Dolar hala yüksek

Son günlerde istikrarlı bir düşüş çizgisi ile yeniden 1 milyon 400 bin lira dolaylarına inen ABD Doları, buna raÄŸmen hala yüksek düzeyini koruyor.Kasım sonu itibarıyla Türk Lirası (TL), yılbaşından bu yana ABD Doları karşısında reel olarak toptan eÅŸya fiyatları endeksine (TEFE) göre indirgendiÄŸinde yüzde 18,04, tüketici fiyatları endeksine (TÃœFE) göre indirgendiÄŸinde de yüzde 26,16 deÄŸer kaybetti. Kasım 2001 sonu itibariyle, 2 Ocak 2001 baz alındığında doların satış fiyatının 1 milyon 94 bin lira ile 1 milyon 214 bin lira arasında olması gerekiyor. 2 Ocak 2001 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ABD Doları döviz satış kuru 669 bin 989 liraydı. Bu rakam, dövizin dalgalanmaya bırakıldığı 21 Åžubat gecesinden önce 688 bin 696 liraydı.Yıl içinde yükselen ABD Doları, 19 Ekim 2001`de 1 milyon 644 bin 837 lirayla zirveye ulaÅŸtı. Bu tarihten sonra düzenli olarak düşen ABD Doları, 13 Aralık PerÅŸembe günü 1 milyon 408 bin 944 liraya kadar indi. Bayram öncesi son iÅŸlem günü olan 14 Aralık Cuma günü ise 1 milyon 434 bin 750 lira oldu. Döviz satış kuru olarak ABD Doları, 1 Ocak-30 Kasım tarihleri arasında yüzde 121,06 arttı. Bu dönemde enflasyon ise TEFE`de yüzde 81,18, TÃœFE`de yüzde 63,24 oldu. Buna göre TEFE bazında TL, dolar karşısında reel olarak yüzde 18,04, TÃœFE bazında da yüzde 26,16 geriledi. Reel bazdaki bu görüntüye karşılık, eÄŸer dolar TEFE`ye göre artsaydı Kasım sonunda 1 milyon 213 bin 886, TÃœFE`ye göre artsaydı 1 milyon 93 bin 690 lirada kalacaktı. ARALIK ORTASI TAHMÄ°NLERÄ°Enflasyondaki eÄŸilim dikkate alındığında, Aralık ayı için tahmini yüzde 3,3`lük TEFE, yüzde 2,8`lik TÃœFE enflasyon rakamı üzerinden, hesaplamayı Aralık ayına taşımak da mümkün. Buna göre Aralık ayının ilk yarısında tahmini yüzde 1,65`lik TEFE,yüzde 1,4`lik TÃœFE rakamından hareket edildiÄŸinde, 14 Aralık 2001`de TEFE`ye göre doların 1 milyon 233 bin 915, TÃœFE`ye göre 1 milyon 109 bin 2 liralık bir dolar satış kuru hesabı ortaya çıkıyor. Bu durumda, TL`nin dolar karşısında reel deÄŸeri TEFE`ye göre yüzde 14, TÃœFE`ye göre yüzde 22,70 oranında düşük çıkıyor. DOLAR ÇOK DÜŞMESÄ° DE PROGRAMA TERSBuna karşılık, TL`nin deÄŸerinin çok yükselmesi de, uygulanan program nedeniyle istenmiyor. TL deÄŸer kazandığında, ihraç malları pahalanırken, ithal mallar ucuzluyor. Türkiye, dolar cinsinde daha pahalı ülke haline geliyor ve gelen turist sayısı azalıyor. TL, deÄŸer kazandıkça, ihracat yeterince artmazken, ithalatta patlama yaÅŸanıyor, turizm gelirleri de düşüyor. Bütün bunlar, Türkiye`nin, sürdüremeyeceÄŸi bir cari iÅŸlemler açığı vermesiyle sonuçlanıyor. Nitekim, 2000 yılı 9,8 milyar dolarlık bir cari iÅŸlemleraçığıyla kapandı. Bu nedenle TL`nin 22 Åžubat öncesi deÄŸerine ulaÅŸması da pek istenmiyor. Â