Dikkat... Çocuğunuz sizi mahkemeye verebilir

Ebeveynler, sosyal medya üzerinden kimi zaman sevgisini göstermek, kimi zaman sadece beğenilmek, kimi zaman da maddi çıkar elde etmek için çocuklarının fotoğraf ve videolarını rahatlıkla paylaşabiliyor. Zararsız gibi görünen bazı paylaşımlarla çocukların kişilik haklarına müdahale edildiğini hatta kimi paylaşımların en belirgin istismar örnekleri arasında yer aldığını belirten uzmanlar, aileleri dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. 

Yurt dışında, rızası olmadan fotoğraflarını paylaştığı gerekçesiyle ailelerini dava eden çocuk sayısının giderek arttığına dikkat çeken Yaşar Üniversitesi Hukuk Bölümü Öğretim Görevlisi Tuğba Akdemir Kamalı, Türk Medeni Kanunu kapsamında çocukların ailelerine karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı bulunduğunu söyledi. Yaşar Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferah Onat ise herkese açık paylaşımlarla çocukların güvenliğinin nasıl tehlikeye atıldığını anlattı. 

18 yaşından küçük bireyler olarak tanımlanan çocukların kişilik haklarını koruma konusunda yetki ve sorumlulukların ebeveynlere ait olduğunu ancak sosyal medya hesaplarıyla bu hakkın nasıl ihlal edilebileceğini anlatan Yaşar Üniversitesi Hukuk Bölümü Öğretim Görevlisi Tuğba Akdemir Kamalı, şu bilgileri verdi:
"Türk Medeni Kanunu (TMK) gereği velayet hakkı ebeveynlere bir eşya üzerinde kullanılan tasarruf hakkı gibi sınırsız, sonsuz ve keyfi bir yetki vermez. TMK gereği kişiliğin korunmasında ‘adın korunması’, ‘şeref ve haysiyetin korunması’, ‘kişinin maddi ve manevi varlığı ile giz alanının korunması’ ve ‘kişinin resminin korunması’ gibi unsurlar söz konusudur. Dolayısıyla çocukların video ve fotoğraflarını sosyal medya hesaplarında kullanarak onların kişilik haklarına müdahale etmiş olabilirsiniz. Unutulmamalıdır ki çocuk anne ve babaya teslim edilmiş bir obje değildir. Sosyal medyada kötü niyetli kullanımlara çok açık ve yıllarca depolanacak bu resimler, çocuğun ömür boyu hayatının kararmasına neden olabilir."

Çocuğun hukuki hakları neler?

Çocuğun onurunu incitici görseller ile açıklamak istemediği herhangi bir özelliğine ya da rahatsızlığına ilişkin sırları açığa vuran paylaşımların ise kesinlikle istismar teşkil ettiğini belirten Kamalı, "Örneğin; sakar bir çocuğun üzerine bir şey dökmüş haline ilişkin bir görselin paylaşılması hukuken de onun manevi gelişimine, onur ve haysiyetine vurulmuş bir darbe olarak görülecektir. Ayrıca pedofili vakaları ya da cinsel istismar ve şantaj vakaları düşünüldüğünde özellikle çocukların vücutlarıyla ilgili paylaşımlar büyük önem arz eder. Böyle bir istismar gerçekleşmişse gerek çocuk gerekse de diğer velayet hakkı sahibi ebeveyn, Medeni Kanun kapsamında ‘saldırıya son verilmesi’, ‘saldırının önlenmesi’, ‘saldırının hukuka aykırılığının tespiti’ ya da ‘maddi ve manevi tazminat’ davaları açabilir. Hatta çocuğa ait resim ve görüntü kullanan ebeveyn bu yolla tanınırlığını artırmış ve maddi kazanç elde etmişse, haksız elde ettiği bu kazancın çocuğun mal varlığına aktarılması da talep edilebilecektir" dedi. 

"Özel anlarınız ise sadece size özel kalmalı"

Doç. Dr. Onat da ultrason görüntülerinden doğuma, hastane yatağından doğum günlerine kadar pek çok alanda fotoğraf ve videoları paylaşılan çocukları bekleyen olası tehlikelere dikkat çekti. Sosyal medyadaki gizlilik ayarları konusunda ebeveynlerin dikkatli olmaları gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Onat, "İnternette bebek ve çocuk fotoğraflarının uygun bir şekilde paylaşımı tüm ebeveynlerin dikkat etmesi gereken bir konu. Özellikle doğum günü ile ilgili görselleri incelediğinizde çok şey anlattığını göreceksiniz. Çocuğun adı, ailesi ve ailenin ekonomik durumu, duruma göre ev adresi, sevdiği kahraman gibi pek çok kritik bilgi paylaşılıyor. Bu bilgiler binlerce kişiye ulaşarak güvenlik sıkıntısı oluşturabiliyor. Unutulmamalıdır ki pek çok kötü niyetli kişi bu yolla çocuğun adresine ve kendisine rahatlıkla ulaşabilir. Yine parti evleri de ailelerden izin almış olsa dahi paylaşımlarda bulunarak güvenlik açığına neden olabiliyor. Ayrıca özellikle çocukların ve bebeklerin çıplak fotoğrafları kesinlikle paylaşılmamalı. Özel anlarınız ise sadece size özel kalmalı. Çünkü sosyal ağlar halka açık fotoğraf albümleriniz değildir. Öte yandan kendileri üretmeyip yine sosyal medyada çocukları üzerinden maddi çıkar elde eden bir grup ebeveyn, özellikle de anne mevcut. Bu duruma maalesef firmalar da destek veriyor. Kişiler ailelere tavsiyede bulunmak istiyorsa da bunu çocuğun kimliğini ve fotoğraflarını kullanmadan yapmalı. İlla ki paylaşımda bulunulmak isteniyorsa da kapalı gruplar tercih edilmeli ve etiketleme yapılmaması gerekir" şeklinde konuştu.

Annesine karşı dava kazanmıştı

İtalya’da, 2018 Ocak ayında yaşanan hukuki olaya göre 16 yaşındaki bir çocuk, rızası olmaksızın fotoğraflarını sosyal medyada paylaşan annesine karşı açtığı davayı kazandı. Annesinin sık sık kendisiyle ilgili paylaşım yapmasından şikayetçi olan çocuğun davasında mahkeme, kişilik haklarının korunması amacıyla annenin şikayete konu olan paylaşımları silmesi gerektiğine hükmetti. Ayrıca annenin mahkeme kararına uymaması halinde ya da gelecekte yeni fotoğraflar yayımlaması halinde oğluna 10 bin euro tazminat ödemesi gerekeceği de bu kararla hüküm altına alındı.

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR