Dilimizdeki Norveççe kelime-2
Güncelleme Tarihi:
Türkmenbaşı'nın yaptığı değişikliklerden geldi aklımıza, ayların ve günlerin adı nereden geliyor, Türk Dil Kurumu'na soralım dedik. Yazılı dilekçe istediler, istidanızı bir haftada değerlendiririz, yetkili şahıs hele bir izinden gelsin... dediler. İnat bu ya, biz de açıp kendimiz bulduk.
Evet, 1 ağustos tarihli yazının üzerinden epey zaman geçti. Okurlarımızın da katkılarıyla, dilimizdeki o meşhur Norveççe kelimenin “fiyort” olduğuna karar verdik; ama Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünde, fiyort kelimesinin kökeni için “Fransızca fjord (Norveç dilinden)” diye yazılmış. Yani Türkçe’ye Fransızca’dan girmiş bir kelime. Norveççe mi, Fransızca mı sayılır bilemedik?
Bu arada küçük bir anekdot: Aklımıza esti (Türkmenbaşı kendi dilindeki ayların, günlerin adını değiştirmiş ya, biz de merak ettik), Türkçe’deki ay ve gün isimleri nereden geliyor, bulup yazalım istedik.
Sözlüklere baktık, tatmin olmadık. İnterneti taradık, olmadı.
Türk Dil Kurumu’nun yabancı kelimelere karşılık olarak önerdiği bazı abuklukları tiye almıştık, onlar da bize kızmıştı ya... Niye TDK’ya sormuyoruz? diye düşündük. Bir kere daha.
Nagehan Alçı telefon etti, böyle böyle bir derdimiz var, bize yardım edebilir misiniz, diye...
- Sözlüğe baktınız mı?
- Baktık, bulamadık.
- O zaman bize bir faks çekin, dilekçenizi değerlendirelim.
- Ama burası bir gazete, bu bilgilere çok acele ulaşmamız lazım.
- Cevap vermemiz bir haftayı bulur, yetkili kişi izinde.
*
Not : Merak ve inat bu ya, biz de açıp Meydan Larousse ve Büyük Larousse’tan çıkardık bu kelimeleri (Ne işimize yarayacaksa artık!)
Pazartesi : Farsça pazar ve Türkçe ertesi kelimelerinden pazar-ertesi
Salı : İbranice’den
Çarşamba : Farsça çar (dört) ve şenbih’ten (gün) çârşenbih (dördüncü gün)
Perşembe : Farsça penç (beş) ve şenbih’ten (gün) penç-şenbih (beşinci gün)
Cuma : Arapça cem’den (toplanmak) cum’a
Cumartesi : Arapça cum’a ile Türkçe ertesi kelimelerinden cuma-ertesi
Pazar : Farsça bâ (yemek) ve –zâr’dan (yer, yeri) bâzâr veya pazâr (pazar yeri, pazar kurulan gün)
Ay isimlerine gelince:
Ocak : Eski Türkçe ot’tan (ateş) ocak
Şubat : Süryanice’den
Mart : Latince martius’tan (Tanrı Mars’ın ayı)
Nisan : Süryanice’den
Mayıs : Latince maius mensis’ten (Tanrıça Maria’nın ayı)
Haziran : Süryanice’den
Temmuz : Süryanice’den
Ağustos : Latince Augustus’tan (Augustus’un ayı)
Eylül : Süryanice’den
Ekim : Türkçe ekmek fiilinden ekim yapılan ay anlamına
Kasım : Arapça kasım’dan (bölen)
Aralık : 1945’te takvim türkçeleştirilirken koyulmuş Türkçe isim
Türkmenistan Devlet Başkanı Türkmenbaşı ay ve gün adlarını değiştirdi, annesinin, babasının adını verdi; günlere de boşgün, başgün gibi isimler taktı.
Sizin de önerileriniz varsa, kamuoyuna duyuralım...
Haziran yerine Şenolgüneş, eylül yerine Kenanevren... gibi mesela.