Devlette "Kiralık taşıt" dönemi

Devlette kiralık taşıtla hizmet anlayışı giderek yaygınlaşıyor. Taşıt Kanununda 2005 yılı içinde yapılan bir değişiklikle, kamuda taşıt kiralamanın yolu açıldı. İlgili Kanunda, hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlarla ilgili esas ve Usullerin Bakanlar Kurulu tarafından saptanması öngörüldü.

Bakanlar Kurulu da, geçen yılın Mart ayında, “Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller”i yürürlüğe koydu.

Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı da, “Kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanması” olarak ortaya konuldu.

KİRALAMA ŞARTLARI

İlgili düzenlemede, uygulamanın genel esasları da şu şekilde belirlendi:
-Zırhlı araçlar ve koruma altına alınanlarla ilgili Yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunan araçlar dışında kullanılacak binek ve station-wagon cinsi taşıtların motor hacmi 1.600 cc'yi geçmeyecek.
-Taşıtlar, şoförlü veya şoförsüz, yakıt dahil veya hariç, kısmen şoförlü veya şoförsüz veyahut kısmen yakıt dahil veya hariç olarak edinilebilecek.

-Taşıtların her türlü vergi, sigorta ve bakım-onarım gibi giderleri, yükleniciye ait olacak.
-Yüklenicilerce çalıştırılan şoförlerin, sözleşmeye aykırı her türlü davranışlarından, bunların taşıtlara, kurum mensuplarına ve 3. şahıslara verecekleri zararlardan yükleniciler sorumlu olacak.
-Hizmet alımı suretiyle taşıt edinilmesinin gerektirdiği giderler, kurum bütçesinde öngörülen ödenekler çerçevesinde karşılanacak.
-Kurumlar, sosyal tesis kaynaklarından karşılanmak şartıyla sosyal tesis hizmetlerinde kullanılmak üzere hizmet alımı suretiyle de taşıt edinebilecek.
-Kurumlar, 1 önceki yılda veya yıl içinde, tasfiye edilen veya sözleşmesi sona eren binek ve station-wagon cinsi taşıtların sayısı kadar hizmet alımı yoluyla taşıt edinebilecek.
-Hizmet genişletilmesi veya zorunluluk arz eden hallerde, hizmet alımı yoluyla ilave binek veya station-wagon cinsi taşıt edinebilmek için önceden Maliye Bakanlığının uygun görüşünü alacak.

EN FAZLA TARIM VE SAĞLIK BAKANLIKLARI TERCİH EDİYOR

Maliye Bakanlığı, Bakanlar Kurulu'nun bu kararının ardından kamu kurum ve kuruluşlarının kiralama taleplerini almaya başladı. Müracaatların tek tek değerlendirilmesinin ardından da, kiralık araç ile kamu hizmeti verme uygulaması 2006 yılı içinde fiilen hayata geçirildi.

Bu çerçevede geçen yıl, hizmet alımı suretiyle taşıt edinme başvurusu yapan 21 kamu kuruluşuna 750 taşıt için izin verildi.

2006'da kiralama yöntemine yönelen kuruluşların başında da, 345 taşıt edinen Sağlık Bakanlığı geldi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, TÜBİTAK, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Gazi, Ege ve Yıldız Üniversiteleri de kiralamayı fazla tercih eden kuruluşlar arasında yer aldı.
2007 yılının başından bu yana da, 13 kamu kuruluşunun 500 kiralık taşıt talebi olumlu karşılandı. Bu yılki kiralık taşıt izinlerinin 390'ının Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verildiği dikkat çekerken, söz konusu Bakanlığın kiralık taşıtları daha çok süne ile mücadele, diğer bitki hastalıkları ile mücadele ve kuraklık çalışmalarında kullanacağı bildirildi.
Bu yıl 2'nin üzerinde kiralık taşıt izni verilen diğer kuruluşlar da Ulaştırma ve Sağlık Bakanlıkları ile Hacettepe, Yıldız ve Kocaeli Üniversiteleri olarak sıralandı.

MAKAM HİZMETLERİNE VİZE YOK

Öte yandan Maliye Bakanlığı yetkilileri, kiralama yöntemiyle taşıt edinilmesinde “Minimum maliyet, maksimum fayda” ilkesinin esas olduğunu bildirdi.

Makam hizmetlerinde kullanılmak üzere taşıt kiralamaya hiç bir surette izin verilmediğini belirten Bakanlık yetkilileri, uygulama konusunda şu değerlendirmede bulundu:
“Bakanlığımıza gelen talepleri ele alırken, belirlenen esaslar çerçevesinde çeşitli kriterlere bakıyoruz. Yaklaşık maliyet nedir, kiralama karşılığında tasfiye edilen kamu aracı var mı, kiralama hangi bütçeden karşılanacak, ilave izin talebi bulunuyor mu? Bunun yanı sıra en önemli kriterlerden bir tanesi de şu. Kiralama yöntemiyle alınan taşıtlar hangi hizmetler için kullanılacak? Burada makam hizmetlerine izin vermiyoruz, bu şekilde edinilen taşıtların doğrudan vatandaşa yönelik hizmetlerde kullanılması temel önceliğimiz.

Yaptığımız tespitlere göre, uzun yılları gerektiren hizmetlerde satın alma, kısa dönemli işlerde ise kiralama yöntemiyle taşıt edinilmesi daha ekonomik. Kiralama yöntemiyle örneğin 2-3 ay ya da 5-6 aylık süreçlerde yürütülen hizmetler için kamu kuruluşlarının araç satın almasının önüne geçiliyor. Bu şekilde araçların atıl kalması ve savurganlığın önüne geçiliyor, kamuda tasarruf sağlanıyor.”