Denizi geçmişken derede boğulamayız

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya lideri Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Soçi’deki üçlü zirvede buluştu. Zirvenin ardından liderler ortak basın toplantısı düzenledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının başında Putin’e ev sahipliği ve misafirperverliği için teşekkür etti. Ruhani nezdinde tüm İran halkına önceki günkü saldırıdan dolayı taziyelerini de ileten Erdoğan, “34 yıldır terörle mücadele eden, on binlerce vatandaşını PKK terörüne kurban veren bir ülke olarak İranlı kardeşlerimizin acısını çok iyi anlıyoruz” dedi. Erdoğan, basın toplantısında şunları söyledi:

GELECEK BUNA GÖRE YORUMLANIYOR

İdlib muhtırasıyla üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz. Rejimin ateşkese uyması noktasındaki beklentimizi de Rus ve İranlı mevkidaşlarıma ilettim. İdlib’in gerginliği azaltma bölgesi statüsünün korunması ve bölgedeki provokatif girişimlere karşı ortak mücadele etme kararlılığımızı teyit ettik... Türkiye olarak güney sınırımız boyunca bir terör koridoru oluşmasına izin vermeyeceğimizi özellikle ifade etmek istiyorum. Güvenli bölge tesisi dahil bu yönde atacağımız adımlara Astana ortaklarımızın desteğini bekliyoruz. Bunun yanında 98’deki Adana Mutabakatı çerçevesi içinde de geleceğimizi buna göre yorumladığımızı da ifade etmek istiyorum.”

Suriye’den çekilme kararı alan ABD’nin ülkenin kuzey doğusunda gözlemci misyonu başlatılması seçeneğini NATO müttefikleriyle görüşmesiyle ilgili soru üzerine de Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “NATO üyesi ülke olarak Türkiye, burada Amerika Birleşik Devletleri’nin bu geri çekilme ifadeleri Sayın Trump’a ait fakat Sayın Trump’ın mesai arkadaşlarının aynı düşünceleri, aynı görüşleri maalesef paylaşmadığını görüyoruz. Eğer bu kararlı bir adımsa ve söylendiği andan itibaren bu adım atılmış olsa herhalde şu anda çok daha farklı bir mesafe alınma durumu olurdu. Şimdi ise nisan konuşuluyor, mayıs konuşuluyor. Ne olacağı şu anda meçhul, bilinmiyor”

BEKLEDİĞİMİZ HIZ HENÜZ YOK

“Anayasa Komitesi” oluşturulması ve Suriyeli mültecilerin durumuna ilişkin soru üzerine Erdoğan, “Özellikle Anayasa Komitesi konusundaki çalışmalarda tabii beklediğimiz hız henüz yok. Fakat son zamanlarda malum Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Suriye’deki temsilcisinin bir çalışması, gayreti var. Temenni ediyorum bir an önce bu komite oluşsun ki Suriye halkı kendi geleceğini, kendi iradesiyle teyit etme, tespit etme kararını verebilsin” yanıtını verdi. Erdoğan, ayrıca “Suriye krizine siyasi çözüm umutları daha önce hiç bu kadar filizlenmemişti. Denizi geçmişken şimdi derede boğulamayız. Kaos ve sürdürülebilir istikrarsızlıktan beslenen çevrelere rağmen süreci muhakkak başarıya ulaştırmalıyız. Değerli dostlarımla komitenin kuruluş sürecinin en kısa sürede tamamlanması için de mutabakata vardık” dedi.

KÖRFEZ’DE ÇOK KONUŞANLAR VAR

Türkiye’de 3.6 milyon mülteci olduğunu, Suriyeli mülteciler için bütçeden yapılan harcamanın 35 milyar doları bulduğunu söyleyen Erdoğan, şunları kaydetti. “Şimdi bunların geri dönüşünü hızlandırmamız için önce burada bir defa sükunetin, suhuletin sağlanması lazım. Barışın burada sağlanması lazım. Bütün çatışmasızlık bölgelerinin hakimiyetinin buralarda artması lazım ki bu bölgelerde bir adım atalım ama bu adımı da atarken bunları biz çadırlarda mı barındıracağız? Diyoruz ki bütün bu oluşan yerlerde güvenli bölgeler oluşturalım ve o bölgelerde Suriyeli kardeşlerimize konutlar yapalım ve bu konutlarına da kendileri dönmüş olsunlar. Bu imkanı onlara sağlayalım ve bu imkanı sağlamak içinde Batı, lafa gelince lafı yapıyor, bakıyorsunuz Körfez’de çok konuşanlar var, konuşuyor. Para da bol, silaha vesaireye çok ciddi rakamlar harcanıyor ama bu tür yerlere gelince şu anda beklenen rakamlar yok. Biz de diyoruz ki herhalde şimdi artık bir soru işareti doğar, temennim odur ki harabeye dönmüş olan Suriye’yi yeniden ayağa kaldırırız.”

HMEYMİM ÜSSÜ İÇİN TEDBİR ALIYORUZ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, güvenli bölge fikrini Türkiye’nin milli güvenlik kaygılarını gidermeye hizmet ettiği ölçüde desteklediğini söylerken “Ayrıntıları ABD ile görüşmeye de devam ediyoruz. Bu fikre Rusya’nın da olumlu yaklaşmasından memnuniyet duyuyoruz. Bu hususta eşgüdüm halinde hareket etmeyi arzu ediyoruz” dedi.

AĞIR SİLAHLILARA RASTLAMADIK

Rusya’nın Suriye’deki üssü Hmeymim’e saldırı olmaması için her türlü tedbiri aldıklarını belirten Erdoğan açıklamasını şöyle sürdürdü: “İdlib muhtırasının muhafazasına büyük önem veriyoruz. Bölgede ortak devriyelere başlanması hususunda askeri makamlarımızın mutabakata varmasından da memnunuz. Silahtan arındırılmış bölgelerde insansız hava araçlarıyla yaptığımız taramalarda ağır silahlı unsura rastlamadık. İdlib’de hava sahasının kullanımı bağlamında sergilenen işbirliğinin Afrin ve Fırat Kalkanı harekâtı bölgesinde de sergilenmesi çok çok önemli. Uçuşlar konusunda Hmeymim’de tam koordinasyon içinde olunacağı şüphesizdir.”

TERÖRİSTLERİN SALDIRILARI CEZASIZ KALMAYACAKTIR

Rusya lideri Vladimir Putin, Fırat’ın doğusu konusunda, 23 Ocak’taki Moskova zirvesinde gündeme getirdiği Türkiye ile Suriye arasında 1998 yılında imzalanan Adana Mutabakatı’nı bir kez daha hatırlattı. Putin, “Bu anlaşmanın, Türkiye’nin sınırdaki endişelerini karşılayacağını düşünüyoruz. İdlib ve Fırat’ın doğusu eninde sonunda Suriye yönetiminin kontrolüne bırakılmalı” dedi. Anaya Komitesi ile ilgili Putin, “Anayasa komitesine katılacak isimlerin listesi neredeyse tamamlandı ve nihai onay bekleniyor. Eminiz ki Suriye’de siyasi çözüm sürecinin ilerletilmesi, Şam’ın Arap ülkeleriyle ilişkilerinin normalleşmesine de katkı sağlayacaktır” dedi. Putin, sözlerini şöyle sürdürdü: “Özellikle terörle mücadeleyle ilgili faaliyetlerimizi de değerlendirdik. İdlib muhtırası konusunda da bir değerlendirme yaptık. Eminiz ki Suriye’de ateşkesin sağlanması, terörle mücadeleye bir zarar vermemelidir. İdlib’de çatışmasızlık bölgesi kurulması geçici bir tedbirdir ve teröristlerin saldırıları cezasız kalmayacaktır... ABD’nin askerleri Suriye’den çekilecekse bu Suriye’nin istikrarına katkı sağlayacaktır. Suriye’de nihai barışın sağlanması ve istikrarın sağlanması için çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”

ZİRVE SONRASI JUDO: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin, İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko zirve sonrası çay davetinde bir araya geldi. Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı uğurladıktan sonra bir spor salonuna giderek judocularla bir araya geldi. Putin daha sonra judo kıyafetlerini giyerek tatamiye çıktı

TÜRKİYE’NİN GÜVENLİĞİ ÖNEMLİ

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Soçi’deki üçlü zirvenin ardından, “Üç garantör, çatışmaların azalması ve Suriye’nin istikrarının sağlanması için çabalarını sürdürecek” dedi.

ARABULUCU TEKLİFİ

ABD’nin Suriye’den çekilme süreciyle ilgili Ruhani, “Washington, görünüşte terörle mücadele ettiğini iddia ederken arka planda yardım ediyor. İkinci endişemiz, görünüşte Suriye’den geri çekilse de bizim elimizdeki bilgilere göre Amerikalılar Suriye’ye müdahalelerini sürdürecek. Bizim için kaç ABD personelinin Suriye’de bulunduğunun önemi yok, asıl önemli olan Suriyelilerin kendi geleceklerine kendilerinin karar vermesidir” dedi. Ruhani, Türkiye gibi Suriye’ye komşu ülkelerin güvenliğine önem verilmesi gerektiğini belirterek, “Türkiye hükümetinin güvenliği önemlidir. Türkiye hükümetinin Suriye konusunda müsterih olması lazım. Hepimizin Suriye’nin toprak bütünlüğüne dikkat etmemiz gerekir. Kürtlerin haklarına önem vermemiz gerekir. Türkiye’nin güvenliğine de önem vermemiz gerekir” diye konuştu. Ruhani, üçlü zirve öncesinde yapılan ortak basın toplantısında da Türkiye ile Suriye yönetimleri arasında kurulacak herhangi bir diyaloğa arabuluculuk etmeye hazır olduklarını belirtti.

‘HER ŞEY YOLUNDA’

Erdoğan ve Putin arasında üçlü zirveden önce gerçekleşen baş başa görüşmeye ilk gelen Rus lider Putin oldu. Erdoğan ise toplantı odasına 6 dakika gecikmeyle geldi. Putin o sırada ayakta beklerken Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile sohbet ettiği gözlendi. Erdoğan’dan önce salona giren Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise mevkidaşı Sergey Lavrov’a Rusça “vsyo v poryadke” (Her şey yolunda) dedi. Erdoğan salona girdikten sonra görüşmeler başladı. Erdoğan ve Putin başkanlığında iki ülke heyetleri arasındaki görüşme yaklaşık 50 dakika sürdü. Görüşmede Türk heyetinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir hazır bulundu.

ÜÇLÜ ZİRVEDEN 17 MADDELİK ORTAK BİLDİRİ

İRAN Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün Soçi’de düzenlenen üçlü zirvede 17 maddelik ortak bir bildiriye imza attı. Bildiriden öne çıkan maddeler özetle şu şekilde:

İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’ndeki durumu ayrıntılı şekilde incelemişler, “Heyet Tahrir Şam” terör örgütünün bölge üzerindeki kontrolünü artırma girişimlerini reddederek bundan duydukları ciddi kaygıyı ifade etmişlerdir.

Suriye’nin kuzeydoğusundaki durumu ele almışlar ve ülkenin egemenliği ile toprak bütünlüğüne saygı gösterirken, bu bölgenin güvenlik, asayiş ve istikrarının temini için, mevcut anlaşmalar uyarınca da dahil olmak üzere, faaliyetlerinde eşgüdüm yapmak hususunda mutabık kalmışlardır.

Anayasa Komitesi’nin oluşumunda mutabakat sağlanması ve üç garantörün çalışmaları temelinde Komite’nin usul kurallarına ilişkin olarak geliştirilecek tavsiyeler de dahil olmak üzere, Anayasa Komitesi’nin en kısa sürede kurulmasını hızlandırmaya yönelik kararlılıklarını teyit etmişlerdir.

Mültecilerin ve ülke içinde yerlerinden edilmiş kişilerin Suriye’de ikamet ettikleri asıl yerlere güvenli ve gönüllü olarak geri dönüşleri için gerekli şartların oluşturulması ihtiyacının altını çizmişlerdir.

Suriye meselesine ilaveten, son dönemde dünyada yaşanan gelişmeler ile farklı alanlarda yürüttükleri işbirliğini ele almışlar ve aralarındaki ortak ekonomik ve ticari işbirliğini güçlendirme kararı almışlardır.

LİDERLERDEN ÖNCE GÖRÜŞTÜLER

MİLLİ Savunma Bakanı Hulusi Akar, Brüksel’deki temaslarının ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin bir araya geldiği dördüncü üçlü zirve toplantısı için Soçi’ye gitti.

Bakan Akar, zirve toplantısı öncesi Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bageri ile ayrı ayrı bir araya geldi. Görüşmelerde, Suriye’deki son durumun bir kez daha ele alındığı, zirve toplantısına yönelik son hazırlıkların yapıldığı bildirildi.

‘GÜVENLİ BÖLGEYE ŞAM ONAY VERMELİ’

RUSYA Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, haftalık basın toplantısında Suriye’nin kuzeyinde kurulması planlanan güvenli bölge için Suriye yönetiminden onay alınması gerektiğini söyledi. Rus haber ajansı Sputnik’in aktardığına göre, Zaharova, güvenli bölgeye Rusya’nın hangi şartlarla onay verebileceğine yönelik soruya, güvenli bölge üçüncü bir ülkenin toprağında olduğu için ‘Şam’ın kararı’ üzerine yapılması gerektiğini söyledi.

ASKERİ OPERASYONU İÇERMİYOR

Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov ise zirvenin ardından basın mensuplarına yaptığı açıklamada “Üç lider, İdlib’in teröristlerden arındırılması için ilave adımlar atılması konusunda anlaştı. İdlib’de durumun daha iyi bir hale getirilmesi için atılacak adımlar askeri bir operasyonu içermiyor” diye konuştu.