Delibaş ne demek? Mehmet Bir Cihan Fatihi'ndeki Delibaş kimdir?

Delibaş, cesur ve korkusuzca düşmana atılmalarıyla bilinen Osmanlı birliklerinden birisinin başını ifade etmektedir. Kara ordusunda savaşan Deliler'in başı görevini yapan Delibaş, 20-25 yaşlarındaki genç ve gönüllülerin kontrolünü gerçekleştirmekteydi. Kılavuz ve rehber manasını taşıyan 'Delil' ismine sahip olmalarına rağmen, cesur ve korkusuzca verdikleri mücadele, onların halk arasında 'Deliler' olarak anılmalarına sebep olmuştur.

DELİBAŞ VE DELİLER AYI-PARS POSTU GİYERLERDİ

Delilerin en önemli özelliği, en ön saflarda savaşarak orduya kılavuzluk yapmasıdır. Deliler silah olarak eğri pala, kalkan, mızrak ve bozdoğan taşıyan Deliler, başlarına pars ya da benekli sırtlan derisinden yapılmış tüylü bir miğfer giyerlerdi. Kalkanlarını da yine kuş tüyleriyle süsleyen Delilerin giysileri aslan, kaplan ve tilki postundan, şalvarları da ayı ya da kurt derisindendi. Ayaklarına ise "serhatlik" denen sivri burunlu mahmuzlu bir çizme giyerlerdi.

Üzerlerine ayı, pars, aslan veya sırtlan postundan kılları dışarıda şalvarlar giyerlerdi. Bayraklarında "Kaderde ne varsa o gelir başa" yazılıydı. Sonradan giysilerinde değişiklik yapıldı, 17. yüzyıldan itibaren başlarına bir arşın uzunluğunda siyah kuzu derisinden üstü sarıklı bir kalpak giymeye başladılar.

Delilerin çoğunluğu Türk'tür ve Rumeli'de yaşayan halklar arasından seçilmişlerdir. Türkler, Boşnaklar, Hırvatlar, ve diğer Slav halklarından oluşturulan Osmanlı birlikleri, Rumeli beylerbeyi ve serhat beylerinin maiyet askerleri arasında yer alırlar. Bu askerler Serhadkulu isimli askerler arasında yer almışlardır.

2.MAHMUT TARAFINDAN LAĞVEDİLDİLER

Deliler Rumeli beylerbeyi, Semendere ve Bosna sancak beylerinin yönetiminde, 17. yüzyılın sonlarından itibaren de Anadolu vezir ve Beylerbeyleri'nin yönetimi altında olmuşlardır. Altmışar kişilik "bayrak" adı verilen ocaklara ayrılmışlar, seferlerde "Delibaşı" adı verilen komutanları tarafından yönetilmişlerdir. 18. yüzyılda bozulmaları sonucu yönetimi altındaki Beylerbeyi'nin görevden alınması sonucu görevlerini kaybetmişlerdir. Bu süreçten sonra köylere saldırmaya başlamışlar, eşkıyalık faaliyetleri sebebiyle 1829'da II. Mahmut tarafından dağıtılmışlardır.

OSMANLI TOKADI ONLARDAN SORULDU

Bir rivayete göre de ıslatılmış mermer üzerine çıplak elle tokat atarak talim ederlerdi. İri yarı adamların ellerinde sadece bir kalkanla ve dahi kimi zaman o bile olmaksızın üstlerine saldırdığını gören düşman askeri ne olduğunu anlayamadan, mermere meydan okuyan meşhur Osmanlı tokadıyla karşı karşıya gelir, ve bunun nasıl bir şey olduğunu anladığında ya ölü ya da artık savaşamayacak denli sakat bir asker olurdu. Osmanlı tokadı kavramı buradan çıkmıştır.

MEHMED BİR CİHAN FATİHİ DİZİSİNDE DELİBAŞ KARAKTERİ

Mehmed’in fedaisi... Canını sultanının canına, ruhunu ruhuna katmış, daha o konuşmadan ne istediğini anlayacak kadar aşina olmuş bir cengaver. Delibaş dünyada Sultanından başka kimseyi sevmemiş, sevmeyi de istememiştir. Ne parayı, ne köşkleri, sarayları gözü görmemiş; bilakis hepsinden kaçmak, sultanıyla seferlere çıkmak, akınlar yapmak çekmiştir yüreği... Ama ne oldum dememeli, ne olacağım demeli misali, Delibaşın deli yüreği aşkla imtihan olacaktır. Hem de hiç aşık olmaması gereken, aksine bulduğu yerde öldürmesi gereken birisine... Bu karakteri dizide Gürkan Uygun canlandırmaktadır.

GÜRKAN UYGUN KİMDİR?

Gürkan Uygun, 27 Mayıs 1974 tarihinde İzmit Yarımca’da bir işçi ailesinin doğmuştur. Gürcü kökenli olan Gürkan Uygun aslen Ordu‘ludur. Liseyi bitirene kadar Yarımca’da yaşadı, sonra 1993 yılında İstanbul‘a yerleşti. Lise yıllarında tiyatro yapmaya başladı, 1990 yılında amatör olarak tiyatroya başladı.

Dormen Tiyatrosu‘unda eğitim aldı. 7 yıl Dormen tiyatrosunda oyunculuk yaptı. Oynadığı tiyatro oyunlarının yanı sıra 1994 yılından itibaren dizilerde de oynamaya başladı. Üniversiteyi de İstanbul Üniversitesi konservatuvar tiyatro bölümünde bitirdi.

Gürkan Uygun’u üne kavuşturan ise Kurtlar Vadisi dizisi oldu. Dizide yaklaşık 10 yıl boyunca “Memati” karakterini başarıyla canlandırdı ve büyük hayran kitlesine sahip oldu. Yıldız Tilbe‘nin “Vazgeçtim” klibinde oynadı, 2003 yılında da Turkcell‘in Shubuo reklam filminde oynadı. 1997 yılında “Afife Jale” belgeselinde rol aldı. Başarılı oyuncu Gürkan Uygun son olarak Kanal D'nis sevilen dizisi Mehmed Bir Cihan Fatihi'nde Delibaş karakterini canlandırıyor.

2013 yılında ise birkaç bölüm için Muhteşem Yüzyıl dizisinde Mimar Sinan karakterini canlandırdı. Ardından yine 2013 yılında “Kaçak” dizisinde başrolde “Serhat Hakeri” karakterini canlandırdı. Gürkan Uygun, dördüncü dönem BBG evinde yer alan Şebnem Ceylan ile 26 Nisan 2008 tarihinde evlendi. Mihriban Balım (d.2008) adında bir kızı, Ateş (d.2010) adında da bir oğlu var.