Delil avcılarıyla bir gün

İstanbul’da, Sarıyer’e yakın ormanlık alanda 40 yaşlarında bir kadın cesedi bulunuyor. İhbarı alan en yakın polis ekibi beş dakikada olay yerine ulaşıyor. İlk iş o bilindik sarı şeritlerin çekilerek, olay yerinin güvenlik kordonuna alınması. ‘Şüpheli ölümü’ haber alan savcının talimatıyla OYİ’nin işi başlıyor.
Ekipler amiri Başkomiser Samim Kabakoz dört kişilik delil avcısı ekibiyle olay yerinde. Tek kullanımlık koruyucu giysileriyle olay yerine giren avcılardan biri, iki dakikada kurduğu modüler paravanla cesedi örtüyor. Cesedin parmak izi de, üstündeki diğer deliller de paravanın altında alınıyor. Paravan olası delilleri hava şartlarına karşı da koruyor.

DELİL AVCILARI İLE BİR GÜN / WEBTV

Maktül kimliksiz. Hemen o civardaki kayıp ihbarları isteniyor. Kimlik tespiti için DNA örneği alan adli tıp uzmanı, tecavüze de uğradığını belirliyor. Bu arada delil avcıları da delilleri toplamaya başlıyor. Silah, kovan, pet şişe, vs. tek tek fotoğraflanarak paketleniyor.
Ama maktülden uzakta bir yerde bir de kan damlası var. Biraz ilerde bir damla daha. Damlaların takibi 300 metre ötedeki barakada bitiyor.

BANYODAKİ KAN DAMLALARI

İşte ikinci olay yeri! İçeride iki kişilik yemek sofrası. Bardaklardaki içki yarım kalmış. Bir çatalda bir et parçası. Belli ki yerler temizlenmiş. Yere sürülen özel solüsyonla ortaya çıkarılan kan damlaları polisi banyoya götürüyor. Çamaşır makinesinde kanlı bir tişört, çöp sepetinin dibinde kanlı bir pamuk ve bir telefon. Arka kapıda bir ayak izi. Soruşturma ekibi anayolda maktulün içinde olduğu aracın kamera kaydını bulunca faile yaklaşılıyor.
20 yıl önce olay yerinden sadece parmak izi alabilen OYİ ekipleri bu olayda silah, kovan, sperm, DNA, kan, tükürük, ayak izi, telefon gibi pek çok delil topluyor. OYİ ön gözlemin ardından tüm bu bulguları dikkatlice paketliyor. Ancak sadece parmak izini kendi inceliyor. Silah ve kovan balistik inceleme için kriminal laboratuvara; sperm, DNA, kan, tükürük adli tıbba gönderiliyor.
Başkomiser Samim Kabakoz, İstanbul CSI’ı şöyle anlatıyor: “İstanbul’da günlük ortalama 100-150 arası olaya gidiliyor. Ancak önleyici hizmetlerin artmasıyla bu sayı yüzde 25 düştü. Her ilçede olay yeri inceleme ve kimlik tespit grup amirliği var. Şube müdürlüğü altındaki bu ekiplere bir de 180 kişilik merkez ekip ekleniyor.”
Toplamda yaklaşık 800 kişilik bu ekip ağırlıklı olarak daha ayrıntılı ve uzun çalışılması gereken cinayet, gasp, terör, patlama gibi büyük olaylara gidiyor. Ekibin yüzde 80’i biyoloji, kimya, fizik mezunu. Niye bu işi yapıyorlar sorusunun tek yanıtı var: Merak. Teknoloji geliştikçe eğitim artıyor. Aynı zamanda talep eden ülkelere de eğitim veriliyor. Afgan polisi Sivas’ta, Libya polisi Kilyos’ta eğitiliyor.
Kabakoz’a göre delil toplamada ve analizinde gelişmiş ülkelerden kalır yanımız yok. “Dünya ne kullanıyorsa biz de kullanıyoruz. DNA, ayakkabı izi gibi veri tabanları konusunda, bu işlere bizden çok önce başlayan ABD kadar değiliz henüz ama önemli çalışmalar var. Parmak izi yoksa biyolojik delil, o olmazsa iz delil, kimyasal delil bulabiliyoruz. Suçlu ya kendinden bir şey bırakıyor ya da üzerine olay yerinden bir şey alıyor. Parmak izi veya biyolojik delil yüzde 99.9 suçluya götürüyor. Bilimde yüzde 100 olmadığı için böyle söylüyorum. Ama yeri gelir, bir ayakkabı izinin de parmak izinden farkı olmaz.”

OLAY YERİNDEN AYRILMIYORUZ

OYİ ekibi hiçbir işi şansa bırakmıyor. Samim Kabakoz şöyle devam ediyor. “Ateşli silah kullanılan olayda eğer kovan yoksa ve ateşli silah kullanıldığından eminsek bulana kadar ya da orada olmadığına emin olana kadar olay yerinden ayrılmıyoruz. Özellikle açık alanlarda olay yerine geri dönüş şansınız olmayabiliyor. 2003’te İngiliz Konsolosluğu’ndaki patlamada olay yerinde 15 gün kaldık. Güngören’deki patlamada da 24 saati aştık. Olay yerinin geniş alana dağıldığı, çok büyük hasarların oluştuğu yerlerde çalışma süremiz uzuyor ama bu tarz yerlere tek ekip girmiyoruz. Olay yerinde yapılan işlemler tükenmez kalemle yazı yazmak gibidir. Hata yapma şansınız yok. Delili yanlış toplarsanız kaybedersiniz. O yüzden yoğun eğitimlerden geçiyoruz. “

TÜM İŞLEMLER ARAÇTAN İZLENEBİLİYOR

İstanbul OYİ yaklaşık bir ay önce, dizaynı kendi ekiplerine ait, iki adet yeni nesil olay yeri inceleme aracını bünyesine kattı. Bir kamyonet şasesi üzerine, yurtdışı örneklerine bakılarak yerli bir firmaya yaptırılan araçlarda güçlü projektör ve moonlight aydınlatmayla gece çalışmayı da kolaylaştıran ışık sistemi ve üst kasasında iki metreye kadar uzayabilen ve etrafında dönen, geniş zoomlu kamera var. Kameranın elde ettiği görüntüler, aracın içindeki geniş led ekran monitörden izlenebiliyor. Geniş alan çekimi olay yerlerinde bulunabilecek şüpheli şahısların tespiti ve yüz tanımak için kullanılabilecek.

HER KANIT İÇİN AYRI KİT

Fiziksel delil toplama kiti, kalıp alma kiti, aydınlatma kiti, parmak izi çantası, elle kroki çizimi çantası, bilgisayar, fotoğraf makinası, kamera da olmazsa olmaz malzemelerden. OYİ ekipleri her delil grubu için ayrı kitle çalışıyorlar. Bu nedenle olay yerine 9-10 çantayla gidiyorlar. Tükürük, kan, kıl gibi biyolojik delil kitinin içinde kan transferi için tek kullanımlık svap çubukları, kuru kanı ıslatarak almak için serum fizyolojik, tek kullanımlık cımbız, bistüri ve çeşitli ebatlarda delil zarfları var. Numaratör, şerit metre, lazer metre, eldiven, galoş gibi malzemeler çok amaçlı olay yeri inceleme kitinde taşınıyor. Kimyasal delil toplama kitindeki malzemelerle yangın artıkları, toprak numuneleri, olayda kullanılan patlayıcılar alınıyor.

5 MİLYON PARMAK İZİ

İstanbul Olay Yeri İnceleme’ye bağlı iki parmak izi laboratuvarı var. Olay yerinde, deliller üzerindeki parmak izleri çeşitli kimyasal yöntemler ve çok dalga boylu ışık kaynakları kullanılarak alınıyor. Her yüzey için (kağıt, plastik, cam vs) farklı kimyasal yöntem kullanılıyor. Parmak izi, 81 ilin veri tabanındaki (AFİS) diğer izlerle karşılaştırılıyor. Veri tabanında yaklaşık 5 milyon kişinin parmak izi mevcut.

25 YILDIR OLAY YERİNDE

Metin Dereci: 1987’den bu yana olay yerindeyim. O yıllar olay yerinde sadece parmak izi alıyor, fotoğraf çekiyorduk. Kamera kaydı yok, bugünkü gibi Mobese yok. İstanbul’da meydana gelen ve kamuoyunca bilinen Çetin Emeç suikasti, Üzeyir Garih’in öldürülmesi gib pek çok olayda görev aldım. Teknoloji gelişince her türlü malzeme delil oldu. Olayları çözmek şimdi eskisine göre daha kolay. Bu sene kısmet olursa emekli olacağım.

KADIN DETAYCILIĞIYLA FARKLI BAKIŞ

Tülin Aykın: Üç yıllık memurum. Biyoloji mezunuyum. Olay Yeri İnceleme birimi bulmaca çözmek gibi. Sonuçtan sebebe gidiyorsun. Bulmacayı sevdiğim için seçtim. Kadınlar yapı itibarıyle daha detaycıdır. Özellikle kadınların başına gelen olaylarda daha farklı bakış açıları ortaya çıkıyor.

TÜRKİYE’DEKİ İKİ EKİPTEN BİRİ: CESET ARIYORLAR

Hakan Çiftçi: 16 yıllık polisim. Yedi yıldır da Ceku ile ceset arıyoruz. Sekiz aylıktı tanıştığımızda. Türkiye’de şu an iki tane ceset arama köpeği olduğu için ülke çapındaki tüm olaylara gidiyoruz. Depremler, sel baskınları, kayıp şahısların aranması... Hatay’da Asi Nehri kenarında bir yer gösterme olayında 11 ay önce gömülmüş bir cesedi bile buldu Ceku. Van depreminde de görev aldık. Koku aldığı yerde önce dolanmaya başlıyor. Koku netleşince de kazıyor ve havlıyor. Fiziksel bir sıkıntıları olmazsa 10 yaşına kadar bu görevi yapabiliyorlar.