Düğmeye kim bastı?

'Beyaz Enerji', 2000 yılına damgasını vuran diğer operasyonlardan farklı olarak polis tarafından değil de jandarma tarafından yürütüldü. En çok da bu yönü eleştirildi. Ancak operasyonu kim başlattı tartışması yani 'Düğmeye kim bastı?' sorusu asker-sivil tartışmasına dönüştü.

ENERJİ 'ASKER-SİVİL' TARTIŞMASINI ISITTI

Yeni yılın ilk günlerinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer, bakanlıktaki yedi bürokratı görevden aldı. Aralarında TEAŞ Genel Müdürü Muzaffer Selvi, yardımcısı Ünal Peker, TEAŞ Yük Tevzii Başkanı Mustafa Aslan'ın bulunduğu bürokratların görevden alınmasının gerekçesi ise Konya Yeşilhisar iletim hattı ihalesinde 4 trilyonluk yolsuzluk yapıldığı iddiasıydı. Ancak operasyon ilerledikçe Park Holding'in işletme hakkını aldığı Çayırhan Enerji Santrali ve 1997 yılındaki nükleer enerji ihalesinde de yolsuzluk ve rüşvet iddiaları ortaya atıldı.

Bürokratların görevden alınmasından iki gün sonra Ankara DGM Savcısı Talat Şalk'ın talimatıyla gözaltılar başladı. Aralarında Devlet Bakanı ve eski TEAŞ Yönetim Kurulu üyesi Birsel Sönmez'in de bulunduğu 5 bürokrat, jandarma tarafından gözaltına alındı. "Neden polis değil de jandarma?" sorularını Şalk, "Olay yeri jandarmanın bölgesi" diyerek yanıtladı. Gözaltılarla birlikte operasyonun adı da kondu: Beyaz Enerji.
İddialar çok ciddiydi: Rüşvet karşılığında enerji ihalesi vermek, ihalelere fesat karıştırmak, usulsüzluk, yolsuzluk.

DÜĞME TARTIŞMASI

Operasyonun başlamasından bir kaç gün sonra, 8 Ocak'ta Hürriyet Gazetesi'nin manşetten verdiği haberde üst düzey bir komutanın 'Operasyonu biz başlattık. Düğmeye Ersümer değil biz bastık' açıklamalarıyla ortalık karıştı. Üst düzey komutan, yolsuzluğu askerlerin ortaya çıkardığını söylüyor ve 'Ersümer'in üstünü çizin" diyordu.

ECEVİT: HÜKÜMET DEVRE DIŞI BIRAKILMAK İSTENİYOR

Haberin yayınlandığı gün önce Başbakan Bülent Ecevit sert bir açıklama yaparak "Hükümet devre dışı bırakılmak isteniyor" dedi. Arkasından Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz'ın "Bazı çevreler siyaseti ve siyasetçiyi kirli göstermeye çalışıyor. Askeri yönetim özlemi mi var? diye sordu. Jandarma Genel Komutanlığı ise 'Düğmeye o değil biz bastık' şeklinde bir beyanımız olmamıştır" açıklamasını yaptı.

YILMAZ: ASIL YOLSUZLUK ASKERİ YÖNETİMLERDE YAPILDI

Yılmaz'ın "Askerlerin yönetime gelince yolsuzluk olmayacak mı? En büyük yolsuzluklar o dönemde olur" sözleriyle tartışmalar hararetlenince bu kez Genelkurmay Başkanlığı bir açıklama yaptı. Beyaz Enerji Operasyonu'nun Türk Silahlı Kuvvetleri ile doğrudan ilişkisi olmadığını belirten Genelkurmay Başkanlığı konunun orduyla ilişkilendirilmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getiriyordu. Genelkurmay'ın açıklamasına yanıt Yılmaz'dan değil, parti yönetiminden geldi. ANAP, Yılmaz'ın sözleriyle, Saddam tipi yönetimlerin kastedildiğini açıkladı.

KİM BASTI BU DÜĞMEYE?

Arkasından açıklamalar birbirini izledi. Bir anda operasyon, 'Asker mi sivil mi?' tartışmasına dönüştü. 'Kim bastı bu düğmeye' sorusunun yanıtı aranırken her gün başka bir düğmeye basan ortaya çıktı.
Eski bir bürokrat, Enerji Bakanlığı'yla çalışan bir müteahhit, Ankara DGM Savcısı Talat Şalk...

İDDİA-1: BAKANIN HABERİ YOKTU

Bir iddiaya göre Enerji Bakanlığı'yla çalışan ve ismi gizli tutulan müteahhit 3 ay önce jandarmaya başvurarak ihalelerdeki yolsuzlukları ihbar etmişti. Jandarma gerekli istihbaratı Emniyet'le birlikte yaptıktan sonra Ankara DGM Başsavcılığı ile irtibat kurmuş, savcı Talat Şalk görevlendirilmiş, soruşturmadan Ersümer bile haberdar edilmemişti.

İDDİA-2: KIZGIN BÜROKRAT İNTİKAM ALDI

Başka bir iddiaya göre ise düğmeye basan eski TEAŞ Genel Müdürü Zeki Köseoğlu'ydu. Köseoğlu bir politikacıya gönderilmesi gereken 3 milyon doları geciktirdiği için görevden alınmıştı. Danıştay'a dava açıp kazanmasına rağmen makamına dönmeyen eski bürokrat bakanlığı yakın takibe almış ve zamanı geldiğinde de düğmeye basmıştı.

İDDİA-3: ŞALK BEN BAŞLATTIM

Tüm bu iddiaların ortaya atıldığı günlerde Ankara DGM Savcısı Talat Şalk ise bir gazeteye yaptığı açıklamada 'Cumhuriyet'in bağımsız bir savcısı olarak düğmeye ben bastım' dedi. Şalk operasyonun her aşamasında kontrolün kendisinde olduğunu, Tantan dışında kimseye haber vermediğini vurgularken soruşturmanın jandarmaya gelen bir ihbar üzerine başladığını söyledi.

Düğmeye kimin bastığı tartışmaları tüm hararetiyle sürürken Ersümer ise bir gazeteye verdiği röportajda bürokratları Tantan'ın uyarısı üzerine görevden aldığını söyledi.