Delta'dan daha mı tehlikeli? 5 soruda AY.4.2 mutasyonu

Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve dünyayı kasıp kavuran koronavirüsün pek çok varyantı çıktı; Alfa, Beta, Gamma, Mu ve en bulaşıcı olan Delta… Bu varyantların içinde şimdiye kadarki en tehlikelisi ise Delta oldu. 

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) 'endişe verici' olarak sınıflandırdığı ve tüm dünyada baskın varyant haline gelen Delta, mutasyona uğradı. Dünyayı alarma geçiren söz konusu mutasyonun ismi AY.4.2 ve bilim insanları bu mutasyon için “Diğer varyantlara göre yüzde 10 ile 15 daha bulaşıcı olabilir” yorumunda bulunuyor.

Özellikle vaka ve vefat sayıları bir türlü düşmeyen İngiltere’deki artışın nedeni olarak da AY.4.2 gösterildi.

London College Üniversitesi Genetik Enstitüsü’nden François Balloux, “Eğer ilk incelemelerimiz doğruysa AY.4.2, pandeminin başladığı günden beri karşımıza çıkan en bulaşıcı koronavirüs türü” diyor ve ekliyor: “AY.4.2, muhtemelen 'Soruşturma Altındaki Varyant' rütbesine yükseltilebilir. Bu DSÖ ona adlandırma sistemi altında bir Yunan harfi atayacaktır.”

London College Üniversitesi Genetik Enstitüsü’nden François Balloux, “Eğer ilk incelemelerimiz doğruysa AY.4.2, pandeminin başladığı günden beri karşımıza çıkan en bulaşıcı koronavirüs türü” diyor ve ekliyor: “AY.4.2, muhtemelen 'Soruşturma Altındaki Varyant' rütbesine yükseltilebilir. Bu DSÖ ona adlandırma sistemi altında bir Yunan harfi atayacaktır.”

Tüm bu açıklamalar, ciddi bir endişeye sebep oldu. Halihazırda zaten oldukça kuvvetli bir varyant olan Delta ile mücadele ederken, AY.4.2 çok daha tehlikeli boyutlara ulaşabilir mi?

Jackson Laboratuvarı Enstitüsü Baş Araştırmacısı Prof. Dr. Derya Unutmaz ile Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul’a sorduk. İşte 5 soruda AY.4.2 mutasyonu…

'İLK KEZ TEMMUZ 2021'DE BULUNDU'

1- AY.4.2 mutasyonu tam olarak nedir?

Derya Unutmaz: AY.4.2 mutasyonu, Delta varyantının bir alt grubudur. Temmuz 2021’de ilk defa bulunan bu mutasyon ‘Delta plus’ olarak da adlandırılabiliyor. Tıpkı bunun gibi Delta'nın bir sürü alt grupları var.

İNGİLTERE'DE VAKALARDA AY.4.2 İZİ

2- AY.4.2 diğer varyantlara göre daha mı bulaşıcı?

Derya Unutmaz: Bu mutasyonun biraz fazla dikkat çekmesinin sebebi şu; son zamanlarda İngiltere’de yapılan analizlerde, oradaki Delta'ların yüzde 6-7’sinin bu alt gruptan oluştuğu sonucuna varıldı.

Yani AY.4.2, Delta'ya karşı biraz rekabet edecek gibi duruyor. Bu bakımdan belki biraz daha bulaşıcı olduğu düşünülüyor. Aslında iki tane yeni mutasyon var. Bu iki mutasyonun Delta'ya göre daha fazla bulaşıcılığa yol açabilecek kapasiteye sahip olup olmadığına dair bir bilgi yok. Konu henüz araştırma sürecinde ve şu anda panik yapılacak bir durum olduğunu düşünmüyorum.

Bülent Ertuğrul: Ön araştırmalar bu suşun Delta varyantından daha çabuk bulaştığını, daha hızlı yayıldığını gösteriyor. Ancak hastalık tablosunda bir değişiklik oluşturup oluşturmayacağını ileriki günlerde yapılacak çalışmalar gösterecek.

'DELTA'DAN YÜZDE 10 DAHA BULAŞICI OLABİLİR'

3- Bu mutasyon Delta'dan bile daha mı tehlikeli? Delta içinde hakim haline gelme riski var mı?

Derya Unutmaz: AY.4.2 için Delta'dan daha tehlikeli diyemeyiz. En kötü ihtimalle Delta'dan belki yüzde 10 daha bulaşıcı olabilir. Delta içinde hakim haline gelme riski olabilir ama bu daha yavaş olacaktır. Bekleyip görmek gerekiyor. Bu hakim olma durumu aşılamanın tam olmadığı ülkelerde meydana gelebilir. Ama birçok ülkede hem aşılanma hem de Covid’den dolayı olan bağışıklık arttığı için biraz daha zorlanacağını düşünüyorum.

Bülent Ertuğrul: Dünyada hakim olan varyant şu anda Delta varyantı ve bunun dışında bir varyantın hakim suş haline gelmesi için zaman geçmesi gerekiyor. Elbette hızlı bir yayılım ile hakim hale gelebilir ama Dünya Sağlık Örgütü bugün için bu subvaryant ile ilgili böyle bir risk bildirmedi.

'AŞILAR ÇOK ÖNEMLİ, DAHA DA ÖNEMLİ HALE GELİYOR'

4- AY.4.2 mutasyonu salgının seyrini değiştirir mi?

Derya Unutmaz: AY.4.2 mutasyonunun salgının seyrini değiştireceğini zannetmiyorum. Sadece bazı ülkelerde vaka sayılarını artırabilir. Bu bakımdan aşılar çok önemli ve daha da önemli hale geliyor. Bu tip varyantların önüne geçmek için aşı ile bağışıklık kazanmak en iyi yol oluyor.

5- Aşılar AY.4.2 mutasyonuna karşı etkili mi? 

Derya Unutmaz: Aşılar bu mutasyona karşı da etkili olacaktır. Zaten dediğim gibi Delta ile aralarında çok küçük bir farklılık var. Aşılar Delta varyantına karşı oldukça etkili, bu mutasyon için de etkisi yüksek olacaktır. Yukarıda da bahsettiğim üzere bu mutasyonun sadece bulaşma oranı biraz daha fazla olabilir. Bu da vaka sayılarını bir miktar artırabilir. Bunun dışında şu anda çok endişe edilecek bir durum görünmüyor.

Şimdilik takipte olmak gerekiyor. Mutasyon ciddi bir noktaya gelirse o zaman ona göre belki daha farklı önlemler alınabilir. Örneğin yeni bir aşı geliştirilebilir. Fakat ben şu anda buna ihtiyaç olduğunu düşünmüyorum.

Bülent Ertuğrul: Bunu önümüzdeki günlerde yapılacak çalışmalar gösterecek. Salgının seyrini değiştirmesi için aşıların etkinliğinin nasıl olacağı önemli. Henüz aşıların etkinliğinin değişip değişmediğine yönelik bir açıklama ve çalışma yok. Bu sorunun yanıtı için bir süre beklememiz gerekiyor.