Dr. Yanıt

TrafiÄŸin yönü kazaları etkiler mi?Soru: TrafiÄŸin soldan aktığı ülkelerde direksiyonu saÄŸda olan otomobillerin daha güvenli olduÄŸu söyleniyor. Buna neden olarak da sol ele oranla daha kontrollu olan saÄŸ elin vites deÄŸiÅŸtirip, radyoyu ayarlayacağına direksiyon hakimiyetini saÄŸlaması gösteriliyor. Bu ne kadar doÄŸru?Yanıt: Bu soruya yanıt vermeden önce ‘daha güvenli'' tanımlamasını açmak gerekiyor. EÄŸer ‘güvenli'' daha az kaza anlamına geliyorsa bunu destekleyecek herhangi bir kanıt henüz mevcut deÄŸil.Ä°lkeler arasında kıyaslama yapmak da mümkün deÄŸil; çünkü daha pek çok etmenin dikkate alınması gerekiyor. Ayrıca bugüne dek hiçbir ülkede, direksiyonun saÄŸda veya solda olması ile kaza sayısı arasında bir iliÅŸki olup olmadığı konusunda derinlemesine bir araÅŸtırma yapılmadı.Bir arabanın kazaya dayanıklılığı trafik akışının saÄŸdan ve soldan olmasına baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸebilir. Ancak aynı markanın saÄŸdan ve soldan direksiyonlu modellerinin birbirinin aynadaki görüntüsü gibi olmasını beklemek yanlış olur.ÖrneÄŸin ÅŸanzıman kutusunun yeri, sürücünün oturduÄŸu yere baÄŸlı olmaksızın, motorun hep aynı tarafındadır. Kaza sırasında arabanın aldığı darbeler farklılık gösterebilir. Dolayısıyla sürücünün aldığı yaralar direksiyonunu yönüne göre deÄŸiÅŸir. Bu durumda üreticiler, saÄŸdan veya soldan direksiyonlu modellerinden birinin diÄŸerinden daha iyi olduÄŸu konusunda herhangi bir yorum yapmaktan kaçınırlar. Sürücü, iki elinin de farklı iÅŸlevleri olduÄŸu bilir ve buna kısa sürede alışır. Bu alışkanlık yaÅŸamı süresince devam eder.Direksiyonun yönü trafik kazalarını önlemez veya azaltmaz. Oysa direksiyon hakimiyeti, trafik kurallarına uyum ve toplumsal sorumluluk daha önemlidir.Büyük erkek kardeÅŸ daha mı simetrik?Soru: bir yerde büyük erkek kardeÅŸlerin bedenlerinin daha simetrik olduÄŸuna iliÅŸkin bir yazı okumuÅŸtum. Bu doÄŸru mu?Yanıt: Bir araÅŸtırma, vücudun saÄŸ ve sol yarısı arasındaki simetri bozukluÄŸunun büyük erkek kardeÅŸi olan erkeklerde, hiç erkek kardeÅŸi olmayan erkeklere veya kızlara göre daha sık görüldüğünü gösterdi. Bu da kendinden yaÅŸlı erkek kardeÅŸi olan erkeklerin fiziksel açıdan çekici olma ÅŸansının düşük olduÄŸu anlamına geliyor. Ayrıca erkek kardeÅŸ sayısı arttıkça asimetrik olma olasılığı da artıyor.Kulakların boyutları arasındaki göz ardı edilebilir farklılık, iki eldeki parmak uzunluklarının aynı olmaması gözü pek rahatsız etmese de, daha önce yapılan bazı araÅŸtırmalara göre kadınlar simetrik erkeklerin daha yakışıklı ve daha nitelikli olduÄŸu kanısında.Bir baÅŸka çalışma, simetrik erkeklerin daha kolay eÅŸ bulduÄŸunu ve sahip olduÄŸu çocuk sayısının daha fazla olduÄŸunu gösteriyor. Oysa asitmerik erkeklerin, ÅŸizofreni gibi bazı akıl hastalıklarına yakalanma riski daha yüksek.Kanada, Torondo Bağımlılık ve Akıl Hastalıkları Merkezi'nden Dr.Martin Lalumiere ve çalışma arkadaÅŸları, rahim rahatsızlıklarının geliÅŸmekte olan fetüsü etkileyerek asimetriye yol açıp açmadığını araÅŸtırıyor. Bu rahatsızlıklar hamilelik döneminde içilen sigaralar veya annenin yakalandığı enfeksiyon hastalıklarına baÄŸlı olarak ortaya çıkabilir. DiÄŸer bir olası neden de annenin bağışıklık sisteminin fetüse karşı reaksiyona girmesi olabilir. Teknik açıdan bebek yabancı bir dokudur, çünkü anne ile genlerinin yalnızca yarısını paylaşır. Ancak doÄŸa burada da akıllı davranıp, annenin bağışıklık sisteminin bebeÄŸi yabancı cisim olarak algılamasını ve reddetmesini engeller. Ne var ki Y kromozom üzerindeki genler, bu doÄŸal koruma engeline takılmayıp bağışıklık sistemini yeniden harekete geçirebilir. Böyle bir durumda, erkekler anne rahmini kızlar kadar uygun bulmayabilir. Bazı bilim adamları erkek bebeklerin ölü doÄŸma riskinin, doÄŸum komplikasyonlarının ve zihinsel bozukluklarının bu olguya baÄŸlı olduÄŸunu düşünüyor.Dr.Lalumiere ilk erkek çocuk tarafından tahrik edilen bağışıklık sisteminin, arkadan gelen erkek çocuklar tarafından biraz daha uyarıldığını ileri sürerek, sonradan doÄŸan erkek çocuklarda izlenen ‘dalgalanan asimetri''nin buna baÄŸlı olarak ortaya çıktığını belirtiyor.Saygın tıp dergisi ‘Proceedings of the Royal Society B''de yer alan araÅŸtırmada, örnek olarak ünlü Amerikalı aktör Patrick Swayze gösteriliyor; aktörün kendinden küçük erkek kardeÅŸi Don'dan daha çekici olduÄŸu ileri sürülüyor. Aynı ÅŸekilde Sylvester Stallone'nin müzisyen olan küçük kardeÅŸi Robert Attanasio'dan daha yetenekli ve çekici olduÄŸu belirtiyor. Örnekleri Kim Basinger ile evli olan aktör Alec Baldwin ve kardeÅŸleri Danny, Billy ve Stephen ile çoÄŸaltmak mümkün.Â