Deri Yolma Hastalığı nedir?

Deri yolma davranışı sıklıkla gerginlik, huzursuzluk hissi veya bir stres atağını takiben veya beraberinde başlayabilir. Kişi, içinde zorlayıcı bir istekle vücudunda kusurlu bulduğu cilt bölgelerini (sivilce, böcek ısırığı, yara kabuğu gibi) sıkmaya, kazımaya ve hatta yolmaya başlar.Öte yandan, bu bazen herhangi bir cilt kusuru olmadan da başlayabilir. En sık hedef yüz bölgesidir. Bunun yanında, baş, boyun, gövde, omuzlar, kol ve bacaklar gibi vücudun diğer bölgeleri de yavaş yavaş hedef bölgeler haline gelebilir. Harabiyet oluşan bölgelerdeki yaralar iyileşinceye kadar kişi, vücudunun diğer bölgelerini aynı şekilde yolmaya devam eder.Hastalar, genelde ya kısa süreyle yolmalar şeklinde gün içinde birkaç defa, veya saatler sürebilen fakat gün içerisinde sadece bir kereliğine olmak üzere derilerini yolabilirler. Kazıma veya yolma işlemi için genelde parmaklar kullanılsa da, iğne veya cımbız da tercih edilebilir.Ayrıca, bu davranış sıklıkla kişinin suçluluk duymasına ve içe kapanmasına yol açabilir. Bu kişiler genelde depresiftir, hatta intihar düşünceleri eşlik edebilir.

Bulguları:Hastaların bir çoğu ilk etapta Cilt Hastalıkları polikliniklerine ve yolunan bölgelerde harabiyet, enfeksiyon, ve hatta bazen septisemi gibi ciddi tablolarla başvurabilirler.Lezyonlar genelde temiz ve doğrusal erozyonlar, kabuklanmalar veya skarlar şeklinde olabilir (Resim 1). Kenarları düzensiz, şekil ve boyut olarak benzerdirler. Yaralar genelde vücudun kişinin eliyle uzanabileceği yerlerinde, iki taraflı ve simetrik yerleşirler (Resim 2). Sağ elini kullanan kişilerde lezyonlar daha çok solda, sol elini kullananlarda ise genelde sağdadır. Hasta, bazen farkında olmadan yapmakla birlikte, kimi zaman bedenindeki hayali yabancı cisimleri kopardığını düşünerek büyük bir istekle bunu yapabilir. Deri yolma, kimi zaman da bir ritüel halini alabilir.

Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır:Deri yolma hastalığına kadınlarda erkeklere oranla daha fazla rastlanır. Bu davranış genellikle büyüme çağında başlar ve kronik bir seyir izler.Ortalama görülme yaşı 30 ile 45 yaş arasıdır. Özellikle bazı hastalıklarla birliktelik gösterebilir. Tanıda kullanılan ve DSM 5 kriterleri olarak kabul edilen kriterler aşağıdaki gibidir:

Harabiyetle sonuçlanan, tekrarlayan deri yolma Deri yolmayı engelleyebilmek için tekrarlanan girişimler Deri yolma, kişide ciddi sıkıntıya veya önemli işlevsellik kaybına yol açar Bir maddenin etkisine veya tıbbi bir duruma bağlı değildir
Bu durum, başka herhangi ruhsal bir hastalık ile daha iyi açıklanamaz Ayrıca, tanıya gidebilmek için istenebilecek tetkikler aşağıda sıralanmıştır:

Tam kan
Biyokimya
Tiroid fonksiyon testleri
Açlık şeker düzeyi
Kanser belirteçleri
Göğüs/Akciğer grafisi
Deri biyopsisi
Deri yolma hastalığının ayırıcı tanısında düşünebilecek başlıca psikiyatrik ve tıbbi hastalıklar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Trikotilomani (Saç/kıl yolma hastalığı)
Depresyon
Anksiyete (Kaygı) bozuklukları
Obsesif kompulsif bozukluk
Tik bozukluğu
Beden dismorfik bozukluğu
Somatoform bozukluklar
Borderline (Sınır) kişilik bozukluğu
Delüzyonelparazitoz ve diğer psikotik bozukluklar (şizofreni gibi)
Kokain veya eroin kötüye kullanımı
Uyuz hastalığı
Dermatitisherpetiformis
Böbrek hastalıkları
İlaç reaksiyonları
Multipl skleroz
Lenfoma
Karaciğer hastalıkları
Gebelik
Polisitemi
Diyabetesmellitus
Hiper-veya-hipotiroidizm

Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır:Hasta ve doktoru korumak adına sınırları iyi çizilmiş bir tedavi seçilmelidir. Kabul edilebilir, empatik ve hastayı yargılamayan bir yaklaşım ile iyi bir tedavi ilişkisi kurulmalıdır.Deri lezyonları cilt doktoru tarafından uygun şekilde tedavi edilmelidir. Kaşıntı varlığında kortizollü merhemler, lezyonlarda enfeksiyon varlığında uygun antibiyotik kullanılabilir. Böylece, hasta ile bir güven ilişkisi kurulduktan sonra psikolojik müdahale için de bir psikoloğa veya psikiyatri hekimine yönlendirilebilir. Psikiyatrik tedavide öncelik altta yatan sebebin araştırılmasıdır. Psikiyatrik bir hastalık durumunda uygulanabilecek tedavide başlıca,antidepresanlar (doksepin, klomipramin, paroksetingibi), antikonvülzanlar (topiramat gibi) ve yeni nesil antipsikotikler (olanzapin, aripiprazol gibi) tercih edilebilir.İlaç kullanılamayan vakalarda (örneğin gebelerde) psikoterapi (bilişsel davranışçı terapi gibi) ve hipnoz önerilebilecek etkin tedavi yöntemleri olabilir.

Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir:Ani stresle ortaya çıkan hafif vakalar dışında, deri yolma hastalığı genelde kötü seyreder. Zaman içinde alevlenme ve dinmelerle devam eder. Yine de, alttaki psikolojik rahatsızlığı tedavi edildiğinde çok daha iyi sonuçlar elde edilmektedir. Tedavi edilmeyen vakalar genelde kronikleşmeye meyillidir ve lezyonlar da skarlaşır. Bu nedenle, hastalar deri lezyonları iyileştiğinde dahi vakanın ciddiyetine göre bir süre takip edilmeli ve psikolojik destek mutlaka sağlanmalıdır.