Devlet Sanatçılığı'na iptal

Danıştay 10. Dairesi, "Devlet Sanatçılığı" unvanı verilmesine ilişkin düzenleme içeren yönetmelik ile bu yönetmeliğe dayanılarak "Devlet sanatçılığı" unvanı verilenlerden ve haklarında dava açılan 89 kişiye ilişkin işlemi iptal etti.

Kararın kesinleşmesi durumunda, 6 Aralık 1998 tarihinde bu unvanın verildiği aralarında Emel Sayın, Muazzez Ersoy, Samime Sanay, Gönül Yazar, Çolpan İlhan, Jale Yılmabaşar,  Selim İleri, Müşfik Kenter, Fikret Hakan, İnci Çayırlı, Tekin Akmansoy, Mehveş Emeç'in de bulunduğu 89 kişinin "Devlet Sanatçılığı"nın iptal edilmesi gündeme gelecek.

Ressam Mehmet Güleryüz'ün 18 Şubat 2000 tarihli, "Devlet Sanatçısı Olacak ve Bu Haktan Yararlanacaklar ile Bunların Nitelikleri ve Seçilmeleri Hakkında Yönetmelik" ve bu yönetmeliğe dayanılarak 89 kişiye "Devlet Sanatçısı" unvanı verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı dava sonuçlandı. Danıştay 10. Dairesi, söz konusu yönetmeliği oy birliğiyle iptal etti.

Daire'nin gerekçeli kararında, dava konusu yönetmeliğin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 2 ve 60. maddelerine dayanılarak hazırlandığı anımsatıldı.

Söz konusu maddelerin içeriğine yer verilen kararda, yönetmeliğin "Devlet Sanatçısı" seçilecek ve bu haktan yararlanacaklarda aranılacak nitelikler, devlet sanatçısı seçilme yöntemine ve bu unvanın sağladığı hak ile geri alınmasına ilişkin düzenlemeler getirdiği belirtildi.

Kararda, Anayasa'nın 124. maddesinin, "Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilirler" hükmünü içerdiği belirtildi.

657 sayılı yasanın 59 ve 61. madde hükümlerine göre "istisnai memurluklara" atanmak için devlet memurluğuna girişe ait genel şartları taşımanın dışında, özel yasalar ve yönetmeliklerde yazılı görevin aradığı "mesleki liyakat"a sahip olmanın da öngörüldüğü ifade edilen gerekçede, bu düzenlemenin Devlet Konservatuvarı'nda ün yapmış, üstün yeteneklere sahip devlet sanatçılarının istisnai memuriyet statüsündeki bu göreve atanmasına ilişkin koşullara ilişkin olduğu belirtildi.
 
Aynı yasanın, 60. maddesinin 3. fıkrasının, "Devlet sanatçılarında aranacak nitelikler bir yönetmelikle belirtilir" hükmünü içerdiği belirtilen kararda, şöyle devam edildi: "Böyle denilerek idareye sadece Devlet Konservatuarı'nda istisnaimemuriyete atanacak devlet sanatçılarının genel şartlar dışında sahip olması gereken niteliklerin tespiti konusunda bir yetki verilmektedir.Diğer bir deyişle 60. maddenin üçüncü fıkrasına dayanılarak yapılacak bir düzenleme, özel mevzuatına göre devlet sanatçısı unvanı tevcih edilmiş sanatçılardan, istisnai memuriyet statüsünde görevlendirilebilecek olanlarının niteliklerinin tespitine yönelik olabilecektir. Dava konusu yönetmeliğin ise sözü edilen yasa hükümlerinin öngördüğü konudan farklı bir düzenlemeyi içermesi karşısında, hukuka aykırı olduğu anlaşılmaktadır."

Danıştay 10. Dairesi, 89 kişiye "Devlet Sanatçısı" unvanı verilmesine ilişkin işlemi de oy birliğiyle iptal etti.

Bu iptalin gerekçesinde ise işlemin dayanağı olan yönetmeliğin hukuka aykırı olduğu belirtilerek, dava konusu yönetmelik hükümleri esas alınarak 89 kişiye "Devlet Sanatçısı" unvanı verilmesine ilişkin işlemde de "hukuka uyarlık" bulunmadığı ifade edildi.

Danıştay 10. Dairesi'nin bu kararı temyiz edilirse, konu Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu'nda görüşülecek.Kararlar, Danıştay'daki temyiz sürecinin tamamlanmasıyla kesinleşecek.
   Â
150'NİN ÜZERİNDE KİŞİYE VERİLDİ
   Â
Söz konusu yönetmeliğe dayanılarak çeşitli tarihlerde 150'nin üzerinde sanatçıya "Devlet Sanatçılığı" unvanı verilmiş, bazıları unvanı reddetmişti.

Hukukçular, Mehmet Güleryüz'ün açtığı davanın, 6 Aralık 1998 tarihinde bu unvanın verilmesi kararlaştırılan 89 kişiyi ve dayanak yönetmeliği kapsadığına dikkat çektiler.

Kararın kesinleşmesi durumunda, bu kişilerle ilgili işlemin iptal olacağına işaret eden hukukçular, bu unvana sahip kalan (haklarında dava açılan 89 kişi dışında) kişiler hakkında ise idarenin dayanak yönetmeliğin iptalini dikkate alarak işlem yürütmesi gerektiğini ifade ettiler.
   Â
KİMLER DEVLET SANATÇISI UNVANI ALMIŞTI

Güleryüz'ün açtığı davaya konu unvan tahsisi işlemindeki 89 kişi arasında Emel Sayın, Muazzez Ersoy, Samime Sanay, Gönül Yazar, Nesrin Sipahi, Sezen Aksu, Orhan Gencebay, Okay Temiz, Prof. Dr. Ali Doğan, Çolpan İlhan, Jale Yılmabaşar, Rengim Gökmen, Muammer Sun, Dinçer Sümer, Orhan Asena, Selim İleri, Müşfik Kenter, Fikret Hakan, İnci Çayırlı, Ferit Sıdal, Neriman Altındağ Tüfekçi, Yekta Kara, Mustafa Sağyaşar, Tekin Akmansoy, Mehveş Emeç, Ziya Taşkent, Kutlu Payaslı, Zekai Tunca, Necdet Varol, Metin Akpınar, Zeki Alasya, Gazanfer Özcan,Nejat Uygur, Sezen Cumhur Önal, Levent Kırca, Şener Şen, Semiha Berksoy, Selahattin İçli, İzzet Altınmeşe, Kamil Sönmez, Musa Eroğlu, Muazzez Abacı, Haldun Dormen, Münir Özkul, Ajda Pekkan, Nezihe Araz, Recep Bilginer, Avni Anıl, Ahmet Özhan, Timur Selçuk, Selmi Andak, Armağan Elçi, Cemil Karababa, Tankut Öktem, Mengü Ertel, Semih Balcıoğlu, Merih Çimenciler, Ali Poyrazoğlu, Hamiye Çolakoğlu, Yusuf Nalkesen ve Özdemir Erdoğan da yer alıyordu.

Dava konusu işlemden önce de Adnan Saygun, Necil Kazım Akses, Ulvi Cemal Erkin, Nevid Kodallı, Yıldız Kenter, Leyla Gencer ve Müzeyyen Senar'ın da aralarında bulunduğu 70 dolayında kişiye "Devlet Sanatçısı" unvanı verilmişti.