Ders kitaplarında cinsiyet ayırımı

Kadının İnsan Hakları Projesi Vakfı, ilköğretim ders kitapları üzerinde gerçekleştirdiği incelemede, kitapların bazılarında 'cinsiyet ayrımcılığı' yapıldığı belirledi.

Vakıf, İnsan Hakları Eğitimi On Yılı Ulusal Komitesi için, ilköğretim okullarında halen okutulan 1, 2 ve 3. sınıfların Hayat Bilgisi ile 1. sınıfın ''Okumaya Başlıyorum'' adlı ders kitaplarını ''Cinsiyetler Arası Eşitlik Kriterleri'' açısından inceledi.

İnceleme sonucunda hazırlanan raporda, söz konusu kitaplarda cinsiyet ayrımcılığının somut olarak ifade edilmediği, ancak verilen örnekler ve resimlerde yer aldığı kaydedildi.

Raporda ''Ders kitaplarında kadının genellikle ev içi geleneksel rollerde, erkeklerin ise hemen her zaman müdür gibi yönetim ve otoriteyi simgeleyen konumlarda gösterildiği'' belirtilerek şöyle denildi:

"İncelenen tüm kitaplarda, çocukların okul dışında resmedildiği karelerde annelerin gözetiminde bulunması ve çocuklardan asıl sorum kişinin anne olması gerektiği düşüncesi işleniyor. Bu da babanın çocuklarla fazla ilgilenmesine gerek olmadığı gibi bir önyargının belleklere yerleşmesine neden oluyor. Ayrıca, öğretmenlik ve hemşirelik gibi geleneksel olarak kadınlıkla ilişkilendirilmiş mesleklerde erkekler hiç resmedilmezken, kitapların hiçbirinde erkek sekreter ya da öğretmene rastlanılmıyor.

Kadınlar genellikle tüketim ilişkileri içinde gösterilirken, erkekler genellikle üretim faaliyetleri içerisinde yer alıyor. Kitaplarda, tüketim hakları ve alışkanlıkları ile ilgili bölümlerde alışveriş yapanlar her zaman kadınlar olarak gösteriliyor. Erkekler ise iş dışındaki zamanlarda gazete okuma gibi entelektüel uğraşılar içinde resmediliyor."

ERKEK ÇOCUK 'ASIL ÖĞE'

Raporda, kitapların birçoğunda yer alan sağlık ve büyüme bölümlerinde genellikle erkek vücudunun resmedildiğine dikkat çekilirken, temizlik ve sağlık konularında çocuklara bilgi vermeye yönelik bölümlerde erkek çocukların ''asıl öğe'' olarak sunulduğu bildirildi.

Büyüme ve gelişme ünitelerinde ise çocuğun büyümesi ve bakımıyla ilgilenen kişinin anne olduğunun verilen örneklerle vurgulandığına işaret edilen raporda, "Bu kitaplarda, babanın, çocuğun gelişmesi için üstlenmesi gereken roller ve çocuğun sorumluğunu anne ile ortak bir biçimde paylaşmasının gerekliliği yok sayılıyor" ifadesine yer verildi.

KIZ ÇOCUKLAR, ÖRGÜ ÖRÜP EV SÜPÜRÜYOR

Söz konusu kitapların bazı bölümlerinde yer alan resim ve metinlerde, ''kadınlara asıl olarak ev kadını ve anne rollerinin biçildiği, ev dışında bulunmalarının asıl işleri olmadığının hissettirildiği'' kaydedilen raporda, şu görüşlere yer verildi:

"Okumaya Başlıyorum, kitaplarındaki bazı bölümlerde, örgü örme veya ev süpürme işlerinin kız çocuklarına atfedildiği görülüyor. Tüm kitaplarda erkek ve kız çocuklar, farklı giyim, saç ve oyun biçimleriyle de birbirlerinden ayrılıyorlar. Kız çocuklar, genellikle etek giyen, uzun saçlı, ip atlayan ve bebeklerle oynayan figürlerle gösterilirken, özellikle 'trafik ve kuvvet' gibi bölümlerde spor yapan, kuvvet gösteren, top oynayanlar hep erkeklerden oluşuyor.

Deprem ve yangına karşı eğitici bölümlerde de yangında anneler genellikle çaresiz ve üzgün halde, erkekler ise yangını söndürmekle uğraşırken resmediliyor."