Dillerde kapatma davası, mutfakta yangın

Kapatma davası, anayasa değişikliği derken mutfaklardaki yangının kimse farkında değil. Temel gıda maddelerindeki hızlı fiyat artışı kabusa dönüştü. İstanbul Gıda Toptancıları Başkanı Günay Kotil, 'Alım gücü olmayan insanımız yemeden içmeden kesiyor. Alışveriş bıçak gibi kesildi. Bu yüzden darlık yaşanmıyor.' dedi.

Kuraklık, tarım ürünlerinin bioyakıta dönüştürülmesi, Çin ve Hindistan’ın artan talebi, gıda fiyatlarına tavan yaptırdı. Tüm dünya artan fiyatlara çare ararken, maliyetler önce hazır yemekçileri vurdu. İrili ufaklı tam 300 hazır yemek firması kapandı

Firmalarla yıllık anlaşmalar yapan hazır yemekçiler mecburen tabildotları küçülttü. Salatalardan mısır kalktı. Tatlı ise tabildottan tamamen çıktı. Gıda trafiğinin merkezi Rami’de toptan fiyatların son 6 ayda yüzde 100’ün üzerinde arttığı dikkati çekiyor.

Vatan Gazetesi'nden Kerim Ülker'in haberine göre, gıdada birbiri ardına yaşanan fiyat artışları sonrası şirket yöneticileri tabildot listesinden tatlıyı çıkartmaya başladı. 2007’yi vuran kuraklığın yol açtığı birçok üründe rekolte kaybının, fiyatları 1 yılda ortalama yüzde 60 artırdığını söyleyen İstanbul Ticaret Odası Hazır Yemekçiler Meslek Komitesi Üyesi ve Keyveni Catering Yönetim Kurulu Başkanı Sadık Çelik, “Tarımda bir erezyon var. Zam yağmurunu hissetmeye başladık” dedi. Buğday fiyatlarının gıda ürünlerini tetiklediğini belirten Çelik, “2007 Ocak ayından bu yana bazı gıda ürünlerinde yüzde 100’den fazla zam geldi. Ortalama olarak baktığınızda yüzde 60’lık bir artış söz konusu. Bu da hammaddesinin tamamı tarıma dayalı olan hazır yemekçileri vurdu” diye konuştu.

Salatadan mısırı çıkarttırdılar

Aynı zamanda Yemek Sanayicileri Dernekleri Federasyonu (YESİDEF) kurucu üyesi olan Çelik, günlük yemek sağladıkları büyük bankaların, holdinglerin de kemer sıkmaya başladığına dikkat çekti.

Çelik, “Çalıştığımız şirketlerin patronları menüleri tekrar gözden geçirmeye başladılar. Zengin içerikli salatalar artık istenmiyor. Mısır fiyatı arttı diye salatadaki mısır artık istenmiyor. Hatta bazı patronlar ’Tatlıyı kesin’diyor. Geçen yıl bir çuval un 23 YTL’ydi. Şimdi 51-52 YTL olmuş. Tatlıyı hergün yerine 2-3 gün arayla vermeye başladık” diye konuştu.

Karaborsa geri dönecek

Türkiye’nin tahıl ambarı olarak bilinen Çukurova bölgesinin en büyük catering ve gıda şirketlerinden Avşar Gıda’nın sahibi Yakup Kumcu, fiyat artışlarının önlem alınmazsa kontrolsüz bir şekilde devam edeceğini söyledi. Geçen yıl yaşanan rekolte kayıplarının bu yıl da devam edeceğini belirten Kumcu şu bilgileri verdi: “Şu anda buğdaya bağlı ürün sıkıntısı yaşanıyor. Çin, Hindistan, Vietnam, Bangladeş gibi üretimin çoğunluğunu karşılayan ülkeler dışarıya ürün satmıyor. Ürün kıtlığı yaşanmasından çekiniyoruz. Petrol bir yılda yüzde 55-60 artmış. Gıdada ise yüzde 100’lük artışlar konuşuluyor. Spekülatörler var. Fiyatlar artık haftalık değil günlük artış gösteriyor. Biz neredeyse Türkiye’nin bütün bölgelerinde kamu kurumlarından özel şirketlere kadar birçok alanda hizmet sunuyoruz. Karaborsayı diriltmek istiyorlar. Pazar artık büyük şirketlerin oldu, küçükler tabela indiriyor.”

Mutfaklarda yangın var�

Nadiren müşterilerin gelip gittiği, kuşların dükkanların önünde tünediği, dükkan sahiplerinin çoğunun bir sandalye üzerinde ümitsizce etrafa baktığı kimisinin ise uyukladığı, doğru tabiriyle ’Kuş uçmaz, kervan geçmez’ bir diyara dönüşmüş Rami’deki çarşı. Dükkan sahiplerinin kimisi “Sabahtan akşama kadar oturuyoruz” diyor.

Kimisi de “Yapacak bir şey bulamıyoruz. Arkadaşlarla top oynuyoruz” diyor. Gıda fiyatları yüzde yüzün üzerinde artınca Rami’deki bütün işler kesilmiş. Koca çarşı kuşlara kalmış.

İstanbul Gıda Toptancı Tüccarları Derneği Başkanı Günay Kotil, son 6 ayda gıda ürünlerinde yüzde 100’e varan artışların yaşandığını söylüyor. Alışverişin bıçak gibi kesildiğini söyleyen Kotil, “60’lar, 70’lerdeki yokluk yaşanmıyorsa, bunun nedeni insanların alım gücünün olmaması. Toptancılar olarak dükkanlarımızda sadece oturup, dışarı seyrediyoruz. Vatandaş sanırım artık sadece tost yiyecek” dedi.

Tarım fiyatlarında artışın nedenleri�

1. KURAKLIK

Küresel ısınma fiyatları ateşledi. Türkiye’deki yarı kurak iklime sahip bölgelerde kuraklık nedeniyle tarımsal verimlilikte belirgin kayıplar yaşanıyor. 1 derecelik sıcaklık artışı bile, verim düşüşü nedeniyle, ekonomiye yaklaşık 1 milyar YTL’nin üzerinde zarar veriyor. Buna spekülatif amaçlı stok tutulması eklenince fiyatlar rekora koşuyor.

2. BİOYAKIT

Bu yıl Amerika’nın mısır üretiminin üçte biri bioyakıta gidecek. Bu bir rekor ve gıda piyasasını doğrudan etkiliyor. Bir SUV’un deposu bir insanı bir yıl boyunca besleyebilecek miktarda mısırla çalışıyor. Bu yıl 30 milyon ton ekstra mısırın ethanole gitmesi, dünyanın toplam buğday stoklarının yarı yarıya azalması anlamına geliyor.

3. ÇİN FAKTÖRÜ

Hindistan ve Çin gibi hızla kalkınan yoğun nüfuslu ülkelerdeki talep artışı dengeleri değiştiriyor. 1985’te yılda 20 kilo et yiyen bir Çinli, bu yıl 50 kilo et tüketecek. Bir kilo et üretmek için 8 kilo arpa gerekiyor. Yani Çinlinin artan et talebi bile buğday fiyatını artırıyor. 2007’de dünya yağlı tohum üretimi yüzde 4 azalırken, tüketim yüzde 2 arttı.

300 catering şirketi kepenk kapattı�

 İstanbul Ticaret Odası Hazır Yemekçiler Meslek Komitesi Üyesi ve Keyveni Catering Yönetim Kurulu Başkanı Sadık Çelik, “Türkiye genelinde 7 milyon insana yemek sunan 5 bine yakın catering firması, yaşanan rekor zamlara hazırlıksız yakalandı. Biz yemek sağladığımız firmalarla, kuruluşlarla yaptığımız kontratlara 1 yıllık imza atıyoruz. Kuraklığın böyle bir fatura çıkaracağını düşünmüyorduk. Herkez şu anda şaşkın. İTO araştırmasına göre, İstanbul’daki 3 bin 400 catering firması neredeyse sıfır kâr ile çalışır hale geldi. Yine İTO rakamlarına göre küçük şirketlerin başını çektiği 300 firma borç batağına girdi, kapandı” dedi.

Türkiye’de hazır yemek pazarında çalıyan 7 bin şirket bulunuyor. Bu şirketler 350 bin kişiye istihdam sağlıyor. Çoğunluğu özel şirketlerde olmak üzere 7 milyon kişiye yemek yapılıyor. Pazarın hacmi ise 5 milyar dolar civarında.