Deprem uyarısı cepten gelecek

Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) Deprem Mühendisliği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Erdik, İstanbul'da en azından sınırlı güçlendirme yapılması gereken 5 bin bina bulunduğunu belirterek ''Önlem alınmazsa bu binalar olası bir depremde büyük can kaybına yol açabilir'' dedi. 

Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi'nce, İTÜ Taşkışla Binası'nda düzenlenen ''Kentlerin Depreme Hazırlanması ve İstanbul Gerçeği'' sempozyumunda konuşan Prof. Dr. Erdik, İstanbul'da olası birdepremde yaklaşık 60 milyar dolar hasar olacağını öngördüklerini, bu rakamın Gayri Safi Milli Hasıla'nın yüzde 30'una denk geldiğini söyledi.  

İstanbul için bakıldığında, depremin nerede ve kabaca kaç büyüklüğünde olacağının bilindiğini, sadece zamanının tam olarak bilinmediğini dile getiren Prof. Dr. Erdik, elde hiç fay bilgisi olmasa dahi tarihi yapı stoğu ile tarihi eserlerin önceki depremlerde gördükleri hasarların, olası depremin şiddeti konusunda bilgi verebileceğini anlattı. 

İstanbul'daki tarihi yapıların söylendiği kadar sağlam olmadığını,çoğunun ya yeniden yapıldığını, ya da takviye gördüğünü dile getiren Prof. Dr. Erdik, sadece Süleymaniye Camii'nin bunların dışında olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Erdik, betonarme binalara ilişkin yaptıkları çalışmalarda, 9 şiddetindeki bir depremde bina stoğunun yüzde 40'ının tam olarak yıkılmasa da kullanılamaz hale geleceğini öngördüklerini bildirdi. 

Hasar açısından en kötü davranış gösteren binaların orta yükseklik diye tabir edilen 4-8 katlı binalar olduğunu ifade eden Prof. Dr. Erdik, çok katlı binaların ise mühendislik hizmeti görmüş ve sağlam inşa edilmiş olmaları nedeniyle daha az risk taşıdıklarını belirtti.

Prof. Dr. Erdik, ''Orta katlı bina sayısı oldukça fazla. Olası birdepremde her bir kilometrekare için 300-400 kurtarma ekibi gerekir. Halbuki İstanbul'daki ekip sayısı özel kuruluşlarla birlikte en fazla 100 tanedir. Kimi, nasıl kurtaracaksınız. Herkesin kendi bölgesinde kendisini kurtarması gerekiyor'' diye konuştu. 

KÖPRÜ VE VİYADÜKLER

İstanbul'daki köprü ve viyadüklerle ilgili de bir çalışma yaptıklarını anlatan Prof. Dr. Erdik, Ortaköy'deki 3 viyadük ile Mecidiyeköy ve Sağmalcılar viyadüklerinin tehlike arz ettiğini, ancak bunların 1995 yılından beri bilindiğini ve devletin bunlarla ilgilendiğini söyledi.

Olası bir depremde can kaybını önlemek için binaların acilen güçlendirilmesi gerektiğini anlatan Prof. Dr. Erdik, ancak bu işin fizibilitesi olmadığı için güçlendirmeyi kimin yapacağı sorusunun gündeme geldiğini söyledi. 

Prof. Dr. Erdik, minimum harcamayla insan hayatının kurtarılması için sınırlı güçlendirme yapılabileceğini ifade ederek, şöyle devam etti: 

''İstanbul'da en azından sınırlı güçlendirme yapılması gereken 5 bin adet bina var. Önlem alınmazsa bu binalar olası bir depremde büyükcan kaybına yol açabilir. Bunlar için dış kredi sağlanabilir. Daire başına 5 bin dolardan 200 milyon dolar eder. Bu para yerinde kullanılırsa İstanbul'da can kaybını 20 bin kadar azaltırsınız.''

ERKEN UYARI SİSTEMİ

Acil müdahale ve erken uyarı sistemini de anlatan Prof. Dr. Erdik,İstanbul'da fay hattına en yakın yerlere 12 cihaz kurulduğunu, bunlardan en az 3 tanesinde deprem başlangıcıyla ilgili veri tespit edildiğinde Kandilli Rasathanesi'nden doğalgaz ve elektrik şebekesi gibi tesislere yönelik  ''Deprem geliyor'' alarmı verildiğini söyledi. 

Bu sistemin insanlara yönelik olmadığını söyleyen Prof. Dr. Erdik, ''İleride cep telefonlarını GPRS modunda açık tutanlar için deprem alarmı yollamak mümkün olabilecek. Ama bu hemen olacak bir şey değil. Sistemin oturtulması en az 1 yılı alır'' diye konuştu.