Doların yukarı gitmesi çok zor, TL'de kalın

Borsa'nın Karaköy'deki binasından itibaren tüm süreçlerin içerisinde yer alan ve aradan geçen yıllar içerisinde hep piyasanın içerisinde olan Çağdaş, bir taraftan da Türkiye Kurumsal Yatırımcılar Derneği'nin (TKYD) başkanlığını yürütüyor.         

Çağdaş karşımıza bu iki şapkası ile birden oturunca, biz de ona aklımızdaki birçok soruyu sorma fırsatı bulduk.       

Kurumsal yatırımcıların Türkiye'ye ne katacağından yeni gelecek olan hedge fonlara, Ak Parti'nin kapatılma davasının piyasalara etkisinden dolardaki duruma, dünyadaki krizden borsaya kadar tüm sorularımıza yanıt verdi....

NEDÄ°R BU KURUMSAL YATIRIMCI?

- Siz Türkiye Kurumsal Yatırımcılar Derneği'nin başkanısınız. Öncelikle şu 'kurumsal yatırımcı' nedir, onu biraz anlatır mısınız?

Kurumsal yatırımcıyı beşe ayırabiliriz.
 
Bunun bir bacağı yatırım fonları. Bunlar zaten uzun yıllardır piyasalarda işlem gören enstrmanlar. 
 

İkincisi emeklilik fonları. Son derece sağlıklı bir yapıdır, nedeni de dünyadaki en son emeklilik sistemi olmasıdır. Dünyadaki uygulamaların olumsuz tarafları atılıp olumlu tarafları alındı. Son derece sağlıklı büyüyor ve yakın gelecekte ekonomini kaldıracı olabilir...

Üçüncüsü alternatif yatırım araçları... Bunlar da neler derseniz, mesela serbest fonlar (hedge fon), korumalı ve garantili fonlar...

Dördüncü başlık, ETF'ler (Exchange Traded Fund), yani borsa yatırım fonları... Borsada halka açılmış, katılma belgeleri işlem gören fonlar. Bunlar da dünyada çok fazlasıyla işlem gören fonlar. Yani siz mesela 20 tane hisse senedini alacağınıza, bir ETF'nin katılma belgesini almak suretiyle hepsinden almış olabiliyorsunuz. Türkiye'de iyi uygulamaları var ve gelişen bir piyasa.

Son olarak da yatırım ortaklıkları, risk sermayesi yatırım ortaklıkları ve vakıfları sayıyoruz. Bu anlamda bazı kamu vakıfları ciddi bir büyüklük içeriyor. Bu yapı 5'li bir yelpaze olarak karşımıza çıkıyor. Yatırım fonları, emeklilik yatırım fonları, alternatif yatırım araçları, ETF'ler ve yatırım ortaklıkları....

Önce bunları doğru koymak lazım ki piyasayı ne tarafa büyüteceğimizi de iyi görelim.

NE KADAR SERMAYE BİRİKİRSE O KADAR ZENGİNLEŞİRSİN

- Kurumsal yatırımcının büyümesi niye önemli?

Biz diyoruz ki bireysel yatırımcıya; "Sizin bireysel olarak piyasa araştırması yapmanız, şirketleri incelemeniz, riski ölçmeniz, dünyayı

sürekli takip etmeniz ve bunları bir takım süreçlerden geçirerek karar alma mekanizmaklarına dökmeniz zor.' Buna vakit yok. Onun için gelin bir kurumsal yatırımcının içine girin ve bunların hepsine, mesela bir yatırım fonunun katılma belgesini alarak sahip olun...

Bu iş niye önemli derseniz... Dünyaya baktığınız zaman bu endüstrinin son derece gelişmiş olduğunu görüyoruz. Bugün dünyada sadece yatırım fonu büyüklüğü 23 trilyon dolar. Bunun 11 trilyon doları ABD'de, 7-7.5 trilyon eurosu AB bölgesinde. Gelişmiş piyasalarda yatırım fonlarının milli gelire oranları yüzde 40-50'lere geldi artık. ABD''de bu oran daha da yüksek ve bütün ekonomi onun üzerinde dönüyor. İşte her yerde öyle olması lazım. Çünkü bu kurumsal yatırımcı bir sermaye birikimidir. Bir ülkenin zenginliği de ne kadar sermaye biriktirdiği ile doğru orantılıdır.

- Türkiye'de nedir durum?

Yatırım fonlarının büyüklüğü sadece 26 milyar YTL civarında. Milli gelire oranı da yüzde 4 seviyesinde. Bu data bize iki şey söylüyor: Evet, karşılaştırmalı olarak baktığınızda küçük ama daha önemli bir tespit; gidecek daha çok yol var... Türkiye buna müsait ve mevcut dinamiği itibariyle önümüzdeki dönemde çok ciddi fon alacak.

Türkiye nüfus yapısı itibariyle tüketim meyili yüksek bir ülke. Aynı zamanda tasarruf eğilimini de geliştirebilecek bir ülke. Yavaş yavaş buralara doğru gidiyoruz.

- Nasıl gelişecek bu tasarruf bilinci. Yani bir kişi neden mesela parasını bankaya yatırmasın da gidip fon alsın?

Aslında bunlar bankacılık ürünlerinin yerine geçecek ürünler değil, onları tamamlayan ürünler. Türkiye'de 2002 yılında başlayan bir süreç var ve ülke geçmişle kıyasladığınızda artık öngörülebilir hale geldi. Bu da ciddi bir fon akışı sağladı. Dünyadaki likidite boluğunun da önemli bir payı vardır ama Türkiye'nin özel koşulları da fon akımını desteklemiştir. Bunun bir takım sonuçları var. Faizin ve enflasyonun düşmesi, marjların daralması ve işlerin daha istikrarlı gitmesi gibi...

DEVLETE BORÇ VEREREK PARA KAZANMA DEVRİ BİTİYOR

Sonuç olarak, Türkiye son 20 yılda yüksek enflasyon=faiz ortamı yaşadı. Bu durumda Hazine'nin yüksek borçlanma ihtiyacından dolayı bireysel ve kurumsal yatırımcıların başka hiçbirşey yapmadan paralarını Hazine'ye borç vermeleri yeterliydi. Devlet zaten elinize o getiriyi veriyordu. İşte 2002'den sonraki en önemli değişim odur. Bunun ıskalamamak lazım. Artık devlete borç vererek para kazanma devri kapanma yoluna gidiyor. Bugün de yüksek faiz var ama bu bir süreçtir ve bu süreç doğru çalışırsa, ki öyle olacağına inanıyoruz, türbülans geçecek... Hiçbir kriz 50 sene sürmez, dünya dengesini bulacaktır.

İşte bizim o günlere hazırlıklı olmamız lazım. Bu faiz geri gelecektir, marjlar iyice daralacaktır ve bu da getiri arama ihtiyacı doğuracaktır. Çünkü getiriler baz puanlar seviyesine inecektir. İşte bu noktada risk algılamasını yaparak daha farklı ürünler talep edilecek. Bu dünyada da böyle olmuştur. O bakımdan diyorum ki, biz bu ürünleri çıkartalım, sofraya koyalım, hazır olalım sonra da doğru bir şekilde yatırımcımıza sunalım.

ZENGİNLİĞİ BURAYA TRANSFER EDECEĞİZ

- TKYD olarak temel hedefiniz nedir?

Bizim hem TKYD hem de Garanti Portföy olarak ana misyonlarımızdan bir tanesi, Türkiye'deki sermaye piyasalarını, kollektif yatırım araçlarını, yatırım fonlarını kullanmak ve geliştirmek suratiyle dünyada söz sahibi kılmak. Ve Türkiye'ye daha fazla fon transferi yapmak... Burada kurulmuş, dünyaya yatırım yapabilen fonlar oluşturmak suratiyle zenginliği buraya transfer etmek.

Ne demek istiyorum? Bir fon kuruyorum burada. Bu fon gidiyor ABD'den herhangi bir şirketin hissesini alıyor, Dubai'de başka bir şirkete yatırım yapıyor, Londra'da başkasına ortak oluyor... Yani oradaki zenginliği buraya aktarmak...

- Yabancıların burada yaptığı gibi...

Evet öyle. Yabancı niye gelir buradan hisse senedi veya başka birşey alır? Buradaki zenginliği oraya transfer etmek için. Bu kadar basit. İşte biz bunu burada yapmak zorundayız. Benim yatırımcım dünyanın her piyasasına ulaşabilmeli. Mesela Çin hisse senedini içeren bir fonu olabilmeli. Bunları yapmamaız lazım. Vizyonu geniş tutmak, spektrumu açmak ve öyle bakmak zorundayız. Dar kalıplar içerisinde kalmamak lazım, bugünün şartları onu gerektiriyor.

- Kurumsal yatırım büyüklüğünde hedefiniz nedir?

Bu iş Türkiye'de milli gelirin en azından yüzde 20'sine ulaşabilmeli. Yani 100 milyar dolarlara çıkabilmeli.

- Ne zamana kadar?

Bu hedefi 5 yıl için koyduk. Ama daha kısa sürede yapmayı planlıyoruz. Bugün çünkü doğru bir zaman ve bu potansiyel var. Yeter ki bu potansiyeli doğru yapılandıralım.

HEDGE FONLAR PİYASA DÜŞERKEN DE KAZANDIRACAK

Garanti Portföy Genel Müdürü Gür ÇaÄŸdaÅŸ'ın anlattığı beÅŸli kurumsal yatırımcı yelpazesi içerisinde benim en çok ilgimi çeken enstrüman hedge fonlar. Sebebi malum, son dönemde dünyada en fazla tartışılan konuların başında geliyor. Kimileri piyasalardaki oynaklıkların tüm faturasını bu fonlara keserken, kimileri de hedge fonların piyasalar açısından çok önemli olduÄŸunu düşünüyor.Â

Ve şimdi bu hedge fonlar Türkiye'ye gelmek için gün sayıyor. Bu arada minik bir düzeltme, Türkiye'deki ismi hedge fon değil, serbest yatırım fonu olacak. Söz tekrar Gür Çağdaş'ta...

- Hedge fon isminden özellikle mi kaçınıyorsunuz?
 
Evet, çünkü Türkçesi var. Aslında Türkçe manası olarak baktığınızda, 'riskini örtmüş, karşılamış' fon olarak algılanabilir. Ama hedge fon tamamen özel bir isimdir bu şekilde aktarılması yanlıştır. Türkçe literatürdeki adı 'serbest fon' oldu.

- Yatırım fonundan ne farkı var?

Biz serbest fonları yatırım fonu olarak değerlendirmiyoruz. Çünkü tanım olarak çok farklı. Serbest fon, klasik tanımıyla tamamen regülasyon dışı olan ve borç kullanabilen fonlardır. Bu tanımı ile yatırım fonlarından farklıdır.

Ayrıca Türkiye'deki mevcut yatırım fonları tek yönlüdür ve sadece çıkışta para kazandırır. Düşerken ama az ama çok mutlaka kaybedersiniz. Serbest fonların amacı ise piyasanın yönüne göre hareket ederek hem düşüşte hem çıkışta para kazandırmaktır. Bu anlamda fonların özellikle yabancıların Türkiye pazarına yönelik olarak ciddi ilgisini çekeceğini ve ciddi hacimlere ulaşacağını düşünüyorum.

-Getirilerde belirgin bir fark oluyor mu?

Bu hedge fonları doğru anlatmak lazım. Dünyada hedge fonların getirileri ve götürüleri yatırım fonlarına göre daha iyi. Hedge fon zaten sokaktaki yatırımcıya hitap eden bir fon türü değil. Tanımında 'nitelikli yatırımcı' diyor ve 1 milyon YTL limiti var. Yani ancak 1 milyon YTL'n varsa sen bu fondan alabilirsin.

Hem düşüşte hem çıkışta risk alabilen fonlar bunlar. Eğer fon yönetisi piyasanın aşağı gideceğini görebiliyorsa, elindeki mevcut malın üç katını birden piyasaya satabiliyor. Dolayısıyla risk alıyor. Yatırımcı bunu baştan kabul ediyor zaten. Burada aracıya da çok önemli bir görev düşüyor. Yatırımcıya satın aldığı şeyin ne olduğunun iyice anlatması gerekiyor.

ÇERÇEVEYİ SPK BELİRLEYECEK

- Dünyadaki hedge fonlardan bir farkı olacak mı?

Türkiye'deki tanımı biraz daha farklı olacak. Dünyadaki bu büyük krizden sonra oluÅŸturduÄŸumuz için, bizim koÅŸullarımıza uygun olarak dizayn edildi. ÖrneÄŸin ABD'deki hedge fonlar oranın Sermaye Piyasası Kurulu'ndan izin almazlar. Bunun büyüklüğünü, içeriÄŸini, dağılımını, kaldıracını portföy yöneticisi belirler. Fakat bunun ne gibi sonuçlara yol açabileceÄŸini son krizde gördük. Krizin iki önemli aktöründen biri ipotek teminatlı krediler, diÄŸeri de hedge fonlar.Â
 
Bu fonların tanımında 'regülasyon dışı' der ama Türkiye'de SPK regülasyonuna tabidir. Yani dış çerçeve SPK regülasyonu, içeride fon serbesttir. Doğru olan da budur zaten.

- İlk serbest fon ne zaman çıkar?
 
Prospektüsü hazırlandı. İlk iki izin de çıktı. Önümüzdeki aylarda hazır olur. 

- Bu süreç biraz uzun sürdü ama...

Bununla ilgili çalışmalar bir süredir devam ediyordu ama biz TKYD olarak 8 ay önce devreye girdik ve SPK ile çalışmaya başladık. Çok kolay bir iş değil bu, çok ciddi bir algoritma çalışıyor altında.

Mesela dünyada son krizde ne görüldü? Mevcut hedge fonları konvansiyonel risk izleme sistemleri ile takip etmek mümkün değilmiş! Sen türev ürünün ön yüzünü görüyorsun ama arkası cıfıt çarşısı. Bunu görememişler işte. Bunlara varıncaya kadar risk sistemlerinin yeniden düzenlenmesi gerekiyor. İşte bizim hazırladığımız yapıda bu var. Biz türev ürünün arka yüzünü de görebileceğiz. Türkiye'deki risk izleme know-how'ı dünyadaki en gelişmiş sistemlerden bir tanesi. Bu konuda son derece iddialıyız.

1 LÄ°RAYA 3 LÄ°RALIK MAL ALABÄ°LÄ°RSÄ°N

- Ä°nsanlar hedge fonlardan niye bu kadar nefret ediyor?
 

Eğer ben sana bunu doğru anlattıysam, ne aldığını bilerek aldıysan bunda nefret etmek diye birşey yok. Bilmediğin zaman nefret edersin. İçeriğini bilmiyorsan, 'ya ne kadar düşmüş' diyebilirsin. Eğer sen küçük yatırımcıysan, sokaktaki adamsan tabii ki nefret edebilirsin. Ama o bilinmezlikten kaynaklanan birşey. Ben diyorum ki sana , 'bu fon 1'e 3 kaldıraç kullanabilir, yani 500 YTL varlığı var ve üzerine 1000 YTL'lik daha mal alabilir, yani 1500 YTL'ye ulaşabilir. Eğer fon yöneticisi burada piyasayı yanlış gördüyse 1 yerine 3 zarar edebilirsin. ama aynı şekilde piyasayı doğru tahmin ederse 1 yerine 3 kazanabilirsin.

Şimdi sen neden bu fonu satın almak istersin? Çünkü getiriye ihtiyacın var. Yani mevcut getiri oranları artık seni tatmin etmiyorsa ve tasarruf miktarın bunu yapmana olanak veriyorsa, alıyorsun. Sen nefret etmezsin ki o zaman, neden edesin?

Son dönemdeki krizin en önemli nedenlerinde biri hedge fonlardır ama bunun da nedeni kontrol edilmemelerinden ve uçlarının açık olmasından kaynaklanıyor. Yani şimdi hedge fon gerekirse 3 gerekirse 13 borç kullanabilir ve piyasa beklediği gibi gitmezse çok büyük zararlar yazabilir. Onun için Türkiye'de sistem yarı regüle. SPK'ya tabii ve uçları kapalı, yolu belli. Mesela ben 1'e 13 kaldıraç kullanamam, yapamam çünkü iznim yok.

-SPK mı verdi size 1'e 3 kaldıraç iznini?

Biz birlikte talep ettik. Makul oldu.

-Bundan sonra hep 1'e 3 mü olacak?

Hayır, 1'e 2 olabilir, 1'e 1.5 olabilir. Bu SPK'ya bağlı.... Ama her halükarda hangi fonun ne kadar kaldıraç kulllanabileceği bellidir ve Türkiye'de bunun dışına çıkamaz.

Ä°LK HEDEF YABANCI YATIRIMCILAR

- Siz çıkaracağınz serbest fonu kime satacaksınız?

Biz 500 milyon YTL büyüklüğünde ve 1'e 3 borç kullanabilen oldukça büyük bir serbest fon çıkaracağız. Yüzde 80'ini yabancıya satmayı hedefliyoruz. Böylece dışarıdan içeriye para taşıyacağız. Yabancı yatırımcının ciddi şekilde  ilgisini çekeceğini düşünüyoruz.

-Yabancı sermaye girişi de sağlayacak yani...
 

Bu hedge fonlar önemli miktarda bir yabancı sermaye giriÅŸi de saÄŸlayacak. Yabancı neden yatırım fonu almadı ÅŸimdiye kadar? Tek yönlü olduÄŸu için... YaniÂ
sadece çıkışta para kazanabilirsiniz. Düşüşte her halukarda para kaybedersiniz. Hedge fonda ise düşüşlerde de para kazanma şansı var. Yani fon yöneticisi doğru görür ve zamanında satış yapıp pozisyon açarsa para kazanma şansı çok yüksek...

-Hangi ürünlere yatırım yapacaksınız bu fonla?

Tamamen yerli enstrümanlara, Türk varlıklarına yatırım yapacağız. Hisse senedi, Vadeli İşlemler Borsası, Hazine bonusu... Şimdilik yurtdışı piyasalarda yatırım yapmayacağız.

- Yeni hedge fonlar gelir mi?

Ben kesinlikle geleceğini düşünüyorum. Sırada şimdiden birkaç kurum daha var. Bu hedge fonlar Türkiye sermaye piyasalarını başka bir seviyeye taşıyacak ürünler olacak.

Türk sermaye piyasalarının en önemli problemlerinden biri enstrüman kıtlığı idi. Yok, araç yok. Üç ürüne sıkışmış durumdaydı ama son dönemde yeni yeni ürünler gelmeye başladı. Önümüzde de böyle olmaya devam edecek ve biz de bunun hem uygulayıcısı olacağız hem de ürünleri geliştirmek için çalışacağız. Türk fon endüstrisini dünyada hak ettiği yere getirmeye çalışacağız.

-Bir de garantili fonlar var...

Evet, korumalı garantili fonlar da kurumsal yatırımcı yelpazesi içerisinde çok önemli. Dünyada oldukça ciddi talep gören ve Türkiye'de de önemli bir boşluğu dolduran fonlar oldu bunlar.

Sahaya çıktığınız zaman yatırımcı size 'bunun garantisi yok mu?' diye sorar. Biz ise yatırım fonları için kanunlar gereği bu garantiyi veremeyiz. İşte bu ürünler, yani korumalı ve garantili fonlar, yatırımcının bu ihtiyacını karşılıyor. Özellikle belirsizlik olan piyasalarda küçük yatırımcıya ciddi bir alternatif olacak.

YORGANIN ALTINDA BAÅžKA CESET VAR MI?

-Piyasadaki bu türbülans ne zaman geçer?

Valla bu bir kere yapısal bir problem. Eğer Uzakdoğu'da, Rusya'da şurda burda olsaydı etkisi çok daha limitli olurdu. Ama ilk defa bu ölçekte bir kriz ABD'den dünyaya ihraç edildiği için tabii ki bütün sistemi ağır bir şekilde etkiledi. Bunun için dengelerin yerine oturması ve çok basit bir ifade ile sistemin temizlenmesi lazım. Tüketici güveninin yenilenmesi ancak bu şekilde olur. Yatırımcı 'acaba bu bankada başka bir zarar var mı?' diye düşündüğü sürece sistemin yerine oturmasını beklemek doğru olmaz.

Bunun da adı nedir? Birkaç bilanço dönemi daha geçirmemiz gerekiyor. Ben buna iki çeyrek daha beklemek gerek diyorum.... Yani 'tamam bu iş geçti' demek için bir kere kesinlikle 2009'u görmek lazım.

- 2008'den fazla umut yok o zaman?

Umut yok derken ben şöyle bakıyorum... Bir kere tabii ki piyasaların patlamasını, çok yüksek getiriler oluşmasını filan beklemiyoruz. Ama buradan çıkaracağımız dersler ve ev ödevlerimiz var. Bizim bu süreyi öyle geçirmemiz lazım. Yani, yatırım ürünleri ile ilgili altyapıyı tamamlayarak, bunların risk sistemleri oluşturup çalıştığını test ederek ve yatırımcıyı bilinçlendirerek o günlere hazırlanmamız lazım. Bunu çok hızlı piyasalarda yapamazsın. İş akar çünkü. Yapmaya vaktin olmaz. Hazır durgunken TKYD olarak bunu yapıyoruz zaten şu anda.

AK PARTİ'NİN KAPATILMASI KRİZ YARATMAZ 
 
-Türk borsası 2008'de neden rakiplerinin gerisinde kaldı?
 
Bir kere piyasanın iklimi sene başından bu yana dünya ile uyumlu olarak değişti. Bu süreçte dünyadan etkilenmek son derece doğal. Çünkü borsanın yüzde 70'i yabancılarda. Ondan sonraki faktör ise Türkiye'deki politik riskin bir anda ortaya çıkması ve artması.
 
Politik risk unsurunun ortaya çıkması belirsizlik demektir. Belirsizliğin olduğu yerde kendinizi geri çekersiniz. Ama şunu söylemeliyim; mevcut durum geçicidir. Bu sene çok önemli hareketler beklememekle birlikte, dünyadaki en ucuz borsalardan biriyiz. 2009 ile birlikte yine çok hareketli ve canlı bir piyasa olacak.
 
Dünyadaki risk iştahında bir artış başladı yavaş yavaş ama yine de temkinli olalım. Piyasa birtakım fırsatlar verecektir. Fakat yorganın altında başka ceset var mı yok mu buna emin olmalıyız. Bunun da adı biraz daha zaman... Artı zaten Türkiye zaten kapatma davası ile belirli bir politik risk üstlenmiştir. Sistemin doğru çalışabilmesi için bu risklerin de ortadan kalkması gerekir.
 
- Ak Parti kapatılırsa piyasada ne olur?

Şu anda fiyatlar belli şeyleri içeriyor. Mahkeme sonucunu bilemeyiz ama kapatılsa bile bir başka yapı gündeme gelecektir ve ciddi bir dalgaya yol açmaz, bir kriz unsuru olmaz. Çünkü Türkiye artık 2000'deki Türkiye değil. Gerek finansal sistemi, gerek bununla etkileşen diğer sistemleri 2000'den çok farklı. Türkiye finansal sistemini yeniden yapılandırırken bunu çok sağlıklı bir şekilde yaptı. Bunun bedelini hep birlikte ödedik. Şu anda bu krizden aşırı etkilenmememizin en önemli nedeni de budur zaten. Türkiye eğer bu krize 2000 koşulları ile girseydi, borsayı 20 binlerde görürdük, faizler de artık 40-50'lere yükselirdi.

Türkiye yapısal anlamda bazı şeyleri yaptı ve bugün düzgün ve sağlıklı işleyen bir sisteme sahip oldu. Dolayısıyla siyasetten daha az etkileniyoruz artık. Eskisi gibi değil işler. Bunda yabancı payının artması da etkili, makro dengelerin doğru koyulması da...
 
Bakın şu nokta çok önemli: Türkiye'de kurumsal yatırımcının payı arttıkça bu ayırım daha da netleşecek. Anahtar bu. Eğer Türkiye'de bugün 100 milyar  dolarlık kurumsal yatırımcı olursa senin ne cari açığın önemli olur, ne hükümetin değişmesi.. Çünkü para senin. Gidecek bir yer yok, burası...

Şimdi adam portföy yatırımı ile buraya geliyor, getiriyi alıp götürüyor. Ama senin kurumsal yatırımcın buna sahip olursa o getiri burada kalır. Hatta eğer
fonlar yeteri büyüklüğe ulaşırsa gidip özelleştirme ihalelerine katılabilir ve Türkiye'nin değerlerini bu fonlar alır. Sahibi de katılma belgesi sahipleri
olur. Çok önemli. Çok çok önemli. Onun için iÅŸte milli kurumsal yatırımcının geliÅŸmesi ve büyümesi lazım. Bunun için lazım. Bunun adı sermaye birikimidir ve alt açılımında Türkiye'nin çıkarları yatıyor.Â
 
Türkiye sermaye kıt bir ülke ve bizim bunu kollektif yatırım araçları seviyesi ile artırmamız gerekiyor. Amacımız budur.  

DOLAR MI TL MÄ°?
Â
- Parası olana ne yapmasını tavsiye ediyorsunuz?
 

Türkiye'de TL faizi çok yüksek. Bundan faydalanmak lazım. Yüzde 19-20 çok ciddi bir seviyedir. Bu seviyede döviz kurunun da çok fazla hareket etmesi mümkün değildir. Dolayısıyla TL enstrümanlar tercih edilmeli, bunu da özellikle yatırım fonları aracılığı ile yapmalarını öneriyoruz.
 
TL mi döviz mi derseniz, bugün için bunun adı TL'dir. Geliri ve gideri döviz olanlara bile bir miktarını TL'ye döndürmesini öneriyoruz. Doların bu koşullar altında hareket etmesi zordur.

-Kurda bir tahmininiz var mı?

Kur tahmini yapmak çok zor. Biz kur tahminlerini kurşun kalemle yapıyoruz ama mevcut durumda 1.24-1.26 arasında dalgalanacağını söyleyebiliriz.

-Daha aşağı gelir mi?

Bugün bildiklerimizle 1.20'nin altı zor ama faiz 20'lerin üzerine çıkarsa kurda da bunun etkilerini görürüz. Aşağı olan hareketini devam ettirir.