Dolar gerçekleri
Güncelleme Tarihi:
Bundan bir süre önce “son günlerde bazı yayınlarda şu tip tespitlere rastlıyorum; dolar ile kredi kullananlar son dalgalanma ile büyük zarara uğradılar” cümlesini alıntı yaparak sizlere aktarmış ve öncesinde paylaştığımız özellikle son yukarı harekette “döviz kredinizi kapatın” çağrılarının detaylarını da hatırlatmıştım.
Bugün, dolar 1.30-1.25 bandını test ederken, bu çağrıları yapan bazı finans kuruluşlarının ekonomistlerine, bazı meslektaşlarıma sormak istiyorum: Dolar 1.70 üstünü test ederken yaptığınız bu çağrı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Değerli dostlar, tam dalgalanma sırasında bu tip yorumlara inanarak panik halinde üç-dört yıldır ödediği kredileri 1.55-1.75 bandında kapatanlar bugün geldiğimiz noktada kâr mı ettiler? Panik halinde hareket etmek onlara ne kazandırdı? Daha doğrusu kime kazandırdı? Sadece şu kadar söylemem yeterli, bırakın dalgalı kur sisteminde "en-tepe-ortalama" analizi gibi detaylı maliyet bilgilerini, bırakın uzun vadeli kredilerde "ilk yıllar ana paranın ödeme kadar azalmadığı” gerçeğini, sadece kura bakarak bile “o gün değil bugün kapatsalardı daha kârlı" olacakları kesin.
Değerli dostlar, bu noktada "dalgalı sistemlerde kâr-zarar nasıl hesaplanır?" sorusuna geçmek ve detaya girmeden sizlere dolar kurunun 2001-2006 arası grafiğini aktarmak istiyorum.
Grafiğe dikkat edelim ve bazı çıkarımlar yapalım.
* 2002 sonundan itibaren dolar kredisi alanlar, kuru 1 milyon 300 bin üstünde kullanmaya başlamışlar.
* 2001-2003 başı arasında kur 1 milyon 300 bin-1 milyon 500 bin arasında dalgalanırken, 2003'ün 3. ayında 1 milyon 770 bin test edilmiş. Bu dönemde kredi kullananlar 1 milyon 700 bin seviyesinden TL karşılığını alırken, taksitleri düşen kurdan ödemişler.
* 2003'ün başında 1 milyon 770 bin test edilmesinden itibaren kur gerilemeye başlamış ve 2006 başına kadar 1 milyon 250 bin dip olmak üzere devamlı düşen bir trend oluşmuş.
* 2005-2006 döneminde 1.25 dibini test eden kur daha sonra 1.75 zirvesini zorlamış ve bugün itibariyle yeniden 1.30-1.25 bandında.
DOLAR KULLANILAN KARDA
Sonuç 1: 2001 sonrası dolar ile kredi kullananlar, özellikle bazı dönemlerde, TL karşılığını yüksek kurdan alıp, gerileyen dinamik içinde düşen kurdan ödediler. Bu gerçeğe özellikle 2001-2003 arasındaki TL faizlerinin dolar faizine göre ne kadar yüksek olduğu detayını da ekleyin, ortaya çıkan sonuç net: 2001-2006 arasında dolar ile kredi kullananlar TL ile kredi kullananlara göre kıyaslanmayacak kadar fazla kâr ettiler.
Sonuç 2: TL ile döviz arasındaki geçmiş ve geleceğe yönelik incelemelerinizi şu formüle göre yapabilirsiniz. Dolar ile aylık ödemeniz 1000 dolar, aynı paraya TL ile ödemeniz 1800 YTL ise, 1 dolar 1.800 YTL olana kadar dolar kredinizde kârdasınız. Kullanacağınız kredinin dolar ve YTL karşılığı aylık ödemelerini kıyaslayabilirsiniz. Burada çok önemli bir detay daha var, dolar kuru ne kadar tahmin ettiğiniz aralıkta kalacak?
Sonuç 3: Dalgalı kur sisteminde ödemenizi belirleyen ana unsurların sabit veya sadece yukarı eğimli artan değil, değişken ve aşağı-yukarı gidebilen dinamikler olduğunu lütfen unutmayın ve en önemlisi hesap yaparken lütfen heyecanınıza göre değil, matematik gerçekler ile hareket edin.