Dijital oyun adı altında istismar platformu mu kuruluyor? Avataria adlı oyunla ilgili iddialar bitmiyor… Çok kritik 10 soru 10 yanıt

Avataria isimli bu oyunda yaş sınırı sadece 12 olmasına rağmen, oyuna yaş yazmadan giriş yapılabiliyor. Bu da çok daha küçük çocukların da üye olabileceği anlamına geliyor. Yaş sınırının ortadan kalkması, büyük yaş gruplarından insanların çocuklarla kolayca iletişim kurabilmesini sağlıyor ve işte sorun tam da burada başlıyor.

Yaş sınırı 12 olmasına rağmen yetişkinlerin çocukları hedef aldığı ve istismar ettiği bir platform yaratıldığı iddia ediliyor. İddialara göre, oyunda yaşı büyük kadın/erkekler, çocuklara “Bize gidelim” gibi tekliflerde bulunabiliyor, oynarken bar ve kafe seçimi yapılıyor, çıplaklık ve bel altı konuşmalar da oldukça fazla. Çocuklar için olmayan bir uygulamanın, oyun görüntüsü verilerek çocukları çektiği ve uygulama içinde çocukların taciz edildiğinin altı çiziliyor.

-- Peki bu oyun gerçekten çocukları istismara açık hale getiriyor mu?

-- Çocukları tehlikeli uygulamalardan korumanın teknik yolları neler?

-- Dijital oyunlarda bir denetim mekanizması söz konusu mu?

-- Eğer Avataria ve benzer oyunlarda bir istismar durumu söz konusu ise hukuksal olarak neler yapılabilir?

Konunun teknik kısmını Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı /Adli Bilişim Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık anlattı.

12 YAŞ ALTI OYUNA KOLAYCA ERİŞEBİLİR

1- Bu oyuna kaydolma ve oynama aşamaları neler?

Avataria, sosyal simülasyon türünde bir sanal dünya oyunudur. Oyuncular, kendi avatarlarını yaratarak sanal bir dünyada diğer oyuncularla etkileşime geçerler. Oyuncular, oyuna başlarken bir hesap oluşturur. Kayıt işlemi sırasında kullanıcı adı, şifre ve e-posta adresi gereklidir. Yaş bilgisi istense de doğrulanmadığı için 12 yaş altındaki çocuklar da kolayca oyuna erişebilir. Oyuncular hesap oluşturduktan sonra kullanıcı adı ve şifre ile oyuna giriş yapabilirler.

Avataria'da barlar, kafeler gibi çeşitli sanal mekanlar bulunur ve oyuncular bu mekanlarda diğer oyuncularla sosyalleşebilirler. Oyun içinde çeşitli görevler ve etkinlikler sunulur, bunları tamamlayarak oyuncular oyun içi ödüller kazanabilirler. Ayrıca, avatarlarının görünümünü ve sanal evlerini özelleştirebilirler. Ancak, Avataria gibi açık platformlar bazı güvenlik riskleri barındırır.

Oyunda çıplaklık ve bel altı konuşmalar gibi uygunsuz içerikler bulunabilir ve yetişkin oyuncular çocukları hedef alarak istismar edici davranışlar sergileyebilirler. Oyunun yaş doğrulama sisteminin yetersiz olması, çocukların bu tür risklere maruz kalma olasılığını artırır.

ETKİLEŞİMLER GENELDE KONTROL EDİLMEDİĞİ İÇİN UYGUNSUZ TEKLİFLERLE KARŞILAMAK MÜMKÜN

2- Burada herkes birbiriyle kolayca iletişim kurabiliyor mu? Yani 45 yaşındaki biri 13 yaşındaki birine yazabiliyor mu?

Evet, Avataria gibi açık sosyal simülasyon oyunlarında herkes birbiriyle kolayca iletişim kurabilir. Bu tür oyunlarda yaş sınırlamaları ve doğrulama süreçleri genellikle yeterince sıkı olmadığından, 45 yaşındaki bir oyuncu 13 yaşındaki bir oyuncuya yazabilir ve onunla etkileşime geçebilir. Oyunda yaş doğrulama sistemi bulunmadığı veya etkin bir şekilde uygulanmadığı için, farklı yaş gruplarından oyuncular arasında iletişim kurulması mümkündür.

Avataria'da, oyuncuların yarattığı içerik ve etkileşimler genellikle kontrol edilmediği için, çıplaklık, bel altı konuşmalar ve uygunsuz tekliflerle karşılaşmak mümkündür. Yetişkin oyuncular, çocuklara uygunsuz tekliflerde bulunabilir ve onları sanal mekanlarda taciz edebilirler. Bu tür içerik ve davranışlar, çocukların psikolojik olarak zarar görmesine ve olumsuz deneyimler yaşamalarına yol açabilir.

Oyunun sosyal yapısı, oyuncuların denetimsiz bir şekilde etkileşime girmesine olanak tanır. Yaş farkı gözetilmeksizin herkes birbirine mesaj gönderebilir, arkadaşlık teklif edebilir ve sanal mekanlarda bir araya gelebilir. Bu denetimsizlik, kötü niyetli yetişkinlerin çocukları hedef almasını kolaylaştırır ve istismara açık bir ortam yaratır.

REKLAM ENGELLEYİCİ YAZILIMLARI KULLANABİLİRSİNİZ

3- Avataria ve benzeri oyunların, içeriklerin reklamını engellemenin yolları neler?

Çocuklar için Avataria gibi oyunların reklamlarını engellemenin bazı yolları bulunmaktadır. YouTube'da, YouTube Kids uygulamasını tercih ederek çocukların daha güvenli ve uygun içeriklere erişimini sağlayabilirsiniz. Ayrıca, YouTube'un Kısıtlı Mod özelliğini etkinleştirerek uygunsuz içerikleri ve reklamları filtreleyebilirsiniz.

Ad blocker adı verilen reklam engelleyici yazılımlar kullanarak, internet üzerinde gezinirken karşılaşılan reklamları engellemeniz mümkündür. Tarayıcı ayarlarınızı düzenleyerek güvenli aramayı etkinleştirebilir ve çocukların uygunsuz içeriklerle karşılaşma olasılığını azaltabilirsiniz. Ayrıca, ebeveyn kontrolü uygulamaları kullanarak çocukların internet deneyimlerini daha güvenli hale getirebilirsiniz.

4- Bu oyuna benzer başka oyunlar var mı?

Avataria gibi birçok benzeri olan sanal dünya oyunları, oyuncuların kişiselleştirilebilir avatarlar oluşturarak sanal ortamlarda etkileşime girmesine olanak tanır. Örneğin, Second Life, IMVU, The Sims, Club Cooee ve Habbo gibi platformlar, farklı sosyal etkileşimler, oyunlar ve etkinlikler sunar. Bu oyunlar, oyuncuların sanal topluluklar oluşturmasını, yeni arkadaşlar edinmesini ve sanal yaşamlarını yönetmelerini sağlar.

Bazı benzer oyunlarda da istismar ve güvenlik endişeleri gündeme gelmiştir. Özellikle çocuklar için tasarlanmış veya çocukların yaygın olarak kullandığı sanal dünya oyunları, istismar risklerini artırabilir. Örneğin, IMVU gibi platformlarda yetişkinlerin çocuklara yönelik istismar vakaları yaşanmış ve bu durum ciddi endişelere neden olmuştur. Benzer şekilde, Habbo gibi oyunlarda da istismar ve kötü niyetli davranışlarla ilgili raporlar bulunmaktadır.

ÇOCUKLARI KORUMANIN TEKNİK YOLLARI

5- Çocukları tehlikeli içeriklerden ve oyunlardan uzak tutmanın teknik yolları neler?

-- Aile kontrol yazılımları ve uygulamaları, çocukların erişebileceği içerikleri ve uygulamaları sınırlamak için etkili bir araçtır. Bu yazılımlar genellikle belirli web sitelerini ve uygulamaları engelleyebilir, kullanım süresini sınırlayabilir ve çevrimiçi etkinlikleri izleme imkânı sunar.

-- Ayrıca, cihazlar ve platformlar üzerinde bulunan ebeveyn denetimi özellikleri kullanılarak da çocukların erişimini kontrol etmek mümkündür. Bu yöntemler, çocukların çevrimiçi güvenliğini sağlamak ve istenmeyen içeriklere maruz kalmalarını engellemek için önemli bir rol oynar.

-- iOS (iPhone/iPad) cihazlarında, çocukların erişimini denetlemek için Aile Paylaşımı ve Ebeveyn Denetimleri gibi özellikler kullanılabilir. Ayarlar uygulamasından ‘Ekran Zamanı’ veya ‘Erişim Kısıtlamaları’ gibi seçeneklere giderek çocuğun cihazında belirli uygulamaları ve içerikleri sınırlamak mümkündür. Bu özellikler aracılığıyla kullanım sürelerini belirleyebilir, belirli uygulamaların veya içeriklerin erişimini kısıtlayabilir ve web sitelerine erişimi kontrol edebilirsiniz.

-- Benzer şekilde, Android cihazlarda da ebeveyn denetimi özellikleri bulunmaktadır. Ayarlar menüsünden ‘Kullanıcılar ve hesaplar’ veya ‘Erişim kısıtlamaları’ bölümüne giderek çocuğun cihazında erişimi sınırlamak için gereken ayarları yapabilirsiniz. Bu yöntemler, çocukların çevrimiçi güvenliğini sağlamak ve istenmeyen içeriklere maruz kalmalarını önlemek için etkili bir yol sağlar.

DENETİM MEKANİZMALARI YETERSİZ KALABİLİYOR

Avataria adlı oyun hakkında hukuksal olarak neler yapılabileceğini ise Avukat Mazlum Mert Tekin’e sorduk.

6- Dijital oyunlarda bir denetim mekanizması söz konusu mu?

Evet, dijital oyun endüstrisinde bir denetim mekanizması bulunmaktadır, ancak bu mekanizma ülkeden ülkeye ve platformdan platforma değişiklik gösterebilir. Birçok ülkede, oyun içeriğinin değerlendirilmesi ve derecelendirilmesi için belirli standartlar bulunmaktadır. Örneğin, ESRB (Entertainment Software Rating Board) gibi bağımsız kuruluşlar, oyunların içeriklerini derecelendirir ve yaş sınıflarına göre uygunluk etiketleri sağlarlar. Benzer şekilde, PEGI (Pan European Game Information) Avrupa'da oyun derecelendirmesi için kullanılan bir sistemdir.

Ayrıca, oyun platformları ve dijital mağazalar genellikle belirli içerik kılavuzlarına ve kurallara sahiptir. Bu kurallar, uygunsuz içerikleri engellemek ve kullanıcıların güvenliğini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur.

Örneğin, App Store ve Google Play gibi dijital mağazalar, içerik incelemesi yaparak uygunsuz veya zararlı içeriklerin yayınlanmasını önlerler. Ancak, bu denetim mekanizmaları her zaman eksiksiz olmayabilir ve bazı durumlarda uygunsuz içeriklerin veya davranışların engellenmesinde yetersiz kalabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin ve tüketicilerin dikkatli olması ve çocukların oyunlarını seçerken ve kullanırken dikkatli davranması önemlidir.

ÇEŞİTLİ YASAL DÜZENLEMELER VAR AMA…

7- 12 yaş sınırı olan, küçük çocukların girebildiği bir oyunda müstehcen içeriklerin yer alması hukuksal anlamda nasıl mümkün olabiliyor?

Dijital oyunlarda yaş sınırları belirlenirken, oyun içeriğinin derecelendirilmesi ve yaş uygunluğu değerlendirilir. Ancak, yaş sınırları ve içerik derecelendirmeleri, her zaman oyunun içerdiği tüm unsurları kapsayacak şekilde mükemmel değildir. Özellikle çevrimiçi oyunlarda, oyuncular arasındaki etkileşim ve kullanıcı tarafından oluşturulan içerikler, derecelendirme sürecinin dışında kalabilir ve beklenmedik sonuçlara neden olabilir.

Hukuksal olarak, çocukları korumak ve zararlı içeriklere erişimi sınırlamak amacıyla birçok ülkede çeşitli yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Örneğin, COPPA (Çevrimiçi Çocuk Gizliliğini Koruma Yasası) gibi yasalar, çevrimiçi platformların çocukların gizliliğini ve güvenliğini korumak için belirli standartlara uymasını gerektirir. Ancak, bu yasaların etkinliği ve kapsamı, uygulayıcı kurumların ve mevcut teknolojilerin yeteneklerine bağlı olarak değişebilir.

İSTİSMAR DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER

8- Dijital bir oyunda istismar söz konusu ise hukuksal anlamda neler yapılabilir?

İlk olarak, oyun geliştiricisi veya yayıncısı ile iletişime geçilerek durumun bildirilmesi ve içeriğin kaldırılması talep edilebilir. Ayrıca, oyunun oynandığı çevrimiçi platform sağlayıcısına da şikâyette bulunulabilir ve istismar içeren içeriğin kaldırılması istenebilir.

Hukuksal olarak, çocuk istismarı veya tehlikeli içeriklerle ilgili şikayetlerde bulunabileceğiniz yetkili kurumlara başvurulabilir. Bunun yanı sıra, çocuk güvenliği konusunda uzmanlaşmış sivil toplum kuruluşlarından destek alınabilir. Bu adımlar, istismar içeren içeriklerle mücadele etmek ve çocukların çevrimiçi güvenliğini sağlamak için kullanılabilir. Ancak, acil durumlarda veya şiddet içeren içeriklerle karşılaşıldığında, hemen adli mercilere de başvurmak mühimdir.

SİBER SUÇLARA BİLDİRMEK ÇOK ÖNEMLİ

9- Bir ebeveyn çocuğunu bu oyunu oynarken gördüğünde ona engel olmak dışında genel anlamda ne yapmalı? 

Dijital oyunlar üzerinden sanal mekân ve kafeler kurmak suretiyle flört etmek, sanal çıplaklık, bel altı yazışmalar ve paylaşımlar ile çocuklar cinsel istismara maruz kalmaktadır. Bu tarz durumlarla karşılaşıldığında ebeveynlerin Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığına ihbar ve bildirimde bulunması elzemdir. Nitekim bu ihbar ve bildirimler neticesinde söz konusu site ve uygulamalar hakkında soruşturma ve kovuşturma yargı birimleri tarafından yürütülüp oyun incelemeye alınacaktır.

10- Bu oyunda yaşı büyük birinin küçük bir çocuğa istismar kabul edilebilecek şekilde söylemlerde bulunmasının bir yaptırımı var mı?

Çocukların cinsel istismarı suçunun her somut olaya göre farklı ceza gerektiren halleri mevcuttur. Avataria oyunu başta olmak üzere sosyal medyada viral olmuş tüm sanal oyunlarda küçük bir çocuğa istismar kabul edilebilecek söylemlerde bulunulması ile söz konusu suçun temel unsurları oluşmaktadır. TCK’ya göre çocuğa cinsel yönden istismar eden kişi alt sınırı 8 yıl- üst sınırı 15 yıl olmak üzere hapis cezası ile cezalandırılabilmektedir. Mağdurun yaş durumu da temel ve nitelikli hallerine göre ceza sınırlarını belirlemektedir.