Deja vu suçu önleyebilir mi

DEJA VU

 ‘Deja vu’, yani ‘B en bu anı daha önce de yaşamıştım ’ duygusunu bilmeyen yoktur sanırım. Bir yere ilk kez gitmişsinizdir ama içiniz başka şey söylüyordur; siz daha önce kesinlikle orada bulunmuşsunuzdur.
Ya da biriyle yeni tanışmışsınızdır ama onu önceden tanıyor gibi hissedersiniz. Ani ve ilk görüşte aşkın açıklaması burada mı yatmaktadır acaba?

Aslında fena bir şey değildir  ‘deja vu’. Yine de kimi zaman korkutur insanı.

Hiç unutmam, ortaokuldaki psikoloji öğretmenim, deja vu ’nun psikolojik sorunları olan kişilerde daha çok görüldüğünü söylemişti.

Bu anı yaşamıştım hissinin neden kaynaklandığı ya da ne anlama geldiği bugün halen tartışılıyor. Bilim adamları konuya tam olarak açıklık getirebilmiş değiller.

İşte tam da bu nedenle, 'deja vu bize geçmişten haber getiriyor olabilir mi', sorusundan yola çıkılarak çekilmiş Deja vu adlı filmi yadırgamıyoruz, hatta bize neler diyecek merak ediyoruz.

PATLAMANIN ÖNCESİ SAKİNLİK

Hollywood ’un üç güçlü ismi yapımcı Jerry Bruckhemier, yönetmen Tony Scott ve oyuncu Denzel Washington ’ın güçlerini birleştirdikleri film olan Deja vu, Katrina Kasırgası ’nın acılarını yeni yeni sarmaya başlamış New Orleans ’da asker ailelerini taşıyan bir feribota konan bombanın patlamasıyla açılıyor. Sonuç; 500 ’den fazla ölü.
Bu aksiyon ve patlayıcı gücü yüksek sahneden sonra ortama bir sakinlik hakim oluyor ve patlama öncesinde yaşananlar bir film şeridi gibi akmaya başlıyor.

Olay yerine kanıt toplaması için çağrılan Carlin, insanın yaşamına deja vular ’ın yön verdiğini keşfedince, yüzlerce masum insanın hayatını kurtarmak için uğraşmaya başlıyor. Bu arada devreye, Carlin ’in feribot patlaması kurbanları arasındaki bir kadınla duygusal bağlantısının olduğunu keşfetmesiyle tersine işleyen bir aşk hikayesi de giriyor.
Carlin ’in olaylara nasıl çözüm getirdiği, nasıl bağlantılar kurduğunu siz keşfedin isterseniz.

BİLDİĞİMİZ BRUCKHEIMER FİLMLERİNDEN DEĞİL

Deja vu, bilimkurgu öğeleriyle süslenmiş, aksiyon yüklü bir suç draması. Yani pek çok türü bir arada barındırıyor. Biraz fazla uzun olmasının nedenlerinden biri de bu zaten. Filmin yapımcı hanesinde adı yazan kişi Con Air, Devlet Düşmanı (Enemy of the State), Ulusal Hazine (National Treasure) gibi büyük yapımlara imza atmış olan Hollywood efsanesi Jerry Bruckheimer.

Bruckheimer filmlerinde aksiyonun ön plana çıktığını, hatta aksiyonun senaryoyu gölgede bıraktığını söylemek yanlış olmaz herhalde.

Deja vu bu geleneği yıkan bir film. Önce zekice örülmüş senaryosuyla izleyiciyi etkiliyor, aksiyonu ise sonradan arttırıyor.

AKIL ALMAZ BİR ARABA TAKİP SAHNESİ

Senaryosuyla izleyenleri kendine bağlayan Deja vu sıkıcı olmaya başladığı ikinci yarısında Bruckhemier ’a yakışır aksiyon sahneleriyle hareketleniyor.

Filmdeki akıllara durgunluk veren bir koreografiyle perdeye yansıyan araba takip sahnesini unutmak mümkün değil. Dört gün önce ve şu an meydana gelen araba takip sahneleri bölünmüş düzeyde ekrana yansımış. Dört gün önceki takip sahnesi yağmurlu bir gecede meydana gelirken, şu anki takip sahnesi ise gündüz yoğun trafik içerisinde gerçekleşiyor. Bu sahneleri çekmek için 15 saniye içerisinde 5 araba hurdaya çıkarılmış.

İZLEYİCİDEN SIÇRAMA BEKLİYOR

Deja vu ’nun bilimsel bir açıklaması olmadığına göre Deja vu filminde mantık aramamak gerek. En modern teknolojinin bile bizi bu filmin götürdüğü yere götürmesine imkan yok.

Çoğu sahnesinde bizi hayal gücümüzle baş baş başa bırakan Deja vu, senaryosunda zamanda yolculuğa yer veren bir aksiyon gerilim izlemek isteyenler için tatmin edici bir seyir vaad ediyor ve inişli çıkışlı bir filmografisi olan Tony Scott ’un “fena olmayan işler ” hanesine yazılan bir film olarak tarihe geçiyor.

Scott,  “İzleyicinin sinema salonundan ayrılırken bu tipte bir zaman yolculuğunun mümkün olabileceğini düşünmesini istedim. Bilim adamları bugün henüz bu teknolojiyi geliştirecek mükemmelliğe ulaşamamış olsa da, yarın mutlaka yapacaklar. İzleyici bu zaman sıçramasını bizimle beraber yaptığı takdirde filmimiz hedefe ulaşmış olacak” diyor.
Deja vu’yu izledikten sonra siz de zamanda yolculuğa, paralel evrenlere inanır hale gelir misiniz bilemiyorum, ama bu konu üzerinde düşünmeye başlayacağınıza kesin gözüyle bakabilirsiniz.

BEYNİMİZİN BİR OYUNU BU

Deja Vu ’nun yaratıcıları, beynimizin bize çeşitli oyunlar oynadığı bir dünyada yaşadığımız konusunda ısrarlılar ve karşımıza şu açıklamalarla çıkıyorlar: 2,5 metre uzakta duran bir aynada kendimize baktığımızı varsayalım. Aslında o aynaya bakarken kendimizin 16 nano saniye önceki halimize bakıyoruz. (Buradaki 16 nano saniye, ışığın yüzümüzden aynaya gitmesi ve oradan yansıyıp geri dönmesi için geçen süre). Böyle olunca aslında şimdiki halimize değil, 16 nano saniye öncesindeki, yani geçmişteki halimize bakmış oluyoruz. Bu durum her alanda geçerli. Gece başımızı gökyüzüne kaldırıp Kuzey Yıldızı ’na baktığımızı düşünelim. Yukarılarda bize göz kırpan o yıldızın görüntüsü aslında şu anki görüntüsü değil, bundan 630 yıl önceki hali. Kuzey Yıldızı ’nın ışığının dünyamıza ulaşması 630 yıl sürüyor. Bu sebeple, şundan kesinlikle emin olabiliriz ki, gördüğümüz hiçbir şey aslında şu anki görüntüsü değildir. Kafanız karıştı öyle değil mi? Deja vu filmi de aynen böyle yapıyor zaten. Filmden çıktıktan sonra düşünecek çok şeyiniz olacak.�

REENKARNASYON MU İSTEK GİDERİCİ Mİ?

Yaygın bir fenomen olan deja vu konusunda bugüne kadar biyologlar, psikiyatristler, nörologlar ve fizik uzmanları tarafından çeşitli açıklamalar yapıldı. Film yapımcılarının keşfettiği teoriler ise, psikolojik boyutlu olanlardan fantastik boyutlu açıklamalara kadar geniş bir yelpazeye uzanıyor. İşte bunlardan bazıları;

* Bazı nörologlar, insan beyninin tek bir detaya  koku, görüntü veya ses- odaklanması durumunda deja vu duygusunun meydana geldiğine inanıyorlar. İnsanın bu detaya gösterdiği aşinalık, kısa bir an için de olsa geçmiş ve bugün kavramlarının karışmasına yol açabiliyor.

* Doktorlar birçok hastanın beynindeki şimdiki zaman lobunun geçici olarak devre dışı kalması sonucunda deja vu duygusu deneyiminin başladığına işaret ediyorlar. Bu durum, insan beyninin bu parçasının beklenmedik uyarımlar sergilemesine yol açıyor.

* Bazı psikoanalistler ise, deja vu ’nun bir tür istek giderici olduğuna inanıyorlar. Buna göre insan benliğinin derinlerindeki psikolojik arzular bir süreliğine öne çıkıyor. Genellikle rüyalarda oluşan bu durumun uyanıkken meydana gelmesi halinde deja vu duygusu başlıyor.

* Reenkarnasyon teorisine inananlar ise, deja vu sırasındaki detaylı bölümlerin önceki yaşamlarla ilgili anıların kanıtları olduğunu savunuyorlar.

* Kuantum fiziğindeki yeni keşiflerde elde edilen verileri inceleyen bilim adamları da, paralel evrenlerin kazayla kesişmesi sonucunda uzay-zaman ilişkisinin dokusunun kesintiye uğramasıyla beraber deja vu olayının meydana geldiğini söylüyorlar.