Deprem anketi: Ölü sayısı en az 2 katı

Deprem bölgesinde yapılan bir anket, felaketin açıklanan rakamların çok çok üstünde olduğunu ortaya koyuyor. Ankete göre ölü sayısı 31 binin üzerinde. Bölgedeki binaların yalnızca yüzde 17'sinin sağlam oluşu ise başka bir dehşet rakam.

David Tonge'un başında bulunduğu IBS Marketing Research Services'in deprem bölgesinde gerçekleştirdiği anket, 17 Ağustos depremi sonrasının çarpıcı sayısal boyutlarını ortaya koydu.

IBS Marketing Research Services'in ‘‘Sosyoekonomik Ölçeğe Göre Deprem/17 Ağustos Sonrası Sayısal Görüntüler’’ başlıklı anket, deprem bölgesindeki binaların yalnızca yüzde 17'sinin sağlam olduğunu, yani gerçek anlamda oturulabilecek durumda bulunduğunu gözler önüne serdi.

Ankete göre, depremde ölenlerin sayısı da 16 Eylül itibariyle açıklanan 15 bin 554'ün iki katını aşıyor.

IBS Marketin Research Services'in hazırladığı anket için Gölcük, Değirmendere, İzmit, Sakarya, Yalova ve Avcılar'da 435 depremzede ile yüz yüze görüşmeler yapıldı. IBS, anketi gerçekleştirme gerekçesini şöyle açıkladı:

‘‘Deprem bölgesine yönelik yardımlarımız sırasında gördüğümüz organizasyon eksiklikleri nedeniyle, depremzede yardımlarının daha düzenli bir biçimde yürütülmesine yardımcı olmak amacıyla bu araştırmayı gerçekleştirdik. Araştırma, deprem bölgesinin sosyal durumunu yansıtması açısından büyük önem taşıyor. Depremzede ihtiyaçlarının tespiti amacıyla gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları, deprem bölgesinde ev sahipliği, geleceğe dönük sosyal ve ekonomik beklentiler konusunda da zengin veriler sunuyor.’’

IBS Marketing Research Services'in anketinden çıkan ayrıntılar da şöyle:

Tahmini ölü sayısı 31 binin üzerinde

IBS'nin araştırmasının en çarpıcı sonuçlarından biri, haneler bazında yaşam istatistiklerine göre tahmini ölü sayısının resmi rakam olarak açıklanan 15.554'ün (16 Eylül itibariyle) iki katından da fazla olması.

Deprem bölgesinde

binaların yüzde 17'si sağlam

Deprem felaketini hane içinde vefat ya da yaralı düzeyinde yaşayan ailelerin yüzde 43'ü halen çadırda kalma imkanı bulamamış durumda. Barınma alanlarındaki hasar oranları ise yıkımın boyutlarının büyüklüğünü ortaya koyuyor. Altı ayrı deprem bölgesindeki yapıların genel olarak yüzde 38.6'sının yıkıldığı, yüzde 44.4'ünde çatlak düzeyinde hasar bulunduğu, yalnızca yüzde 17'lik kısmının sağlam olduğu görülüyor.

Depremzedelerin yüzde 28’i göç etmeyi düşünüyor

5 farklı coğrafi deprem bölgesinde aktif nüfus hareketi yüzde 4.3 düzeyindeyken, potansiyel göç oranının mevcut şartlar altında yüzde 23.7 olduğu ortaya çıkıyor. Başka bir deyişle deprem bölgesinde yaklaşık yüzde 28 oranında bir nüfus hareketi ile karşı karşıya bulunuluyor. Göç eğiliminin en yaygın olduğu yaş grupları önce 45-54 yaş arası, daha sonra ise 35-44 yaş arası olarak ön plana çıkıyor.

Depremzede, yardımda halka güveniyor

Depremzedeler arasında gıda ihtiyacını karşılayan kurum ya da kişilerin etkinlik değerlendirilmesi ise deprem mağdurlarının yardımlarda halka ve kendisine güvendiğini ortaya koyuyor. Kurum, kuruluş ve kişilerden gelen yardımların yüzde 40'ının halktan, yüzde 20'sinin kendi imkanlarından, yüzde 11.5'inin özel sektörden, yüzde 7.6'sının kriz masasından geldiği düşünülüyor. Belediye, devlet ve ordudan gelen yardımların etkinliği ise sırasıyla yüzde 7.4, yüzde 3.3 ve yüzde 3.1 düzeyinde seyrediyor. Mevcut ihtiyacın yaklaşık yüzde 60'ı halk ve kendileri tarafından karşılanmış olarak algılanıyor.

Çarpıcı sonuçlar

Depremdeki can kaybı resmi rakamların çok üstünde.

Deprem bölgesinden göç eğilimi yüzde 28'e kadar çıkabilir.

Depremzedeler, gıda yardımlarının etkinliği konusunda halka güveniyor.

Deprem bölgesinde binaların yalnızca yüzde 17'si sağlam.

Eğitim çağındaki çocukların durumu belirsiz.

146 bin öğrenci etkileniyor

Deprem bölgesindeki hanelerin yüzde 48'inde ilk-orta-lise düzeyinde öğrenim gören çocuk bulunuyor. Bu ailelerin yüzde 4.8'i göç kararı vermiş durumda, yüzde 24 oranındaki bir grup ise şimdilik kararsız. Şartların kötüye gitmesi durumunda onlar da göç etme eğilimi taşıyor. Bu rakamlara göre 24 bin öğrenci aktif, 122 bin öğrenci ise potansiyel göç hareketi içinde bulunuyor. Toplam olarak 146 bin öğrenci göç hareketi içinde yer alıyor.

Aynı binaya 2 farklı rapor

KÜÇÜKÇEKMECE'deki bir apartmana aynı heyetin 2 gün arayla, biri hasarlı, diğeri hasarsız olduğu yolunda 2 farklı rapor vermesi, apartman sakinlerini şaşkına çevirdi. Merkez Mahallesi 13 Sokak'taki Filiz Apartmanı sakinleri kriz masasına başvurup heyet istedi. İnşaat mühendisi Ayşe Güler, Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü'nde görevli inşaat teknisyeni Cahit Çakmak ve hasar tespit sorumlusu inşaat mühendisi Yılmaz Necik'ten oluşan bilirkişi heyeti, 4 Eylül'de apartmanı inceleyerek ‘hasarsız’ raporu verdi. Aynı ekip 2 gün sonra tekrar gittiği Filiz Apartmanı'na bu kez de ‘az derecede hasarlı’ raporu verdi. Apartman sakinleri, ‘‘Şimdi hangi rapora güvenip evimize gireceğiz. Bizim apartmanımız oturulamaz durumda. Müteahhit Mahmut Yılmaz, bilirkişi gelmeden apartmanın dışındaki yıkıkları ve çatlakları tamir ettirdi ve bilirkişinin göreceği noktaları kapattırdı’’ diyerek kaymakamlığa şikayet dilekçesi verdi.

Mustafa ARIK / İSTANBUL