Dilinizin ucunda kalmasın

Hepimiz zaman zaman aynı sahneyi yaşarız. Bir isim dilimizin ucundadır ama onu bir türlü hatırlayamayız. Bize bir isim soran kişiye de özür dileyen bir tavırla, ‘‘Adı dilimin ucunda ama bir türlü çıkaramıyorum’’ deriz. Bu beklenmedik aksilikten neyi sorumlu tutacağımızı şaşırırız. Aklımıza ilk gelen nedenler yaş, uykusuzluk ve stres olur. Peki bu durumu önlemek mümkün değil midir?

ABD'de Chicago'da Yaşlanmayı Önleme Akademisi'nin başkanı Dr. Ronald Klatz, yaşlanmayı, dolayısıyla bellek kaybını önlemekten söz ederken şöyle dedi: ‘‘Saati durduramayız ama çalışmasını yavaşlatabiliriz. Yaşamımız süresince beynin durmadan değiştiğini biliyoruz. Yeni beyin hücreleri yaratmak ve faal olmayan hücreleri yeniden harekete geçirmek mümkün olacak.’’

Başka bir deyişle, yaşlanma sürecinde zihinsel faaliyetlerimizi yenilemeyi başarabileceğiz. Bugüne kadar yapılan çalışmalardan sevindirici sonuçlar elde edildi. ‘‘Eyvah belleğim zayıflıyor’’ diye endişelenmek yerine bilim adamlarının önerilerini dikkate almalıyız. Soframızda yer alan yiyecekler ve oynadığımız oyunlar bile bellek üzerinde etkili olabiliyor.

Doğru beslenmenin faydaları

Bilim adamları, düzenli olarak egzersiz yapmayanların bu eksikliği bir an önce gidermelerini istiyorlar. Eğer düzenli egzersiz yapmaya alışırsak üç-altı ay içinde belleğimizde düzelme olabilir.

Amerikalı ünlü araştırmacı Robert Dustman, ‘‘Dört ay süreyle, günde 50 dakika yürüyüş yapanlar, bellek testlerinde çok başarılı sonuçlar aldılar’’ diyor. Konuyla ilgili olarak yapılan başka araştırmalar da iddiaların doğruluğunu kanıtladı.

Araştırmacılar, egzersizlerin beyne giden bol oksijenli kanın miktarında artış yaptığını söylüyorlar. Daha fazla oksijen, ölmeye yüz tutmuş beyin hücrelerini diriltiyor. Yaşın ilerlemesiyle beyin hücrelerinin ölmeye başlamaları egzersizlerin sayesinde önlenebiliyor.

Beslenmenin de beyin hücreleri için büyük önem taşıdığı bir gerçek. Hücrelerin ölmelerini engelleyen besinler, yaşla ilgili bellek kaybını en aza indiriyor. Sebze ve meyveler bellek için çok yararlı. Beslenme uzmanlarına göre çilek, vişne, ıspanak, Brüksel lahanası, kuru üzüm, erik ve sarmısak belleği güçlendiren besin maddeleri.

Tuna, sardalya ve alabalık gibi yağlı balıklar da beyin ve sinir hücrelerini onarıyor. Bu arada yağlarla ilgili bir uyarımız olacak: Yağların her türü beyin için yararlı değildir. Tereyağı ve kırmızı ette bulunan doymuş yağ, beyne bol oksijen içeren kanın akmasını engelleyebilir.

Beyni güçlendiren egzersizler

Egzersiz dediğimiz zaman beynin de egzersize ihtiyaç duyacağını belirtmek lazım. Unutkanlığımızı bahane edip öğrenmeye ara vermemeliyiz. Beyin, yeni bilgiler edindikçe güçlenir. Briç oynamak ve bulmaca çözmek de beyin için yararlı birer egzersizdir.

Yapmak zorunda olduğumuz işleri not etmek, belleğimiz zayıfladığı için zor durumda kalmamak amacıyla aldığımız bir önlemdir ama aynı zamanda bu uygulama bellek bankamıza yeni bilgiler yatırmamızı sağlar. Alışveriş listesini yanımıza almayı unutsak bile, listenin içeriğini hatırlarız.

Birisiyle konuşurken o kişinin gözlerinin içine bakmamız tüm dikkatimizi ona vermemizi sağlar ve konuşulanları iyice algıladığımız için kolay kolay unutmayız.

Yeni tanıştığımız bir kişinin adını fırsat buldukça tekrarlamamız beyin için yararlı bir egzersiz olur.

Seyahate çıktığımız zaman bulunduğumuz çevreyi büyük bir dikkatle incelemeliyiz. Kaldığımız oteldeki odanın özelliklerini zihnimize not ettikten sonra gördüklerimizin ne kadarını hatırladığımızı ölçmeliyiz. Bu tür egzersizler beyin hücrelerinin canlanmalarına yardımcı olur.

Müzmin stres, depresyon gibi sorunlar belleği zayıflatan nedenlerin başında geliyor. Müzmin stres kan basıncını yükseltir ve beyin hücrelerine de zararı dokunur. Orta yaşlarda kan basıncındaki hafif yükselme bile beyin hücrelerine zarar verir ve daha sonraki yıllarda bellek kaybına neden olur.

Zamanla belleğin zayıflaması bugün için kaçınılmaz olabilir ama yakın bir gelecekte bilim adamları bu soruna da mutlaka kesin çözüm bulacaklar. Şimdilik saydığımız basit egzersizlerle belleğimizin zayıflamasına engel olmaya çalışabiliriz...

t İlaçlarla bellek güçlendirme olayı

Belleği güçlendirecek mucize bir ilaç henüz geliştirilmedi, fakat bazı ilaçların belleği güçlendirdikleri sanılıyor. Ancak bu ilaçları doktora danışmadan kullanmamalısınız...

Aspirin: Amerika'da Ulusal İlaç Araştırma Enstitüsü'nde görevli araştırmacılara göre, aspirin ve de benzeri ilaçlar düzenli olarak kullanıldığı takdirde, yaşlılık döneminde bellek kaybını yüzde 20 oranında azaltıyor.

E Vitamini: Bu vitamin de bunamanın gelişmesini yavaşlatıyor. Bol miktarda E vitamini alan kişilerin zeka ve bellek testlerinde daha başarılı oldukları saptandı.

Ginkgo Biloba: Bazı araştırmacılar bu çok eski Çin bitkisinin beyne daha fazla kan gitmesine yardımcı olduğuna ve dolayısıyla bellek kaybını azalttığına inanıyorlar.

Donepezil: Alzheimer hastalarının kullandıkları bu ilacın sağlıklı kişilerde beyni güçlendirdiği ve bellek kaybını en aza indirdiği belirtiliyor.