DNA dedektifi

Yeni geliştirilen bir yöntemle suçlular anında tespit edilebilecek

ABD'de geliştirilen ve ‘‘DNA dedektifi’’ adı verilen elektronik bir cihazla suçluları yakalamak kolaylaştı. San Diego'da kurulu

bulunan Nanogen firması tarafından üretilen bir mikroçip yardımıyla daha önce haftalarca süren DNA analizi işlemleri bir kaç dakikada yapılabilecek. Yeni geliştirilen mikroçip, zanlının saç telinden, deri parçasından veya kanından anında DNA testi yapabiliyor.

Suçlunun tespiti için DNA testi yapmak, yeni değil. Ama günümüzde DNA testi yapmak ve sonuç alarak suçluyu tespit etmek, bazen haftalar alabiliyor. ABD'de geliştirilen yeni bir mikroçip, bu zaman sorununu ortadan kaldırmış durumda. Polis yetkilileri, çipin bağlı olduğu bilgisayar aracılığıyla sonucu alınan DNA testini, daha önce çeşitli nedenlerle DNA'sı alınıp polis kayıtlarına geçirilen kişilerle anında karşılaştırabiliyor.

Parmak izinden suçluyu bulma yöntemi yerine kullanılan ‘‘portatif’’ DNA testinin önümüzdeki 5 yılda, polisin en büyük yardımcısı olacağı belirtildi. DNA testinin bir kaç dakika içerisinde yapılacak olması, geçmişte teknoloji eksikliği nedeniyle aydınlatılamayan birçok olayın yeniden ele alınmasını da sağlayacak.

KAN ÖRNEKLERİ

ABD'de güvenlik kurumları, artık parmak izi yerine, şüpheli ve suçlulardan kan örneği alma yoluna gidiyor. Şu anda Ulusal DNA İndeks Sisteminde (NDSI) 140 bin DNA örneği bulunuyor. ABD'de bazı eyaletlerde gözaltına alınan herkesten, bazı eyaletlerde sadece cinayet ve cinsel suçlar işleyenlerden kan örneği alınıyor. Hazırlanan yeni yasa tasarısı ile ayrıca cezaevlerinde bulunan herkesten kan örneği alınması için çalışmalar yapılıyor. ABD'li güvenlik yetkililerinin amacı, en az 30 milyon DNA örneği toplayarak bu örnekleri bir merkezde toplamak ve suçluları en küçük bir ipucundan tespit etmek.

ÖZEL EĞİTİMLİ POLİS

Saç telinden kan damlasına, deri parçasından tükürüğe kadar, her türlü vücut parçası ve sıvısının önemli bir kanıt sayıldığı DNA testinde parçaları toplamak çok önemli. Genellikle kanıtların küçük parçalardan oluşması ve kanıtların temiz malzemelerle toplanması zorunluluğu birçok sorunu beraberinde getiriyor. Delillerin toplanması aşamasında yapılacak en küçük bir hata, DNA çözümünü olumsuz yönde etkiliyor ve suçlunun bulunmasını engelleyebiliyor. Bu nedenle DNA testine tabii tutulacak delilleri toplayan dedektifler, özel bir eğitimden geçiyorlar. Bu dedektifler, özel hijyen aletler kullanıyorlar. DNA testi yapılacak delillerin toplandığı bir mekanda araştırma yapan bir dedektifin sadece delil toplama aşamasında yüz kez eldiven değiştirmesi gerekiyor.

Nasıl yapılıyor

Dijital ortam aracılığıyla hemen bilgisa-yara iletilen sonuçlar, hemen DNA Bankasındaki diğer verilerle karşılaştırıyor ve polis sonucu anında elde ediyor. Böylece kısa bir dönem öncesine kadar analizi haftalarca süren ve bir çok bürokratik aşaması olan işlem, bir kaç dakika içerisinde bitiriliyor.