DoÄŸduÄŸu köye müze kuruyor

Bayburt'a 45 kilometre uzaklıkta bir köy. Köyün de dışında, köyü ve Çoruh Vadisi'ni, SoÄŸanlı DaÄŸları'nı geniÅŸ bir açıdan görebilen bir tepe. Bu tepede 10 bin metrekareye yayılan bir müze binası: Baksı Müzesi Halk Sanatları AraÅŸtırma Uygulama Merkezi. Projenin fikir babası, doÄŸduÄŸu köye bir müze kompleksi kazandıran ise Marmara Ãœniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi dekanı ressam Hüsamettin Koçan. Her daim açık olan aile konağının kapısını bir kültür merkezi olarak açmaya karar vermiÅŸ. YetmemiÅŸ, bir de köyü gören tepede bir hazine arazisi satın almış. Müzeye adını veren Bayraktar köyü’nün eski adı Baksı. Koçan ÅŸu sıralar projeye yapılacak gönüllü katkıların peÅŸinde.Hüsamettin Koçan, 1950'lerde hayallerinin en görkemli günlerinin geçtiÄŸi köye, 1980 sonrası yeniden gittiÄŸinde, hayallerinin mekanının artık hızla kendinden uzaklaÅŸtığını gördü:‘‘O yıllarda hızlanan gurbetçilik nedeniyle büyük bir sosyal erozyon her ÅŸeyin savrulmasına neden olmuÅŸtu. Geleneksel yapı teknolojileri, ustalar, çıraklar, tarımsal üretim malzemeleri, dokumalar, seramik geleneÄŸi, sürekliliÄŸi temsil eden hemen her ÅŸey bu savrulmadan nasibini almıştı.’’ Anlattığına göre, yoÄŸun göç vererek çok ÅŸey kaybeden köy, 120'den 80 haneye düşmüş. Ustaları, çırakları, çiftçileri, koyunları, keçileri, ÅŸairleri, masalcıları, köy odaları olan köyün ÅŸimdi elektriÄŸi, telefonu, televizyonu var ama kendi yok! Mimarisi gecekondu standartlarına teslim edilmiÅŸ, toprağı ekilmiyor. Sakinleri ancak orayı terk ederlerse mutlu olabileceklerini sanıyor. Eski ÅŸamanın, yeni gurbetçinin köyü: Ama uzaktan çok güzel görünen, daÄŸlara bakan güzel manzaralı bir köy...Ä°ÅŸte o seyahatinde, aile konağının köye gelen herkese açık kapısını, yeniden bir kültür merkezi kimliÄŸiyle açmaya karar vermiÅŸ Koçan. Bu fikri, köyde büyük heyecanla karşılanmış: ‘‘Geleneksel kültürü geleceÄŸe taşıyarak kuÅŸaklararası bağı kurmak. Sanatı DoÄŸu Anadolu'ya götürerek insana ve sanata bir soluk alanı açmak. Gurbetin ve göçlerin açtığı ekonomik, sosyal kültürel yaralara merhem olmak. Bölgedeki yaÅŸamın kalitesinin artırması için çalışmak.’’Baksı, Hüsamettin Koçan'ın doÄŸduÄŸu, bugün adı Bayraktar olan köyün eski adı. GeçmiÅŸte Erzurum'a baÄŸlı olan köy, Bayraktar olunca Bayburt'a baÄŸlanmış. DeÄŸiÅŸimi en çarpıcı örnekleriyle o topraklarda izlediÄŸini söylüyor Koçan. ‘‘Belki de ben bu proje ile yaÅŸam öyküme, doÄŸduÄŸum topraÄŸa sahip çıkmak istedim. Süreklilik duygumu korumak istedim.’’Mimari tasarımını Metin Koçan'ın yaptığı müze, çaÄŸdaÅŸ sanatla insanı buluÅŸturan bir mekan olarak düşünülmüş. 400 metrekarelik bir çaÄŸdaÅŸ sanat galerisi olacak. Halk sanatları bölümünde ise halk resimleri, dokumalar, seramikler ve öteki yöresel malzeme sergilenecek. AraÅŸtırma Uygulama Merkezi ise yerel halkla uzmanların, sanatçıların, bilim adamlarının buluÅŸtuÄŸu bir alan olacak. Bu merkezde konferanslar, festivaller, el sanatları, ziraatçilik, saÄŸlık, turizm, bilgi teknolojileri alanlarında kurslar ve eÄŸitim programları uygulanacak. Bir yandan da orada yaÅŸayacak insanların ekonomik kazanımlarını artıracak üretimler gerçekleÅŸtirilecek.Müze binası köyün dışında bir tepeye inÅŸa ediliyor. Çünkü proje uygulayıcıları, binanın köyü ve Çoruh Vadisi'ni, SoÄŸanlı DaÄŸları'nı geniÅŸ bir açıdan görebilmesini istemiÅŸler. Karşılıklı söyleÅŸmeleri iyi olur düşüncesiyle, köyden de binanın izlenebilmesini planlamışlar. Konuk evleri ve atölyelerin yüzde 50'si tamamlanmış, ÅŸu sıra mevsim nedeniyle inÅŸaata ara verilmiÅŸ. Åžimdi proje tanıtılarak gönüllü katılım saÄŸlanmasına çalışılıyor. MÃœZEYE SERGÄ° DESTEĞİGeçen yıl Ä°stanbul Bilgi Ãœniver-sitesi'nin desteÄŸiyle Bilgi Atölye 111'de bir tanıtıcı sergi düzenlendi. Bu sergi için ‘‘Tılsımlı Eller’’ baÅŸlığıyla tahta baskılardan oluÅŸan bir dizi resim yapan Hüsamettin Koçan, satıştan müze inÅŸaatına katkı saÄŸladı. Ä°nÅŸaatın gelecek sezon tamamlanması ve ilk etkinliklere hemen baÅŸlanması planlanıyor. Ve bundan sonra sıra projenin uluslararası tanıtımına gelecek. Koçan, daha ÅŸimdiden yurt içinden ve dışından projeyi duyan ve müzeyi ziyaret etmek isteyen insanlar olduÄŸunu söylüyor. Müze için düzenlenen ikinci sergi de M.Ãœ. Güzel Sanatlar Fakültesi'nde açıldı: 19 sanatçı, ‘‘Tılsımlı Eller’’ baÅŸlıklı projede biraraya geldi. Ali Teoman Germaner, Devrim Erbil, Mustafa Pilevneli, Süleyman Saim Tekcan, Ä°smail Türemen, Ergin Ä°nan, Berna Türemen, Hüsamettin Koçan, Fevzi Karakoç, Filiz BaÅŸaran, Gürbüz DoÄŸan EkÅŸioÄŸlu, Sema Ilgaz Temel, Tayfun ErdoÄŸmuÅŸ, AyÅŸegül Ä°zer, Devabil Kara, Emin Koç, Mürteza Fidan, Yusuf Ziya Aygen ve Nazan Erkmen'in ürettiÄŸi 41 özgün baskı eser, sanatseverlere, müzeye anlamlı bir katkıda bulunma önerisi getiriyor. Baksı, Kazak ve Kırgızlar'da ‘‘Şaman’’ anlamında kullanılan bir kelime. Koçan, Åžaman’ın yoÄŸunlukla kullandığı tılsım, bizim köyde de oldukça yaygın. Bu proje ile bir anlam bağı kurmak için ‘‘Tılsımlı Eller’’ baÅŸlığını kullandım, diyor. Güzel sanatlar Dekanı Hüsamettin KoçanHüsamettin Koçan 1969'da Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nu bitirdi. 1987'de profesör oldu. Uluslararası Plastik Sanatlar DerneÄŸi, Ä°stanbul Sanat Fuarı kurucularından. Ä°stanbul Bienali danışma kurulu üyeliÄŸi, Kültür Bakanlığı danışmanlığı, Türkiye-Europalia Kültür Kurulu üyeliÄŸi, HABÄ°TAT 2 Ä°stanbul Kültür ve Sanat Kurulu üyeliÄŸi yaptı. 32 sergi açtı, 20'yi aÅŸkın ödülün sahibi. 1997'den bu yana M.Ãœ. Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı.Â