Depremden 13 ay sonra Haiti hala enkaz altında
Güncelleme Tarihi:
Haiti’nin sahil kasabası Leogane Ocak 2010 depreminde büyük oranda zarar görmüştü. Kasaba sakinleri artık yıkılan binaların yerine yenilerini yapmak istiyor, ancak önlerinde büyük bir engel var: Hala kaldırılamayan enkaz.
İyi haber: Birleşmiş Milletler rakamlarına göre Leogane’deki binaların sadece yüzde 50’si yıkıldı. Ülke genelinde bu rakam yüzde 80-90’ları bulmuştu. Kötü haber: Eskiden üç katlı olan binalar bugün yetişkin bir insanın belinin hizasına geliyor. Depremden 13 ay sonra beton ve cüruftan oluşan yığınlar hala her köşe başında yığıntılar halinde duruyor.
Leogane’deki enkazın kaldırılması başkent Port-au-Prince’e göre çok daha kolay olacak ancak burada bile çalışmalar beklenenden çok daha uzun zaman alıyor.
Leogane’in kahraman valisi Alexis Santos yeniden yapılandırma fonlarının yavaş yavaş ellerine ulaşmaya başladığını belirtti. “Umuyorum çok yakın bir zamanda Leogane daha iyi bir yer olacak. Belki bir California olmayacak, ama daha iyi bir yer olacak” dedi.
Santos geçtiğimiz Pazartesi günü Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) yardımcı direktörü Rebeca Grynspan’le görüştü. Port-au-Prince’teki enkaz kaldırma çalışmalarında uzun gecikmeler yaşanması üzerine UNDP yakın zaman önce Leogane’de bir moloz toplama projesi başlattı. Santos’a, “Birçok yerde organize olmak çok zor. Sizin karar verebilecek bir yerel organizasyonunuz bulunuyordu” dedi.
Belediyelerin desteği enkaz kaldırma çalışmaları için çok temel bir konu haline geldi. Zira kurumların binaları yıkıp molozları başka bir yere taşımak için hukuki onaya ihtiyacı var.
Grynspan aynı zamanda BM’nin Geçici Haiti İyileştirme Komisyonu temsilcisi. Komisyonun görevi 22 bin kişinin ölümüne yol açan deprem sonrası gelen uluslararası bağışların nereye harcanacağının belirlenmesi. Ağustos’ta komisyon, başkentte Carrefoure Feuille civarında UNDP’nin gerçekleştireceği 17 milyon dolarlık bir moloz kaldırma projesine onay verdi.
Program aylar boyunca molozları taşımak için güvenli bir alan bulamadı. Fonların akışının yavaşlığının yanı sıra yasal meseleler de girişimlerin önüne geçti.
Molozların taşınması yıkılmış bir binayı bulup kalıntılarının başka yere götürülmesi şeklinde anlatılabilecek basit bir süreç değil. Çünkü bazı kiracılar kamu arazileri üzerinde yaşıyordu. Grynspan, “Sürecin yavaş ilerlemesinin sebebi bu. Hukuki meselelerle uğraşmak zorundasınız. Bu yüzden Gazze ve Lübnan’dan uzmanlar getirtiyoruz” dedi.
Depremden etkilenen bölgedeki binalar devlet için çalışan mühendislerce güvenlik düzeyine göre kırmızı, sarı ya da yeşille işaretleniyor. Kırmızı binanın içine girmek için çok tehlikeli, sarı zarar görmüş, yeşil ise güvenli olduğunu sembolize ediyor.
Bina sahipleri ve sahipleri kamyonlar geldiğinde binaların sadece üzerlerindeki işaretlere göre yıkılacağından endişe ediyor. Pan-American Kalkınma Fonu’yla işbirliği içinde çalışan Miyamoto International şirketinin yapısal mühendisi ve başkanı Kit Miyamoto bu tespitleri yapan ve Haitili mühendisleri eğiten ekibin bir parçası.
Miyamoto, AFP’ye gönderdiği mesajda, “Saha tecrübemize dayanarak sarı damgalı binaların yüzde 50’sinin günde 24 saat dolu olduğunu söyleyebilirim” dedi. Diğer yüzde 50 ise günün yarısında dolu. Miyamoto, “İnsanların gidecek bir yeri yok. Güvenlik ve hastalık riskleri dolayısıyla kamplardan da hoşlanmıyorlar” dedi.
Uluslararası kurumlar durumu dikkatle inceleyerek yıkılacak her ev için bir hukuki anlaşma yapıyor. Şimdilik izin alınmadan hiçbir şey yıkılmıyor.
Leogane’de yıkılan binaların ortadan kaldırılması için hem insanlar hem makineler çalışıyor. “Para için İş” programı kapsamında yüzlerce yerel işçi kazmaları ve balyozlarıyla enkaz bölgelerinde uğraşıyor.
İşin ağır kısmını genç erkekler yaparken kadınlar genelde ellerindeki kovalarla kırılan parçaları taşıyor. Kamyonlar şehri bir uçtan öbür uca kat ederek yüzlerce metreküplük betonu bir boşaltma alanına taşıyor. Halkın çöp atmasını önlemek için alanın etrafı çitle çevrilmiş.
Ürün yöneticisi George Tadros AFP’ye yaptığı açıklamada Leogane’deki diğer kurumların yıkım alanlarından çaldıkları molozları yol yapımı için dolgu malzemesi olarak kullandığını belirtti. Yıkıntılar denizinde molozun maddi bir değeri olduğuna inanmak zor ancak dev bir bloğun taşınabilir parçalara bölünmesi gerçekten pahalı bir girişim.
Leogane’in bütün molozu kaldırıp yeni bir başlangıç yapabilmesi için yıllar geçmesi gerekecek. Santos şimdilik UNDP’nin programının halka umut verdiğini söyledi: “Faaliyetleri, kamyonların geliş gidişini görüyorlar. İşin şakası olmadığını anlıyorlar.”
AFP'nin "Haiti town struggles to emerge from the rubble başlıklı haberinden derlenmiştir.
http://twitter.com/HurriyetPlanet