Denizaltıyı esrarengiz patlama batırdı

Barents Denizi'nde 107 metre derinlikte dibe oturan ve 48 saatten fazla bir süredir bağlantı kurulamayan ölüm denizaltısı Kursk'ta mahsur kalan 130 Rus mürettebat için umutsuz bekleyiş sürüyor. Kazanın bir patlama sonucu meydana geldiği hemen hemen kesinlik kazandı. Mürettebatı kurtarmak için yoğun çalışmalar sürerken Rus basını, donanmanın geleceğini tartışmaya başladı.

Rus Donanma Komutanı Amiral Vladimir Kuroyedov, kazanın çarpışma sonucu meydana gelmediğinin kesinlik kazandığını belirtti. Kuroyedov, nükleer denizaltının torpil bölümdeki bir patlamayla batmış olabileceğini söyledi. Amiral Kuroyedov, denizaltının ön kısmındaki bölümlerinin tamamının su almış olduğunu da belirtti.

Kazayla ilgili bir açıklama yapan Başbakan Yardımcısı Ilya Klebanov, Kursk nükleer denizaltısının İkinci Dünya Savaşı'ndan kalma bir mayına çarparak batmış olabileceği ihtimalinin gözardı edilmemesi gerektiğini vurguladı.

Nitekim, bölgede bulunan kurtarma ekipleri de kameralarla yaptıkları su altı gözlemlerinde, 107 metre derinlikte yatan denizaltıda çarpışma izine rastlamadıklarını, ancak patlama izi olabilecek bulgular tespit ettiklerini bildirdiler.

PATLAMA DUYDUK

Rus askeri uzmanlar, kazanın denizaltının gövdesinde ya da torpil fırlatıcılarının yerleştirildiği su geçirmez yuvalardaki bir çatlağa bağlı olarak meydana gelmiş olması ihtimalini de öne çıkarıyorlar.

Uzmanların bir diğer görüşü ise denizaltıda kısa devre yüzünden bir ya da birkaç yangın çıktığı, buna bağlı olarak da patlama meydana gelmiş olabileceği yönünde.

Rusya'nın Prime-Tass Ajansı, Amerikan yönetiminden ismi açıklanmayan üst düzey bir yetkiliye dayanarak Barents Denizi'ndeki iki ABD denizaltısının, Rus nükleer denizaltısının dibe oturmasından önce patlama duyduğunu bildirdi.

ABD'DEN YALANLAMA

ABD Savunma Bakanlığı, kazanın denizaltının bir ABD gemisiyle çarpışma sonucu meydana geldiği yolundaki iddiaları kesin bir dille yalanladı. Pentagon sözcülerinden Amiral Craig Quigley, ‘‘Bu kazaya herhangi bir Amerikan gemisinin karıştığına ilişkin elimizde hiçbir bilgi yok’’ dedi. Barents Denizi'nde ABD donanmasına ait bir izleme gemisinin bulunduğu, ancak bu geminin batan Rus denizaltısından kilometrelerce uzakta olduğu belirtildi.

BAĞLANTI KURULAMADI

Rus nükleer denizaltısındaki mürettebatın durumu hakkında ise kesin bir bilgiye ulaşılamadı. 48 saatten fazla bir zamandır dipte yatan denizaltıyla henüz herhangi bir bağlantı kurulamadı. Rus Donanma Komutanlığı, kaza sırasında veya sonrasında, mürettebat arasında ölümlerin meydana gelmiş olabileceğini belirtiyorlar.

OKSİJEN AZALIYOR

Nükleer reaktörleri durdurulan denizaltıda, mürettebatın yaşaması için gerekli olan oksijen, şimdilik akülerle üretiliyor. Ancak 20 saat sonra bu akülerin de tükeneceği ihtimali, uzmanlarca endişeyle dile getiriliyor.

Kurtarma çalışmaları başladı

Bölgedeki fırtına ve şiddetli yağmur nedeniyle bir türlü başlatılamayan kurtarma çalışmalarına, havanın düzelmesiyle birlikte dün öğleden sonra start verildi. Kurtarma operasyonu sırasında, her seferinde küçük bir grup mürettebatın batık denizaltıdan tahliye edilmesi planlanıyor. Bölgede iki gündür süren fırtına ve yağmur, kurtarma çalışmalarını engelliyordu. İlkel kurtarma sistemi ‘‘çan’’ modelinin, fırtına devam ettiği sürece verimli olamayacağı kesinlik kazandı. Şiddetli dalgalar nedeniyle kurtarma gemilerinden sarkıtılan çanların sabit tutulamaması sonucu, batık denizaltıya elektrik ve oksijen de verilememişti.

Rusya, yardımlara sessiz kalıyor

ABD ve İngiliz Deniz Kuvvetleri, Barents Denizi'nde dibe oturan Kursk nükleer denizaltısını kurtarmak için Rusya'ya yardım teklifinde bulundu. Rusya, yardım önerilerine henüz yanıt vermedi.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) sözcüsü Quigley, Kursk'un içindeki Rus personelinin kurtarılması için ABD'nin yardım önerisini yineledi. Ancak sözcü, Rus tarafından bu yönde bir talep almadıklarını belirtti.

İngiltere Savunma Bakanlığı Sözcüsü Jim Jenkin, yardım istemeleri halinde hazır olduklarını Rus tarafına bildirdiklerini açıkladı. Jenkin, yine de NATO araçlarına yardım için hazırlanan ekipmanın Rus denizaltısında işe yarayıp yaramayacağını bilemediklerini söyledi. ABD ve İngiliz kurtarma ekibinde mini bir denizaltı ve uzaktan kumanda edilen araçlar bulunuyor. Ancak, mini denizaltıların, Kursk'un acil çıkış kapısına kilitlenip kilitlenemeyeceği bilinemiyor.

Kıtalararası füze atıyor

Kursk adlı ‘‘Oscar‘‘ tipi Rus nükleer denizaltısı, tam bir ölüm makinesi. 24 SS-N-19 tipi nükleer füzeler ve torpidolar taşıyan denizaltı, Rus donanmasının gizli vurucu gücünü oluşturuyor. 300 metre derinliğe dalabilen ve su altında 28 mil sürat yapabilen denizaltı, tek başına bir ordu gibi. 1994 yılında yapılan denizaltıda nükleer füze bulunmadığı bildirildi.

RUS BASINI KAZAYI TARTIŞIYOR

Donanmamız yetersiz

RUS basını, 130 mürettebat taşıyan denizaltının Barents Denizi'nde dibe oturmasından sonra, Rus donanmasının geleceğini tartışmaya açtı. Kazayı ‘‘Rus stratejik nükleer kuvvetlerinde işler iyi gitmiyor’’ başlığıyla manşete taşıyan Rus Vremia MN gazetesinin haberinde, Rusya'nın uluslararası denizlerde kendi çıkarlarını savunmaya yetkin olup olmadığı konusunun tartışılması gerektiği savunuldu. Haberde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından ilan edilen ve yıl sonunda hayata geçirilmesi planlanan Akdeniz'e bir grup Rus gemisinin gönderilmesi projesinin, denizaltı kazasından sonra askıya alınabileceği ileri sürüldü.

Nezavissimaya gazetesindeki haberde, mali zorluklar nedeniyle Rus ordusu ve donanmasındaki teknik malzeme ve silahların bakımsızlığına dikkat çekilerek, meydana gelen kazaya denizaltının bakımsız olmasının yol açtığı ileri sürüldü. Haberde, ‘‘Kuzeydeki donanmaya bağlı kurtarma ekipleri, hem denizaltı ve mürettabatı, hem de donanmanın geleceğini kurtarmaya çalışıyor’’ denildi.

KIRMIZI TELEFON

Öte yandan Rus ve Norveçli yetkililer arasında, Barentz Denizi'nde dibe oturan Rus denizaltısıyla ilgili olarak kırmızı telefon hattı devreye girdi. Norveç askeri sözcüsü, Norveçli Tuğamiral Einar Skorfgen ile Rus Kuzey Filo Komutanı Amiral Vyacheslav Popov arasındaki kırmızı telefon hattıyla Skorfgen'in, Norveç'in yardım ve kurtarma operasyonu için Batı ülkelerinden gelecek yardımı koordine etme önerilerinde bulunduğunu açıkladı. Popov'un ise bu öneriye teşekkür ettiği, ancak şu anda yardıma ihtiyaçları olmadığını söylediği aktarıldı. Norveç ile Rus komutanlar arasındaki kırmızı telefon hattı, soğuk savaş döneminin ardından iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirme çerçevesinde Nisan 1999'da kuruldu.