Dr. Yanıt

Kravat renklerinin ve biçiminin bir anlamı var mı? YANIT: ‘Erkek Giyiminin Görsel Dili: Kravat'' isimli kitapçıkta (Mithat Selection), kravat kültürü hakkında geniÅŸ tarihi bilgi bulunuyor. Kravatın nasıl ve neden bir ‘görsel dil'' özelliÄŸi kazandığının kısa öyküsü anlatılıyor.Kravat ‘icat edildiÄŸi'' Çin'den baÅŸlayıp, askerlerin kullandığı Roma'dan geçip, Hırvatların 17.Yüzyıl'da Avrupa'ya tanıştırmasına kadar pek yavaÅŸ geliÅŸti. Ancak Ondördüncü Louis'in kravatı benimsemesiyle kravat modası hızla yayılmaya baÅŸladı. Ve bu moda hala sürüyor. 21.Yüzyıl'a girdiÄŸimiz ÅŸu sıralarda kravatın erkek giyimindeki önemi yadsınamayacak kadar büyük.Kitapçıkta önce kravatın dünü, bugünü, daha sonra Türk toplumunda nasıl yayıldığı anlatılmakta. Cumhuriyet'le birlikte topluma egemen olan çaÄŸdaÅŸlaÅŸma duygusunun, giyim kuÅŸama da yansıdığı belirtildikten sonra, Nazım Hikmet'in 1931 yılında kaleme aldığı ‘Gömlek, Pantolon, Kasket ve Fötre Dair'' adlı ÅŸiirinden kravata iliÅŸkin satırlar yer veriliyor. Kravatı, Nazım Hikmet kendi dünya görüşünde şöyle yorumluyor.‘Vladimir Ä°liç Ulyanof Lenin ateÅŸten bir dev gibi çıktığı zaman barikata, yakalığı da vardı kravatı da''Kravatta deseninin de kendine özgü bir dili olduÄŸu varsayılır. ÖrneÄŸin:Çizgili kravat: Düzen ve tutuculuk. Ä°ngiliz ve Amerikalı orta üst sınıfda, çizginin yönleri mesaj vermek için kullanılır.Kareli kravat: Masa örtüsü benzeri karelerden uzak durmak gerek. ıskoç (Tartan) desenli diyagonal kareli kravatları ise Ä°skoç milliyetçileri, geleneksel kitleriyle kullandıklarında daha anlamlı olur. Kareli yünlü kravatlar ise bohem, sıradışı, ‘masa başı bağımlısı olmayan'' serbest bir düzen insanını düşündürür.Noktalı kravat: Küçük noktalı veya minik daireli kravatlar Batı'ya vodvil sanatçılarının bir armaÄŸanı.Çiçek desenli kravat: Sanayı Devrimi'nin tekstilde saÄŸladığı teknik kolaylık ve çeÅŸitliliÄŸin tarihi ürünü. Bu desen biçimini çizen kravat tasarımcısı, yaratıcılıkta sınır tanımıyor. Ciddi ve ağır desenli kravatlardan, 1960-70'lerde moda olan hippy kravatlarına kadar çok çeÅŸitli desenler kullanıldı, kullanılıyor.Kitapçıkta ayrıca kravattaki renk dilinin temel varsayımlarına da yer veriliyor:Mavi: SakinleÅŸtirici, dürüstlük ve huzur simgesiKırmızı: AÅŸk, hiddet, cesaret, gözüpeklikTuruncu: Budizmin evrensel rengi. Ama Batı için popüler deÄŸil.Siyah: Batılı ülkelerde çok yaygın olan cenaze levazımatçısı, matem, aşırı ciddiyet rengi.Gri: Belirsizlik, kararsızlık rengi. Ancak ciddiyet de ifade eder.Sarı: NeÅŸe, umut, gençlik ve reklam simgesi.YeÅŸil: Ancak ceket ve gömlek rengiyle uyum saÄŸlarsa ‘çevreci'' bir anlama gelebilir.Mor: Batı'da aristokratik zihniyete yakınlık olarak algılanır.Dört yapraklı yonca nasıl olur?Soru: Yoncalar hep üç yapraklıdır, ama istisna olarak dört yapraklı da oluyor. Dört yapraklı yonca nasıl oluyor?Yanıt: Tabii size verebileceÄŸimiz en basit yanıt, karşı bir soru sormak olur: 6 parmaklı insanın nasıl olur?. Yani biyolojide, canlılar dünyasında, genel kurallardan her zaman sapmalar olur, bu da onların genetikleriyle ilgili bir ‘mutasyon’ olayıdır. Yani genetic kurallardan bir tür ‘sapma’dır. Yüzyıllardır uÄŸurlu olduÄŸuna inanılan dört yapraklı yonca 6 parmaklı insan eline benzer. Genetik mutasyonun insanlarda ilave bir parmağın oluÅŸumuna zemin hazırlaması gibi, geliÅŸigüzel mutasyon olayı da, yani genlerdeki bir deÄŸiÅŸim, bitkinin sapında bir dördüncü basamak oluÅŸturmuÅŸtur.Amerikan Tarım Bakanlığı dört yapraklı yoncayı Trifolium repens veya beyaz yonca olarak isimlendirir. Beyaz yonca bütün yıl boyunca açan üç yapraklı bir bitkidir. Ancak her 10.000 yoncanın birinde 4. yaprak oluÅŸur.Oregon Eyaleti Botanik ve Bitki Patolojisi Dairesi'nde görevli profesör Aaron Liston'a gore, güneÅŸin morötesi ışınları bu mutasyonun en önemli tetikleyicisidir. Ä°kinci önemli etmen ise kimyasal gübrelerdir. Mutasyon ayrıca DNA çoÄŸalması sırasında ortaya çıkan bir kusurdan da kaynaklanabilir. Bu durumda dış etmenler söz konusu deÄŸildir.Sebep ne olursa olsun dört yapraklı yonca uÄŸurlu olma özelliÄŸini yıllardır koruyor. Ä°ngiltere'de Galler bölgesinde Keltler beyaz yoncadan kötü ruhlara karşı büyü olarak yararlanıyordu. 1620 yılında Sir John Melton şöyle yazıyordu: ‘Yonca tarlasında yürüyen bir insan dört yapraklı bir yonca bulursa, çok kısa bir süre içinde çok hoÅŸ bir ÅŸeyle karşılaÅŸacaktır.''Bizler de yoncalar arasına düştüğümüzde hemen dört yapraklısını aramaz mıyız?Burda gördüğünüz dört yapraklı yoncanın latince adı: Trifolium repens Linnaeus. Åžu siteden alındı: www.killerplants.com/weird-plants/20030710.aspGrizzly ayılarının soyları kurtuldu mu?SORU: Ben bir ayısever olarak, daha önceleri okuduÄŸum bir ayı cinsi ile ilgili bilgi almak istiyorum. Bunlar Grizzly ayıları (Ursus arctos horribilis) idi ve soyları tükenme tehlikesi ile karşı karşıya bulunuyordu. Durumları hakkında bilginiz var mı?YANIT: 19.yy’da Amerika’da 50.000 kadar Grizzly ayısı yaşıyordu. YoÄŸun avcılık yüzünden 1975 yılında geriye sadece 200 hayvan kalmıştı. Ayılar son yıllarda yeniden çoÄŸalınca sayıları 1200’ü aÅŸtı. Bu durumdan hiç memnun olmayan çiftçiler danalarını parçalayan ayıların, türleri tehdit altında olan hayvanlar listesinden çıkarılmasını istiyorlar. Washington Post gazetesinde yayımlanan habere göre Grizzly ayılarının son 30 yıl içinde önemli ölçüde çoÄŸalmalarından sonra, özellikle de çiftçiler ve siyasetçiler ayıların tehdit altında bulunan türler listesinden çıkarılması için harekete geçtiler. DoÄŸada yaÅŸayan Grizzly ayılarının sayısı 1975 yılından bu yana 200’den 1200’e fırladı. 19.yy’ın ortalarında ise ‘VahÅŸi Batı’da’ 50.000 kadar Grizzly ayısı yaşıyordu. Ancak Alaska eyaletinde bugün de aÅŸağı yukarı 35.000 Grizzly ayısı bulunmakta. Ãœstelik burada hiçbir zaman soyları tükenmekte olan hayvanlar listesine alınmamış ve Kanada’da olduÄŸu gibi gerekli izinlerle avlanmıştır. Ä°ki ayak üzerinde dikildiÄŸinde boyu 2,50m’yi bulan Grizzly ayısının ağırlığı 350 kilo civarında. Alaska’dan sonra ayıların en bol olduÄŸu bölge Yellowstone Ulusal Parkı. Grizzly ayıları çalı meyveleri, kök ve cevizle beslenir. Amerika’nın en büyük yırtıcı hayvanı olan ayı öte yandan diÄŸer hayvanlar kadar insanlara da zarar vermekte. Gazetedeki habere göre sadece Wyoming eyaletinde 2003 yılından bu yana 92 dana, 29 kuzu, 11 inek ve 1 boÄŸa Grizzly ayıları tarafından parçalanmış. Çevreciler ÅŸimdi ayıların zamanından önce soyları tehdit altında bulunan türler listesinden çıkartılıp yeniden azalmasından endiÅŸeleniyorlar. Â