Dolma testus
Güncelleme Tarihi:
Biz bu dolmayı niye yuttuk?..
Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane hocalarından Mehmet Kamil'in 1844'te kaleme aldığı ilk basılı Türkçe yemek kitabı olan ve 1997'de Cüneyt Kut'un yayına hazırladığı Melceü't-Tabbahin yani 'aşçıların sığınağı' kitabının önsözünde,
Prof. Dr. Günay Kut dünyada üç büyük mutfak olduğunu bunların da Çin, Fransız ve Türk mutfağı olduğunu söylüyor... Yine bir başka Kut, sevgili Turgut Kut bana bir gün Türk mutfağının en önemli özelliklerinden birinin 'dolma' olduğunu söylemişti... Bu testusta bu meşhur kitaptan meşhur bir dolma tarifi okuyacaksınız... Konu tariflerden açılmışken, mutfağın dışında da dolmalar var... Örneğin dolma, doldurularak yapılmış olan demek... Dolma arazi, Dolmabahçe... Depremde yıkılan pek çok bina dolma arazi üzerine bilinçsizce yapılanlardı... Dolmanın bir başka tarifi de, yalan, hile, dalavere... Dolma yutmak, kanıp aldanmak demek... Biz son zamanda hangi dolmayı yuttuk diye soru yönelttiğim kişilerden iki türlü yanıt alıyorum... Birincisi, hangi dolmayı yutmadık ki??? İkinci genel yanıt ise 'demokrasi dolması...' Bu demokrasi dolmasının nasıl bir dolma olduğunu merak ettim... Acep tarifi nedir?.. Konserve midir, konservatif midir?.. Yoksa prezervatif midir?.. Oyarak mı yapılır, sararak mı, yoksa sarartarak mı?.. Yalancı mıdır, değil midir?.. Harcında hangi malzemeler bulunur, yoksa bilmek kimsenin harcı değil midir?.. Toprak kapta mı, bakır kapta mı, alüminyum kapta mı, yoksa düdüklüde mi pişer?.. Hafif ateş mi tercih edilir, yüksek ateş mi; fırınlanır mı?.. Mutfağımızın temel özelliğinin dolma olmasından yola çıkarak buyur ola bu haftanın testusunu doldurmaya...
1 Bir Karagöz - Hacivat oyununda, şöyle geçer:
Hacivat - Karagöz, ben böyle dolma yutmam.
Karagöz - Yutmazsan çiğne çiğne tükür.
Peki, hangi oyundan?..
a. Gazeteci
b. Ham Hum Şaralop
c. Aşçılık
d. Salıncak
2 'Şu zeytinyağlı dolma
Yemek değil rezalet
Rezalet rezalet
HÜRRİYET MÜSAVAT ADALET'
Zeytinyağlıdan haz etmeyen, 'Yalancı Dolma'nın şairi kim?..
a. Ece-vit
b. Ece Ayhan
c. Can Yücel
d. Oktay Rıfat
3 İlk basılı Türkçe yemek kitabı olan 'Melceü't-Tabbahin,' yani 'aşçıların sığınağı' kitabından aldığım şu meşhur 'tarik-i tabh' hangi dolmanın tarifidir acep?..
'Yüz dirhem miktarı ala rugan-ı zeyt tavada yandıkta bir kıyye miktarı soğanı ince doğrayıp pişireler. Tamam kızarmaya yüz tuttukta bir kıyye miktarı dahi yıkanmış Mısır pirincini vaz' edip karıştıralar. Cüz'i levni dönüp sarardıkta içine iki-üç fincan su koyup birkaç kere tıkırdattıkta indirip içine tuz ve biber ve tarçın ve döğülmüş kuru nane ilave ettikte iyice karıştırıp taze haşlanmış asma yaprağına ince ve uzunca sarıp altna asma çubukları dizilmiş tencerenin içine aralarına çakal eriği ile tertip üzre istif edip üzerine tencerenin ağzından küçürek sahan veya lenger ile bastırıp ve üstüne çıkar çıkmaz su koyup kapağını kapattıkta tabh oluna. Suyunu çektikte bir kere yoklamak lazımdır. Eğer dirice ise bir miktar dahi su konula. Çünkü her pirincin kuvveti başka derecede olur. Meşhuru budur.'
a. Mülebbes dolma
b.Yalancı dolma
c. Adi yaprak dolması
d. Hiçbiri
4 Peki, mutfaktaki yalancı dolmanın yalancılığı neresinde Allah aşkına?..
a. Zeytinyağlı olmasında... Türkiye zeytinyağı ülkesi olmasına rağmen, bu zeytinyağı düşmanlığı nedendir?.. Zeytinyağı gibi üste çıkma, derler... Türkülerde zeytin yok, zeytinyağı yok... Ancak bir şarkı, 'zeytinyağlı yiyemem aman, basma da fistan giyemem aman,' diyor... Hayret!!!
b. Oyma değil sarma olmasında... Dolma diye 'kabak gibi' oyularak doldurulana denir...
c. Pirinç ve soğanın çiğ konmasında
d. Etli olmamasında
e. Hepsi
5 Yakında üniversite rektörü seçimi var... Bu 'seçim' sözcüğü de bir dolma çünkü, öğretim üyeleri oylarını veriyorlar ama en yüksek oy alan ilk altı kişinin adları YÖK'e gönderiliyor... YÖK taraından bu altı aday üçe indirilerek biri rektör olarak atanmak üzere cumhurbaşkanına gönderiliyor... Bu üçten biri diyelim 1000, ikincisi 300, üçüncüsü 50 oy almış olsun. Cumhurbaşkanı 50 oy almış olanı atayabiliyor... Bu durumda öğretim üyelerinin oyları ancak bir ön eleme oylaması anlamına geliyor, seçmek anlamına değil... Çünkü en çok oy almış kişi seçilmeyebiliyor... Ön eleme seçim diye yutturuluyor... Seçim değil atama söz konusu...
Şimdi, bu saçma 'rektör seçme dolması'na nasıl aday olunur, ona 'gırgır'la bakalım mı?.. Önce aday profesör bir güzel yumuşatılır... İçi boşaltılarak temizlenir... Bu arada 'istifa zorunlusu' öğretim üyeleri ince ince çentilip tereyağda pembeleşinceye kadar çevrilir... Bir kısım öğretim üyesi ve bir tutam araştırma görevlisi ince dövülerek karışımın üzerine serpilir... Elde edilen bu dolma harcı daha önceden boşaltılıp temizlenmiş aday profesörün karnına bir güzel doldurularak dikilir... Şimdi bu dolma fırına sürülmeden önce üzerine salça olarak ne sürülür?..
a. Öğrenci beyni
b. Hidrojen sülfür kokulu kokmuş yumurta
c. Kara mizah
d. Hepsi veya hiçbiri
6 Birileri birilerine sürekli olarak dolma yutturmaya çalışıyor... Dolmaların yutturmaca olduğunu fark etse de birileri sonuçta mutlaka dolduruşa geliyor... Hayat yutulan ve yutturulan dolmalarla bu denli doluysa, 'tarih' de dolmalarla yazılamaz mı?.. 'Anadolu Anadolu, tarihimiz dolma dolu,' diyerek lütfen aşağıdakileri eşleştirin... Soldaki tarihlerle, sağdaki dolmaları yutturmaya çalışın...
Örnek: 2000'lerin dolması = f5, yani global dolma
a. 1950 dolması 1. Muhtıra dolması
b. 1960 dolması 2. Kore dolması
c. 1970 dolması 3. 27 Mayıs dolması
d. 1980 dolması 4. Huzur dolması
e. 1990 dolması 5. Global dolma
f. 2000 dolması 6. Çağ atlatan dolma
7 Peki hangi dolma ne zaman yutulur?.. Yine bir eşleştirme sorusu...
a. Cunta dolması 1. Eskiden yenirmiş
b. Midye dolması 2. Cesaret edilince
c. Hindi dolması 3. On yılda bir
d. Uskumru dolması 4. Yılbaşında
e. Mumbar dolması 5. Kuzu meleyince
f. Demokrasi dolması 6. Seçimden seçime
8 Dolma sözlüğüne katkıda bulunmak ister misiniz?.. Firavun dolmasına ne denir?..
Yanıt: Mumya
9 Tekerlekli dolma nedir?..
Yanıt: Dolmuş
10 Liberal demokrasi dolmasının karşıtı dolma ne?
Yanıt: Dogma
11 Dolma sevenlere ne denebilir?
Yanıt: Dolmen
12 En güncel dolma nedir?..
Yanıt: Afetzedelere yardım dolması
Yanıtlar: 1) d, 2) d, 3) b, 4) e, 5) d, 6) a2, b3, c1, d4, e6, f5, 7) a3, b2, c4, d1, e5, f6