Dilekleriniz gerçekleşecek

İstanbul'un en pahalı semti Nişantaşı'nda şık kafelerin ve ışıltılı vitrinlerin bulunduğu Milli Reasürans Pasajı. Pasajda bir vaha, Milli Reasürans Sanat Galerisi. Galeriye adımınızı attığınız an fantastik bir áleme giriyorsunuz. Masal yaratıkları, kader tabletleri, binbir çeşit tılsımlar, muskalar...

Geleceği öğrenme muskası, deliliği önleme muskası, güzeli soyma muskası, güzel kız çocuğu doğurma muskası, cinleri kandırma muskası, sakal çıkarma muskası, ineğin sütünü bollaştırma muskası, güzelliği sürdürme muskası... Her derde deva çeşit çeşit muskalar, iyi ve kötü büyüler, gri tülden kanatları olan kocaman bir tahta kuş (Kuş Adam Anzu), tılsımlar, kader tabletleri, silindir biçiminde kurşun mühürler. Hepsinin yaratıcısı aynı kişi, Can Göknil.

Can Göknil'in, Milli Reasürans Sanat Galerisi'nde mekánın fiziksel özelliklerini gözönünde bulundururak çalıştığı ve 6 Mayıs'a kadar sürecek sergisinin adı ‘‘Büyünün Büyüsü’’. Kendisi muskalara ve büyüye inanmayan ama sanata dönüşen saf inancı son derece ilgi çekici bulan Can Göknil, muskalarla ilgilenmeye -tuhaf ama- British Museum'daki mühürleri gördükten sonra başlamış. Göknil, günümüzde bile popülaritesini yitirmeyen muska, nazar ve büyüyle ilgili yapıtlarının kaynağını Orta Asya ve Anadolu mitolojilerine, özellikle de dört bin yıl geriye giderek, Mezopotamya kökenli ‘‘Kuş adam Anzu ve Kader Tabletleri’’ efsanesine dayandırmış. Tabii bunu kuru kuruya yapmamış Göknil, sekiz ay boyunca bu konuda İngilizce ve İtalyanca da dahil olmak üzere bulabildiği her kaynağı okumuş ve kütüphanelerde uzun saatler geçirmiş. Firdevsi'nin resimli büyü kitabı ‘‘Davetname’’ ve İsmet Zeki Eyüboğlu'nun ‘‘Anadolu Büyüleri’’ ve ‘‘Sevgi Büyüleri’’ isimli kitaplarından çok etkilenmiş.

Sergiyi gezerseniz siz de Can Göknil'in malzeme kullanımdaki becerisine şaşırarak tanık olacaksınız. Biraz kartalı biraz pengueni andıran ‘‘Kuş Adam Anzu’’nun devasa büyüklükteki -bizce muhteşem- tahta heykeli, daha küçük tahta heykeller, çinko gravürler, ahşap üzerine akrilik muskalar, pişmiş topraktan kader tabletleri, ahşap-pişmiş toprak ve çinko kullanarak yapılan tılsımlı kutular, pastel renklerle tuvale aktarılan muskalar ve kurşun dökme ritüelleri insanı iyilikle ve mutlulukla dolu bir masal alemine sürüklüyor.

Can Göknil, büyü nesnelerini hayata geçirdiği sırada kendisine yardım eden insanların isimlerini anarken gözleri parlıyor. ‘‘Kavramsal sanat çok ince ve kusursuz bir işçilik gerektiriyor. Ben işinin ehli insanlarla çalıştığım için çok şanslıyım,’’ diyor. Tahta heykellere can veren marangoz Serkis Usta'yı, evinin damını aktarmak için gelen ama sonra muskaların çinko levhalarını yapan dini bütün Hacı Usta'yı ve topraktan tabletlerini pişirdiği Nasip İyem atölyesi çalışanlarını şükranla anlatıyor. Can Göknil'e sponsoru olup olmadığını soruyoruz, gülümseyerek ‘‘Sponsorum kocam,’’ diyor.

Büyüye ve muskalara inanmasanız da ruhunuzu dinlendirmek için bu sergiye mutlaka gidin ve Can Göknil'in kocasına teşekkür edin. İnanıyorsanız, zaten bu masal álemi tam size göre, epey mutlu olacaksınız. Sergide alıcı bulan ilk yapıtın adının ‘‘Mutluluk Muskası’’ olması boşuna değil...

Milli Reasürans Sanat Galerisi, Teşvikiye Cad. 43-57, Teşvikiye. Tel: (0212) 230 19 76