Deliryum nedir? Deliryum hangi durumlarda ortaya çıkar?
Güncelleme Tarihi:
En sık görülen nöropsikiyatrik tablolardan biri olan 'Deliryum' kişide dikkat ve hafıza gibi bilişsel işlevler ile davranışlarda bozulma ile sonuçlanan, hızlı ve dalgalı seyirli bir tablodur. Sıklıkla ağır bir tıbbi hastalık nedeniyle hastanede yatmakta olan hastalarda ortaya çıkan bu durum, tıbbi hastalıkların tedavisini güçleştirebilir. Peki, deliryum nedir? Deliryum hangi durumlarda ortaya çıkar?
Corona virüsü ile enfekte olmuş ve tedavi altındaki hastaların deliryum belirtileri göstermeleri, bu sendromu bir kez daha gündeme getirdi. İşte, ağır bir fiziksel veya zihinsel hastalık nedeniyle oluşan deliryum hakkında tüm merak edilenler...
Deliryum, kişide dikkat ve hafıza gibi bilişsel işlevler ile davranışlarda bozulma ile sonuçlanan, hızlı ve dalgalı seyirli bir nöropsikiyatrik tablodur.
Deliryum hastaları uyku uyanıklık sisteminde bozulma (aşırı uyarılmışlık ya da durgunluk, gündüz uykuluğu, gece ise ajitasyon-hareketlilik), dikkat-hafıza işlevlerinde gerileme ve algı bozuklukları (hayal görme, kişileri karıştırma) sergilerler. Hastalar sıklıkla nerede olduklarını karıştırırlar, saçma sapan konuşabilirler, refakatçilerini tanıyamayabilirler, öfkeli ve korkulu görünürler.
DELİRYUMUN NEDENLERİ
Deliryuma sebebiyet veren hastalıklar sıklıkla beynin dışındaki organlarla ilişkili tıbbi hastalıklardır (örn. karaciğer sirozu, ciddi kalp yetersizliği, solunum sisteminin ciddi hastalıkları, ileri düzeyde kansızlık, bedenin büyük travmaları, büyük ameliyatlar, ağır enfeksiyonlar gibi). Daha nadir olarak alkol, bazı sakinleştiriciler, ilaçlar ve beynin birincil hastalıkları (örn. ensefalit denilen beyin iltihabı) deliryum nedenidir.
Deliryum sıklıkla altta yatan tıbbi hastalığın ciddiyetini gösteren bir bulgu olarak kabul edilmelidir. Öte taraftan deliryum, hastaların amaçsız davranışları ve buna bağlı tedavi uyumsuzlukları nedeniyle tıbbi hastalıkların tedavisini güçleştirebilir.
TEMEL BELİRTİLERİ
Akut ya da subakut başlangıç
Klinik tablonun değişken, dalgalanmalı seyir göstermesi
Yaygın beyin dokusu disfonksiyonu
Reversibl olması
Etkili tedavi ile rezidüel patolojik değişiklikler olmaması
DELİRYUM TEDAVİSİ
Deliryum sıklıkla altta yatan tıbbi hastalığın başarıyla tedavisini takiben geriler ve iyileşme eğilimi gösterir. Deliryum tıbbi tedaviye uyumun sağlanabilmesi ve kişinin yanlışlıkla kendisini yaralaması türünden risklerin azaltılması amacıyla antipsikotik denilen ilaçlar kullanılarak kontrol altına alınır.
Her deliryum olgusunda, kişinin hangi tıbbi sebeple deliryum yaşadığının araştırılması birincil öncelik taşıyan bir husustur. Bu nedenle çeşitli kan tetkikleri ve görüntüleme yöntemlerine başvurulmalıdır.