DoÄŸa

Timsahın güçlü çenesi karada geliÅŸmişÇin’de bulunan fosil, timsahın atasının karaya uyumlu yaÅŸarken güçlü çene geliÅŸtirdiÄŸini gösterdi...Timsahın ataları, çenelerini suda yaÅŸamaya baÅŸlamadan önce geliÅŸtirmiÅŸler. Bu ilginç sonuç, Amerikalı ve Çinli bilim adamlarının, Çin’de bulunan Junggarsuchus fosilinin incelenmesiyle ortaya çıktı. George Washington Ãœniversitesi’nden James M.Clark’la birlikte çalışan ekibin konuyla ilgili yazısı Nature dergisinde yayımlandı. Clark ve çalışma arkadaÅŸları, günümüz timsahları ve Junggarsuchus arasındaki akrabalık iliÅŸkisini 55 farklı iskelet özelliÄŸine göre saptamışlar. Buna göre Junggarsuchus, hala karadaki yaÅŸama uyumluydu, ama buna raÄŸmen korkunç çenesi geliÅŸmeye baÅŸlamıştı. AraÅŸtırmacılar, sudaki yaÅŸama, kendisinden sonraki kuÅŸakların uyum saÄŸladıklarını sanıyorlar. Yeni timsah fosili Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuzeybatısında Xinjiang bölgesinde, yaklaşık olarak 160 milyon yıl öncesine ait orta Jura tabakalarında bulundu. Buluntu, karada yaÅŸayan timsaha ait en iyi korunagelen Jura dönemi fosili olması açısından önem taşımakta.Bulut’un da formülü bulunduKanadalı bilim adamları tarafından geliÅŸtirilen bir bulut formülüyle, hem güzel havada ortaya çıkan bulutlar hem de tropik siklon bulutlarının hacmi hesaplanabiliyor. Yeni geliÅŸme sayesinde kısa vadeli hava raporları ve küresel iklim modelleri daha kesin bir ÅŸekilde tasarlanabilecek. McGill Ãœniversitesi fizikçisi Shaun Lovejoy’un New Scientist dergisindeki yazısına göre, araÅŸtırmacılar uçakla desteklenen bir lazerle farklı bulut tiplerini, bulutların bileÅŸimlerini ve hızlarını ölçmüşler. Elde edilen verilerden böylece bulut tipinin, her bulutun geniÅŸliÄŸini, uzunluÄŸunu ve kalınlığının hesaplanmasına izin veren bir formül geliÅŸtirilmiÅŸ. Hacimleri hesaplanıyorBuna göre örneÄŸin eÄŸer bulutların ölçüleri uydulardan biliniyorsa hacimleri kolayca hesaplanabilmekte.Meteoroloji uzmanları bulutların kalınlığını hava balonlarıyla ölçüyorlardı. Fakat balonlar ÅŸiddetli rüzgarlar tarafından sürüklendikleri için çoÄŸunlukla hatalı bilgi topluyordu. Bilim adamları bu yüzden hava raporu hazırlarken, iklim modellerinde sadece yassı bulutlarla yetinmek zorundaydılar ki bu da hava raporu tahminini zorlaÅŸtırmakta. Ancak yeni formülün hava modellerine göre geliÅŸtirilmesi biraz zaman alacak. Çünkü hava modelleri içindeki üç boyutlu bulutların hesaplanması matematiksel açıdan çok zahmetli. Kelebekler, renkleri karanlıkta da seçebiliyorÄ°sveçli bilimciler, kelebeklerin renk dengesi yetisini keÅŸfetti! Kelebekler renk tonlarını saptayabiliyor.Geceleri ve alacakaranlıkta aktif olan kelebekler çiçekleri birbirinden ayırt edebilmek için renkli görme yetisinden yararlanıyorlar. Ä°sveçli bilim adamları ÅŸimdi böceklerin renk dengesi yetisine sahip olduklarını da buldular. Buna göre hayvanlar rengin ışıltısından bağımsız olarak renk tonlarını saptayabiliyorlar. Lund Ãœniversitesi’nden Anna Balkenius ve Almut Kelber’in konuyla ilgili araÅŸtırma yazısı, Journal of Experimental Biology dergisinde yayımlandı. Biyologlar gece aktif olan Deilephila porcellus kelebeÄŸi ve gündüz uçan güvercin kuyruÄŸu kelebeÄŸinin renkli görme ve renk dengesi yetisini inceleyerek kelebeklere beyaz ışık altında mavi boyalı bir kağıt çiçekte ÅŸekerli su bulmayı öğretmiÅŸler. Daha sonraki deneylerde ise mavi rengi farklı ışıklarda da algılayıp algılamadıklarını kontrol etmek için ÅŸekerli su ödülünü bir tarafa bırakarak, farklı renklerde kağıdı farklı ışıklarda sunmuÅŸlar. Deneyler sonucunda kelebeklerin her her türlü ışıkta renkleri tanıyabildikleri ortaya çıkmış. Bu yeti özellikle de gece etkin olan kelebekler için büyük bir avantaj, diyor bilim adamları. Â