Dinozor olmak istedi hayatını kaybetti! Uçan balonlar neden tehlikeli?
Güncelleme Tarihi:
Uçan balonlara çocuklar bayılıyor ama masum görünen bu balonlar ne kadar güvenli? Çocuklar bu balonları kollarına bağlıyor, hatta yatakların başına bağlayıp sabaha kadar aynı odada uyuyor. Geçtiğimiz haftalarda bir çocuk helyum gazı zehirlenmesinden dolayı hayatını kaybetti. Peki nasıl oluyor da balon çocukları öldürüyor?
DİNOZOR OLMAK İSTEDİ, HAYATINI KAYBETTİ
Uçan balonların içine doldurulan helyum gazının solunması maalesef küçük çocuklarda ölümlere neden olabiliyor. Geçtiğimiz günlerde İngiltere’de 5 yaşında bir çocuk, ailesine sürpriz yapmak için kendisi ile aynı büyüklükte olan bir dinozor balonunu kostüm olarak giymeye çalıştı, helyum zehirlenmesinden hayatını kaybetti.
Kaza günü, 5 yaşındaki Karlton’un en büyük kardeşi Kaitlin ve sekiz aylık ikiz kızları Renàe ve Tiànna Hodgson ziyarete gelmişlerdi. Diğer kardeşleri ve annesi ile birlikte evlerinin bahçesinde sıcak havanın tadını çıkarıyorlardı. Karlton bir ara tuvalete gitmek için eve girdi. Daha sonra annesi onu kontrol etmek için içeri girdiğinde ve gördüğü manzara karşısında şoka girdi.
Anne Lisa, yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:
"İçeri girdiğimde kafasında ve boynunda balonla yerde yatıyordu. Onunla aynı büyüklükte bir dinozor balonuydu. Bence bizi şaşırtmak için dinozor balonunu kostüm olarak giymek istedi. Balonu ondan çıkardım ve çığlık atmaya başladım. Onu veranda kapısına taşıdım. Gözleri sonuna kadar açıktı, yüzü solgundu ve tepkisizdi. Ambulansın gelmesi dört dakika sürdü ama bana dört saat gibi geldi.”
Ambulans gelene kadar Kaitlin ve Lisa'nın komşusu Amiee Morrison’un, Karlton'a kalp masajı yaptı ve sağlık görevlileri geldiğinde çocuk hastaneye kaldırıldı. 6 gün solunum cihazına bağlı kalan Karlton maalesef yaşam savaşını kaybetti.
Karlton’a o büyük yeşil dinozor balonunu annesi ve babası lunaparka gittiklerinde ödül olarak almışlardı.
Lisa, Karlton’un altı günlük yoğun bakım sürecinde bir saniye olsun yanından ayrılmadı. Bu süreci şu sözlerle anlattı:
“Nöbet geçirmeye başlamıştı ve doktorlar onu kurtarmak için yapabilecekleri başka bir şey kalmadığını söyledi. Ona kitap okudum, şarkı söyledim. Yüzünü, parmaklarını ve saçını yıkadım. Kalbi kendi kendine atıyordu ve iyileşme gösteriyor gibiydi ama büyük nöbetler geçiriyordu. Son nöbetler onu oldukça kötü etkiledi. Organları hasar gördü. Buna rağmen mücadele etmeye çalışıyordu ama çok az bir enerjiyle savaşmaya çalıştığını biliyordum. Ona dedim ki: 'Gözlerini kapat ve dinlen. Anneciğin için endişelenme...
Onunla yatakta birlikte yatmak, kulağına mırıldanmak, şarkı söylemek ve küçük kalbi durana kadar onu göğsümde kucaklamak için güzel bir fırsatım oldu. Küçük oğlum sonsuzluğa uyudu ve çok güzel görünüyordu. Bir anne olarak onu eve getirmeyeceğimi biliyordum. Onunla altı gün geçirdiğim için minnettarım."
'Karlton'ın ölüm nedeninin helyum gazı olduğuna inanılıyor ancak bu henüz bir adli tabip tarafından doğrulanmadı. Annesi başka aileleri de helyumun tehlikeleri hakkında uyarmak istiyor.
"Helyum saniyeler içinde can alabilen bir zehir. Bu çok tehlikeli. Oğlumun hayatını aldı, o sadece eğlenceli bir şekilde dinozor olmak istiyordu."
UÇAN BALON ALEV TOPUNA DÖNDÜ
2017 yılında bir uçan balon faciası da Bursa’da yaşandı. Ailesi kızlarına ilk kez uçan balon aldı. Mira evde uçan balonu ile oynarken birden balon patladı ve alev topuna döndü. Patlayan balonun parçaları kızın ellerine ve sol ayağının üstüne yapıştı. Küçük kızın elleri, kirpikleri, saçları yandı. El sinirlerinin zarar görme ihtimaline karşılık plastik cerrahide tedavisi görmeye başladı. Annesi sosyal medyada yayınladığı video ve mesajla “Bileklerinde bir bomba ile gezmelerine müsaade etmeyin” sözleri ile diğer aileleri uyardı.
Genelde helyum gazı doldurularak satışa sunulan lisanslı balonlar, özellikle sokak satışlarında maliyeti düşürmek için helyum gazı yerine balonların içine lavabo açıcı ya da hidrojen gibi yanıcı gazlar konuluyor. Bu gazlar yanıcı özellikte olduğu için çocuklar için tehlike oluşturuyor.
TELEVİZYONDA GÖRDÜĞÜNÜ YAPMAK İSTEDİ CANINDAN OLDU
Sesi inceltip kalınlaştıran helyum gazı, 2017 yılında bir çocuğun ölümüne neden oldu. Eğlence amacıyla sesi inceltsin ya da kalınlaştırsın diye helyum gazı solutuluyor. Uçan balondaki helyum gazının sesini değiştirmesi 9 yaşındaki Eymen’e de çok eğlenceli geliyordu. Doğum günü kutlamasından kalan uçan balonun içindeki helyum gazını bu programlardan etkilenip denemek isteyen küçük çocuk maalesef yapılan tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti. Hastane raporunda, ölüm nedeni "Helyum zehirlenmesi" olarak belirtildi.
Bu balonlar her yerde satılıyor, bir kullanım kılavuzu yok ve ailelerin zararları hakkında yeterli bilgisi yok.
• Peki yolda sokakta her an çocukların karşısına çıkan bu balonların hepsi tehlikeli mi?
• Bir yaş sınırı var mı?
• Çocuğun odasında gece boyu durmasında bir sakınca var mı?
LAVOBO AÇICI İLE DOLDURULAN BALONLAR BİLE VAR
Uçan balonların içinde uçmalarını sağlamak amacıyla havadan daha hafif olduğu için helyum gazı kullanılır. Helyum gazı yanıcı ve patlayıcı değil, ayrıca non-toksiktir yani zehirli olmayan bir gazdır. Ancak daha ucuz olması nedeniyle özellikle sokak satıcılarının bazıları balonları hidrojen gazı, karpit veya lavabo açıcısı ile doldurarak satıyor.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülseren Sağcan, hidrojen gazı dolu balonların kolayca patlayarak yangına sebep olabileceğini, bu nedenle özellikle anne ve babaların çocukların sağlığı açısından uçan balonları güvenilir yerlerden almalarını önerdi.
Helyum gazının ise yanıcı ve patlayıcı olmamasına rağmen boğucu bir gaz olduğunu, solunduğunda oksijenle yarışarak ve vücuttaki oksijenin yerini hızla alarak ciddi sağlık problemlerine yol açtığının altını çizen Sağcan, bu gazın solunduğunda vücutta oluşan etkilerini şu sözlerle anlattı:
“Bayılma ve ölümlere yol açabilen helyum gazı vücudumuzda oksijenle yarışarak oksijenden daha kolay bir şekilde vücudumuza girer, solunduğunda vücuttaki oksijen miktarını düşürür. Oksijen düşüklüğü hipoksemi denilen tabloya yol açarak akciğerdeki alveol denilen yapılarda hasar ve kanamaya yol açar. Bu da solunum yetmezliği tablosuna yol açar. Bunun sonucu olarak oksijen düşüklüğüne maruz kalma sonucu beyine oksijen taşınamaz ve kalıcı hasarlara yol açabilir.”
ÇAKMAK GAZI DA KULLANILIYOR
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Selda Karaayvaz, Helyum gazının yanıcı ve patlayıcı olmadığından dolayı güvenli bulunan o nedenle izinli bir balon gazı olduğunu belirtti ve çakmak gazı gibi daha ucuz gazların yasak olmasına rağmen kullanabildiği konusunda uyardı.
Sağcan, bu balonların hangi gazla doldurulduğunun bizlerin anlamasının mümkün olmadığını, sorun yaşamamak için balonları güvenli yerlerden almanın doğru olacağını ifade etti.
Peki, balonlarda kullanılması uygun olan helyum gazı ile doldurulmuş balonların kullanımı için bir yaş sınırı var mı?
Prof. Dr. Selda Karaayvaz, öncelikle bir çocuğun balonla doğru şekilde oynayabilecek veya muhtemel tehlikesini anlayabilecek yaşa gelene dek tek başına oynamaması, ailenin daima çocuğunu izlemesi ve bilgilendirmesi gerektiğini söyledi ve ekledi: “Çocuklar için balonun içindeki gaza ait istenmeyen etkilerin yanı sıra, lateks yüzeyin yalanması, koparılması, parçaların boğaza, akciğere kaçırılması, balon patlarsa çocuğun korkutması, etrafa sıçrayan parçacıkların yüze, göze zarar verme olasılığı gibi pek çok istenmeyen etkilerin de göz ardı edilmemesi gerekir."
Pek çok çocuk, üzerinde sevdiği karakterlerin olduğu bu balonlarla saatlerce vakit geçiriyor, bileklerine bağlıyor hatta gece yatağının başına balonu taktıranlar bile var. Çocukların bu balonlar ile aynı odada uyuması da riskli bir durum mu?
Prof. Dr. Selda Karaayvaz, bu sorumuza şöyle yanıt verdi:
“Helyum gazı ile doldurulmuş balonlardan gazın herhangi bir sebepten dışarı sızması, özellikle kapalı alanlarda zehirlenme riski yaratabilir. Bu nedenle çocukların gece uykusu sırasında uçan balonlarının odada olması tehlike yaratır. Lateks yapıdaki balon çeperinde bulunan küçük deliklerden de dışarıya helyum gazı kacağı olabilir."
Havada duran balonlar patlamadıkları zamanlarda da dışarı gaz çıkışı olduğu için bir süre sonra uçamazlar ve yere doğru inerler.
Sağcan, bu gazların solunması ile seste oluşan incelmenin komedi unsuru olarak kullanıldığını, erişkinlerde açık alanlarda birkaç defa solunmasının çok ciddi riskler teşkil etmediğini ancak uzun süre solunmasının ciddi yan etkileri olduğunu sözlerine ekledi. Özellikle 5 yaş altı çocuklarda birkaç dakika solunmasının dahi vücuttaki oksijeni tamamen bitirip hipoksi tablosuna yol açarak kalıcı hasarlara hatta ölümlere sebep olabileceğini ifade eden Sağcan, “Eğer bir balondan bir nefes helyum soluduysanız ve sadece hafif baş ağrısı veya baş dönmesi varsa oturun ve derin nefes alın. Ancak belirtileriniz daha şiddetliyse, balonların şişirilmesini sağlayan basınçlı bir kaptan saf helyum solumaya maruz kaldıysanız en yakın acil servise başvurun” dedi. Özellikle aşağıda sıralanan belirtiler var ise mutlaka acil servise başvurulması gerektiğini önemle vurguladı.
Sağcan, helyum gazına maruz kalan kişilerde oluşan olası belirtileri şöyle sıraladı:
-- Mide bulantısı,
-- Baş dönmesi,
-- Nefes darlığı,
-- Göğüs ağrısı,
-- Dudak ve ciltte morarma,
-- Bulanık görme,
-- Kalp ritminde bozulma,
-- Ağızdan balgamla kan tükürme,
-- Görme bulanıklığı,
-- Sersemlik
-- Bayılma-nöbet ve bilinç kaybı gibi birçok belirtiye yol açabilir.