TÃœSÄ°AD) Yüksek Ä°stiÅŸare Konseyi BaÅŸkanı Muharrem Kayhan, düğün hediyesi olarak gelen tarihi bir kesik kafayla baÅŸladığı koleksiyonculuÄŸunu bugün uluslararası arenada bilimsel çalışmalara imza atarak sürdürüyor.Kayhan bugünlerde, 1991'de baÅŸladığı ‘‘antik sikke’’ koleksiyonun, Sylloge Nummorum Graecorum'un (SNG) bugüne kadar sadece 30 koleksiyonun yer aldığı uluslararası Antik Yunan Sikkeleri katalog projesi kapsamında yayınlanmasının gururunu yaşıyor. Çalışma hayatını Söke'deki fabrikasında sürdüren Kayhan, ‘‘The Muharrem Kayhan Collection’’ adı verilen kataloÄŸuyla son derece iddialı. Çünkü sadece 500 adet basılan bu bilimsel katalog, bundan sonra tüm dünyadaki nümizmatik çalışmalara referans kaynak gösterilecek.Ä°ÅŸ dünyasını kültürel varlıklara sahip çıkmaya davet eden Kayhan, özel koleksiyonculuÄŸa ve özel müzelere ilginin artması amacıyla antik sikkelerinin bir bölümünü 2003 ilkbaharında Sadberk Hanım Müzesi'nde sergileyecek. Muharrem Kayhan'la iÅŸ hayatı ve siyasetten uzak, Anadolu'da basılan yüzlerce ‘‘antik sikke’’nin uluslararası bilimsel bir esere dönüşmesinin öyküsünü konuÅŸtuk.MERMER KAFA GÖRDÃœMKoleksiyonculuÄŸa nasıl baÅŸladınız?- Tarihe eskiden beri meraklıydım, ama benim koleksiyonculuÄŸum bir objeyle baÅŸladı. Söke'de 1977 yılında bir tanıdığın dükkanın önünden geçerken mermer bir kafa gördüm, çok beÄŸendim. 'Dekoratif olarak bunu bana satar mısın?' dedim, katiyyen satmadı. Ama ben evlendiÄŸimde bana o mermer kafayı hediye olarak yolladı. Çok deÄŸerli bir parçaydı. Müzeye müracaat edip koleksiyonculuÄŸa baÅŸlayacağımı bildirdim ve bu parçayı koleksiyonumun ilk parçası olarak müzeye kaydettirdim. Ondan sonra da arkelojik parçalar topladım.Ä°LK SÄ°KKELER 91'DEAntik para merakınız ne zaman ortaya çıktı?- Antik para toplamaya 1991'de elime geçen 3-4 sikkeden sonra baÅŸladım. Bunları Milas Müzesi'ne kaydettirdim. Sonra daha seçici olmaya baÅŸladım. Karya ve Ä°onya bölgesini seçtim. Periyodu da Arkaik, Klasik ve Hellenistik çaÄŸ olarak belirledim. Koleksiyondaki sikkelerin yaklaşık 250'sini yurtdışındaki müzayedelerden topladım. Katalogda 1078 sikke var. Para koleksiyonu, üzerinde çok çalıştığım, çok iyi bildiÄŸim ve kuvvetli olduÄŸum bir konu. Bunun dışında çok sayıda arkeolojik eserim, heykellerin, bronz cam parçalarım var. Ama bunların herhangi bir alanında yoÄŸunlaÅŸamadım. Çünkü bunun için ne yeterli sanat tarihi, ne de o sanat dalında yeterli bilgim var. DiÄŸer koleksiyonlarımla alekam paraya göre zayıfladı. Ancak çok beÄŸendiÄŸim birÅŸey görürsem koleksiyonuma katıyorum. Ama nümizmatik koleksiyonum iddialı ve çok güzel bir bütünlüğü var.Sylloge Nummorum Graecorum (SNG) Antik Yunan Sikkeleri katalog projesinde yer almanın önemi nedir?- SNG, 1931'de Londra'da baÅŸlatılmış uluslararası Antik Yunan Sikkeleri katalog projesi. Bugüne kadar dünyada sadece 30 koleksiyon bu yayın projesine dahil edilmiÅŸ. Hemen hemen hepsi en güvenilir baÅŸvuru eserleri olmuÅŸ. SNG serisi içerik ve ÅŸekil açısından British Academy'nin tayin ettiÄŸi bir komitenin gözetiminde, International Numismatic Commission ve International Academic Union himayesinde yayınlanıyor. ‘‘The Muharrem Kayhan Collection’’ kataloÄŸu nasıl doÄŸdu?- Koleksiyonumun tanıtımına uluslararası bilimsel bir yayınla baÅŸlamak istedim. Antik para koleksiyonculuÄŸuna baÅŸlayıp kendimi geliÅŸtirmeye ve yetiÅŸtirmeye baÅŸladıktan sonra bunları yayınlamaya düşünmeye baÅŸladım. Bu konuda bilgili olmak için nümizmatik bir kütüphane yaratmak, diÄŸer katalogları ve bilimsel yayınları edinmek lazım. HerÅŸeyden önce bu elinizdekini paranın hangi asırda darp edildiÄŸi ve öyküsü hakkında bilgi sahibi olmanız lazım. Türkiye müzelerinde yeterli bilimsel çalışmadan yoksun onbinlerce sikke var. Her gün yenileri ekleniyor. SNG serisinde yayınlanacak bir Türkiye Devleti koleksiyonu tartışmasız alanındaki en deÄŸerli eser olacaktır. Benim yayınımın ilgilileri bu yönde harekete geçireceÄŸini umuyorum. Çok sayıda yerli ve yabancı bilim adamının yer alacağı bu projenin Türkiye'nin tanıtımına da önemli katkılar yapacağına inanıyorum. KataloÄŸun Türkiye'de birinci olmasını istedim.Yüzlerce sikkeyi tekrar bu topraklara getirdimKataloÄŸun hazırlanması ne kadar sürdü?- Benim bu konudaki kararım dört yıl önce kesinleÅŸti. Bunun üzerine uzman bir arkadaşımla çalışmaya baÅŸladık. Paraların fotoÄŸraflarının çekilmesi ve kategorize edilmesi çalışmalarını hızlandırdık. Katalog serisine ismini veren komisyondan da gerekli izinlerin alınması, yayın tarihimizi belli etti. Son bir yıldır çalışmalarımızı daha da hızlandırdık ve geçtiÄŸimiz günlerde kataloÄŸumuz yayınlandı. Bu yayın, dünya nümizmatik bilimine de bir katkı. Çünkü kataloÄŸumuzdaki bazı sikkeler daha önce baÅŸka yerde yayınlanmadı. Ãœmit ederim Türkiye'nin bütün müzelerindeki sikkeler için de böyle bir çalışma baÅŸlatılabilir.Koleksiyondaki antik sikkeler hangi çaÄŸlara ait?- Koleksiyonum Arkaik, Klasik ve Hellenistik çaÄŸ, Ä°onya ve Karya sikkelerinden oluÅŸuyor. Hem yerel buluntuları edindim, hem de uluslararası piyasalardan Batı Anadolu'da darp edilmiÅŸ, ama muhtelif zamanlarda yurtdışına götürülmüş yüzlerce sikkeyi satın aldım. Tekrar bu toprakların malı oldular. Bunun gurur ve hazzını her zaman duyacağım.Koleksiyoncular kültürel varlığın yeddieminiÄ°ÅŸ dünyası koleksiyonculuÄŸa nasıl yaklaşıyor?- Arkeolojik ya da sanatsal koleksiyonlarda bence hem koleksiyon yapanlar da, hem de toplumda şöyle bir bilinç geliÅŸti. Bu eserler ÅŸahsi birer varlık deÄŸil, bunlar Türkiye'nin kültürel varlığının belli bir parçasının yeddieminliÄŸidir. Bunu müzeler ve yayınlarla bütün toplumun paylaşımına sunmuk takdire deÄŸer bir davranış. Tarihe ve kültüre sahip çıkmak, iÅŸaleminin sosyal sorumluluÄŸun bir parçası diye düşünüyorum. BaÅŸka koleksiyoncuların da bu tip yayınlarla Türkiye'nin varlığını ortaya koymaları gerektiÄŸini düşünüyorum.Â