Dönen fay tsunamisi

EGE Denizi’nde dün sabaha karşı saat 01.31’de merkez üssü Gökova Körfezi olan 6.5 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Bodrum, Datça ve Marmaris’te büyük korku yaşandı.

YAKLAŞIK 250 ARTÇI SARSINTI
Büyük depremin ardından dün geceye kadar en büyüğü Kandilli Rasathanesi’ne göre 4.9, AFAD’a göre ise 5 olmak üzere 250 artçı sarsıntı meydana geldi. Ev, otel ve pansiyonlarına dönmek isteyenler, geceyi sokak, bar ve sahillerde geçirdi.

Neyzen Tevfik Caddesi’ndeki Adliye Camisi’nin minaresinin tepesi eğildi. Minarenin yıkılma tehlikesine karşı belediye ekipleri caddeyi trafiğe kapattı. Deprem sırasında 30’a yakın otomobilde ağaç dalları ve kayaların düşmesi sonucu hasar meydana gelirken; Bodrum’un Mumcular, Yalıçiftlik, Mazı mahallelerindeki bazı evlerde çatlaklar oluştu, istinat duvarları yıkıldı. Panik yaşayan, yüksekten atlama nedeniyle yaralananlar hastanelerde tedaviye alındı. İl genelinde özel ve kamu hastanelerine 358 kişi başvurdu. Bodrum’da depremin ardından ilçedeki tüm doktorlar göreve çağırıldı. Deprem anında 80 hastanın yatarak tedavi gördüğü Bodrum Devlet Hastanesi’nin acil servisinin asma tavanının kaplamalarının bir bölümü düştü, duvarlarda da küçük çatlaklar oluştu. O sırada acil serviste 12 hastanın bulunduğu öğrenildi.

50 TRAFO HASAR GÖRDÜ
Deprem Bodrum’daki 200 kadar elektrik trafosundan yaklaşık 50’sinde hasara neden oldu. Trafoların hasar görmesi nedeniyle ilçedeki birçok yerde elektrik kesintisi oldu, küçük çaplı yangınlar çıktı. Ayrıca aşırı yüklenmeden dolayı telefonla iletişimde de sıkıntılar yaşandı. Bodrum’un Yalıkavak mahallesindeki bir caminin minaresi yıkıldı.

Bodrum Belediye Başkanı Mehmet Kocadon, “Halkımızda panik var. Can kaybımız yok. Küçük yangınlar ve yol göçmeleri var. Ekiplerimiz seferber olmuş durumda. Çok farklı bir deprem yaşandı. Bu yaşıma kadar Bodrum’da böyle bir deprem yaşamadım. Evlerin içlerinde hasarlar var” dedi.

DATÇA’DA BİR BİNA ÇÖKTÜ
Datça’nın Reşadiye mahallesinde Ferit Papatya’ya (44) ait iki katlı eski taş bina, depreme dayanamadı. Deprem sırasında evde bulunan eşi Hediye Papatya (38) ve yeğeni Hümeyra Papatya (14) kendilerini dışarı attı. Depreme uykuda yakalandıklarını söyleyen Hediye Papatya, “Ev üzerimize yıkılıyordu. Ev oturulamaz hale geldi” diye konuştu. Reşadiye mahallesinde, 51 binanın hasar gördüğü, 3’ünün ağır hasarlı olduğu bildirildi. Deprem sırasında Datça’da korkuya kapılıp dışarı çıkmaya çalışırken düşüp yaralanan 17 kişi Datça Devlet Hastanesi’ndeki tedavilerinin ardından taburcu edildi. İskele mahallesindeki iki katlı bir evde deprem sırasında korkup dışarı çıkmaya çalışan 85 yaşındaki Ruhi Tan ise merdivenlerden düşüp sol kolunu kırdı.

Depremin en çok hissedildiği yerlerden biri de Marmaris oldu. Depremle birlikte gece evlerini boşaltan vatandaşlar sahilde ve parklarda yattı. Sabahın ilk ışıklarına kadar park ve sahilde oturan Marmarisliler’in büyük bir bölümü artçı depremlerin de hafiflemesinin ardından evlerine döndü.



AFAD: YEREL Tsunami
AFET ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) internet sitesinde, depreme ilişkin hasar bölümünde, “Bölgede alınan bilgilere göre, meydana gelen deprem, yaklaşık 1-1.5 metre civarında yerel Tsunami oluşturarak, deniz taşmasına neden olmuştur” bilgisi yer aldı.

FARKLI VERİLER KAFA KARIŞTIRDI
EGE’deki depremin ardınan peşpeşe gelen farklı rakamlar kafa karıştırdı. Gece ilk saatlerde depremin büyüklüğü Kandilli Rasathanesi ve AFAD tarafından 6.3 olarak açıklandı. Kandilli tsunami yüksekliğini 10 santim olarak duyurdu. Daha sonra Kandilli ölçüm cihazının liman içinde olduğunu belirterek bu oranı 30-40 santime yükseltti. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, “Ege Denizi’nde vuku bulan depremde, tsunami hadisesi olmadı. Son aldığım bilgilere göre 10 santimlik bir deniz suyusunun yükselmesi söz konusudur” dedi. Ancak AFAD daha sonra tsunami dalga yüksekliğini 1 ile 1.5 metre olarak duyurdu. Depremin büyüklüğü konusunda da sabah saatlerinde 6.3 olarak yapılan açıklamalar daha sonra değişti. Kandilli rakamı 6.6 olarak revize etti. AFAD da bu rakamı önce 6.6’ya çekti ancak bir kaç saat sonra 6.5 olarak açıkladı.

DENİZ 100 METRE İÇERİ GİRDİ
EN önemli tatil merkezlerinden Bodrum’un yaklaşık 10 kilometre güneyinde meydana gelen 6.5 büyüklüğündeki depremin ardından Türkiye ilk kez ‘tsunami’ ile tanışmış oldu. Gümbet mahallesi İnceburun mevkisinde meydana gelen küçük çaplı tsunami nedeniyle 12 tur teknesi ile 5 balıkçı teknesi karaya sürüklendi, onlarca ev ve işyeri sular altında kaldı. Gümbet Deresi kenarındaki 20 kadar araç da tsunami ile iç kesimlere sürüklendi. Birçok araç üst üste binerken, sahipleri araçlarını park ettikleri yerde bulamadı. Yaklaşık 3 dakika boyunca gelen büyük dalgalar nedeniyle sahildeki otellerin alt katları ile restoran bölümlerini su bastı, 16 işyeri sular altında kaldı.



30 SANTİMETRE YÜKSEKLİĞİNDE DALGA
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Haluk Özener, ‘tsunami’nin boyutuyla ilgili, “10 cm bizim istasyonumuzun olduğu yerde. Burası liman içinde. Orada 10 cm tespit ettik ancak saha gözlemlerinde 10 metreden 100 metreye giren yaklaşık 30 cm yüksekliğinde dalga gözlemliyoruz” dedi. Dr. Ceren Özer Sözdinler de, “Bodrum Limanı içerisinde olan bir istasyonda maksimum 13 cm olarak ölçüldü. Cihazın konumu gereği düşük bir seviyede kaydedildi. Güney kıyılarında çok daha yüksek su baskınları gözlendi. Kıyıdan 10 ila 100 metreye kadar su içeriye sokuldu” diye konuştu.

EGE'Yİ KUZEY ANADOLU FAYI İTİYOR
Prof. Dr. Oğuz Gündoğdu: “Gökova Körfezi’nde olan bu yeni depremle Midilli depremi arasında bir ilişki var. Kuzey Anadolu Fayı döndükten sonra Ege’ye doğru, Girit Adası’na doğru yılda 4, 4.5 santim hareket etmesinin sonucunda oluşuyor.

Yani bu ikisini hareket ettiren güç Kuzey Anadolu Fayı’nın Ege Denizi’ne doğru dönmesi... Dolayısıyla onları hareket ettiren güç hemen hemen aynı. Çünkü bizim Kuzey Anadolu Fayı’nın normalde Anadolu’yu geçerken hızı yılda 2, 2.5 santimetre.

Yani bunlar milyonlarca yıl içerisinde oluşan, yılda 2, 2.5 santimetre hareket ediyor ama dönünce öbürü öyle bir boşalmış gibi Girit’e doğru hızlanıyor. Ve bu hızlanma sonucunda da peş peşe depremler oluyor.

İşte önce hareketi Çanakkale’deki depremde hızlandırılmış olabilir. Ama Midilli kesin. Arkasından da Gökova Körfezi de. Bence bununla alakalı.

Çünkü 2004 yılında orada iki üç tane deprem olmuyor. Tabii bu anlattığım bir süreç... Bir hareketin hakim olan güçlerini anlatmaya çalışıyorum ben.”

HASTALAR BAHÇEDE
6.5 büyüklüğündeki depremin en fazla hissedildiği Bodrum’da devlet hastanesindeki hastalar bahçeye alındı. Yetkililer hastanede incelemelerde bulunduktan sonra bahçedeki hastalar hastaneye alındı. Hastane bahçesinde tedbir amaçlı, 112 Acil Servis ambulansları, Ulusal Medikal Kurtarma Ekpleri (UMKE) ve AFAD ekipleri bekleyişini sürdürüyor.

KOS'TA 1'İ TÜRK 2 KİŞİ ÖLDÜ
İZMİRLİ Sinan Kurtoğlu, doğum günü olan 19 Temmuz’da depremin merkez üssü Yunanistan’ın İstanköy (Kos) Adası’na gitti. 39’uncu yaş gününü kutlayan Kurtoğlu, adanın merkezinde cafe ve barların sokağı ‘Eksarhia’da dolaşırken, 1920’li yıllarda inşa edilen ve bar-cafe olarak faaliyet gösteren iki katlı binanın çöken duvarının altında kaldı. Kurtoğlu, kurtarılamayarak hayatını kaybetti. Depremde İsveçli bir turist de öldü.

Aralarında hayatını kaybeden Sinan Kurtoğlu’nun kuzeni Selim Çaydamlı’nın da bulunduğu çok sayıda kişi aynı mekandan düşen taş, duvar, demir parçaları ve camlardan yaralandı. Adada 7’si ağır 120 kişi tedaviye alındı. Kurtoğlu’nun acı haberi, İzmir Karşıyaka’daki ailesini ulaştı. Aile cenazeyi teslim almak için Rodos’a hareket etti. Üç arkadaşıyla tatile giden Kurtoğlu’nun, Bostanlı’da kafe işlettiği belirtildi.



TÜRKLERE ÖZEL İZİN ÇIKTI
Türk Dışişleri Bakanlığı, İstanköy’de tatil yapan Türk vatandaşının adadan tahliyesi için Yunan makamlarıyla iletişime geçti. Bodrum’dan giden ‘Asım Kaptan’ teknesi önce yaralılar dahil 212, ikinci seferinde geri kalan 105 Türk turisti Türkiye’ye getirdi. Depremden büyük hasar gören liman, gemi seferlerine kapatılırken, gümrük binası da enkaza dönüştü. Buna rağmen Türkiye’nin girişimleri sonucu, Türk turistlerin adadan ayrılabilmeleri için özel izin çıktı. Son olarak ‘Aegean Jet’ isimli feribot İstanköy’den 75 Türk’ü Bodrum’a getirdi. / Banu ŞEN/İZMİR-Yorgo KIRBAKİ/ATİNA