Dijital dil devrimi

İşte size modern zamanlardan bir sevgili kavgası:
(_ _) :-C  TT_TT . 12X@>--->---  ss
“Beni affet. Gerçekten çok üzgünüm, gözyaşları içindeyim. Sana bir düzine gül yolluyorum. Seni seviyorum.”
H :^o  :@)! [-(... ABV
“Hayır yalancı domuz! Seninle konuşmuyorum... Allah belanı versin!”

Yukarıda gördükleriniz, garip figürlerden başka bir şey ifade etmiyorsa, sanal ortamın yarattığı yeni dilden uzak kalmışsınız demektir.
Twitter’ın ortaya çıkardığı “140 karaktere ne düşündüğünü sığdır” zorunluluğu, kısaltmalar ve semboller yaratma konusunda insanları gittikçe daha yaratıcı olmaya zorladı. Sonuç olarak, harf düşmelerinden oluşan kısaltmalar ve hislerimizi anlatan sembollerden oluşan kültürlerarası evrensel internet dili ortaya çıktı.
Sanal ortamda lafı dolandırmak değil, açıkça yazmak hem lüks hem de gereksiz görülüyor; Forbes dergisinde geçen yıl yayımlanan bir makaleye göre, ABD’de sanal ortamdaki yazışmalarda yüzde 97 oranında kısaltma ve semboller kullanılırken, gerçek kelimelere ise sadece yüzde 7 oranında yer veriliyor.Şu an internette kullanılan emoticon ve kısaltmaların sayısını net olarak tahmin etmek imkânsız, çünkü her geçen gün listeye yenisi ekleniyor. Peki bunlar nasıl yaratılıyor? PCnet dergisinden Selim Şumlu anlatıyor: “Kısaltmayı yaratmak kolay, sesli harfleri düşürüyor, ya da başharfleri bir arada kullanıyorsunuz. ‘Emoticon’lara gelince klavyenizle oynayarak, vermek istediğiniz hissi en iyi yakalayan harf bileşimini yaratın. Onu sanal medyada, sosyal paylaşım sitelerinde bolca kullanın. Eğer gerçekten vermek istediğiniz hissi, gözde, dolayısıyla algıda veriyorsa, çabuk yayılır.”

İLK KULLANAN LINCOLN MÜ?

LOL, OMG gibi kısaltmalara verilen genel tabir olan ‘acronym’ kelimesi 1943’te bilgisayar devi Bell’in laboratuvarlarında, teknik terimleri anlatmak için yaratıldı. İlk ‘emoticon’ ise tahminlerin aksine, sanal ortamdaki sohbet odalarında değil, Abraham Lincoln’ün 1862’de yaptığı bir konuşmanın metninde yer aldı. Başkanın konuşmasının sonunda kullanılan ‘;)’ işareti, kalabalığın gülüp, alkışlaması için verilen bir boşluğu tasvir ediyordu. Ancak işaretin yazım yanlışı olup olmadığı konusunda çeşitli iddialar var.
1881’de Amerikan Puck dergisi, melankoli, sevinç, şaşkınlık ve önemsemezlik ifadelerini tasvir eden dört sembol yayımlasa da, ‘gülen/ ağlayan surat’ ikonlarının yaratıcısı, bilişim uzmanı Scott Fahlman. Fahlman, 1982’de Carnegie Mellon Üniversitesi Bilişim Bölümü’ne yazdığı dilekçede mutluluk ve üzüntü hisleri için ‘:)’ ve ‘:(‘ sembollerinin kullanmasını önerdi. Böylelikle sanal ortamda yeni bir dönem başladı.

İNTERNET DİLİNDE ADABIMUAŞERET

Yeni internet dilinin getirdiği en büyük özgürlük, herhangi bir ezbere, eğitime ihtiyaç duyulmadan, sadece göz algısıyla her şeyi kısa sürede anlatması. Örneğin ‘Evlendik, mutluyuz’ kelimelerini sadece Türkçe bilenler anlarken, ‘:-)(-: ^ _^’ aynı hissi dil zorunluluğu olmadan tüm dünyaya veriyor.
Ancak bu sembol ve kısaltmaları kullanmanın da bir yolu, yordamı var. Örneğin kısaltma kullanırken ‘büyük harf’ butonunu açık kullanmak, ‘bağırmak’ olarak algılanıyor. Ya da dostça algılanmak istediğinizde kısaltmalarda birden fazla harf (mesela hey! değil heeeeeyyyyy) kullanmak şart. Hissin daha kuvvetli anlatımı ise parantezlerle sağlanıyor. Resmi bir tebrik için:) yeterliyken, coşku ‘:)))))))’ biçiminde ifade ediliyor.

Sık kullanılan Türkçe  kısaltmalar

*slm: Selam
*mrb: Merhaba
*tmm: Tamam
*kib: Kendine iyi bak
*nbr: Ne haber?
*aeo: Allah’a emanet ol
*bye: Güle güle
*e: Evet
*h: Hayır
*nzm: Ne zaman?
*bgn: Bugün
*yrn: Yarın
*ltfn: Lütfen
*tşk: Teşekkür ederim
*tbr: Tebrikler
*ss: Seni seviyorum
*nrd: Neredesin
*grş: Görüşürüz
*inş: İnşallah
*Hg: Hayırlı günler
*Abv: Allah belanı versin

Sık kullanılan İngilizce kısaltmalar

*LOL: Kahkahalarla gülmek (İng: Laughing out loud)
*RML: Dudaklarımı oku (Read My Lips)
*OMG: Aman Tanrım (Oh My God!)
*u8?: Yemek yedin mi? (You ate?)
*WTH: Ne iş?
(What the hell?)
*ASAP: En kısa sürede (As Soon As Possible)
*ASL: Yaş, cinsiyet, yer (Age, Sex, Location)
*BBL:  Daha sonra döneceğim. (Be Back Later)
*BF: Erkek arkadaş (Boyfriend)
*F2F: Yüz yüze
(Face to face)

“Bu, yeni bir iletişim dili”

Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın

Kısaltmalar, işaretler dilin bir başka boyutudur. En az çaba kuralı gereği duygularımızı, düşüncelerimizi en kısa yoldan nasıl ifade edebiliyorsak onları kullanırız. İnsanlar sevinci uzun cümlelerle belirtmektense bir gülücük işaretiyle pek çok şeyi anlatıyor. Bu, yeni bir iletişim dilidir. TDK Türkçe Sözlük’ün 11. baskısında işaretlerin bir bölümüne yer vermek istedik. O dönemde 171 işaret vardı, bunların Türkçedeki kullanım biçimini, sıklığını belirlemek gerekiyordu. Ama çalışmayı bitiremedik, bu yüzden işaretler sözlüğe ve Yazım Kılavuzu’na alınamadı. Ama çalışmamız sürüyor. Bilişime kapılarını kapatan diller yok olmaya mahkûmdur.

“Emoticonların evrensel anlamları var”

Bahçeşehir Üniversitesi Dekan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Burçe Çelik

Kullanıcılar internette yeni bir dil oluşturdu. Emoticonlar, kısaltmaların amacı, daha hızlı ve kolay iletişim yaratmak. İnternet kullanıcısının ya da cep telefonu kullanıcısının hep sürekli sosyal çevresiyle bağlı kalmak ama öte yandan iletişim kurma k için fazla zaman harcamamak gibi bir arzusu var. O nedenle, en hızlı ve kolay nasıl iletişim kuracaksa o yöntemi buluyor, paylaşıyor, belli bir toplumsallık üretildiğinde de artık o internetin dili oluyor. Emoticonların evrensel anlamları var. Ama her kültürde her toplumsal yapıda emoticonları kullanmanın farklı kültürel kodları da olabilir, her ne kadar anlamları benzer veya aynı olsa da.

“Sosyal medyanın yarattığı sonuç”

İstanbul Bilgi Üniversitesi Medya Bölümü Başkanı Prof. Dr. Aslı Tunç

Dijital dünya kendi hız mantığı ve dinamizmi çerçevesinde kendi iletişim kodlarını da dayatıyor. Kısa, anlıksal ve muğlaklığa tahammülü olmayan bu semboller bütünü genç kuşak arasındaki iletişimi kolaylaştırıyor. Dünyada milyonlarca genç sevgilerini kalple, gülmelerini smiley ile ifade ediyor. Kent yaşamının koşuşturması, akıllı telefonların yaygınlaşması, 21. yüzyıl insanının sabırsızlığı, küreselleşmenin dayattığı ortak dil arayışı, uzun, derinlikli ve daha soyut bir iletişim formatını kabul etmiyor. Böylece her dilin barındırdığı ve dili zenginleştiren sayısız sıfata veda etme zamanı yaklaşıyor korkarım:(