Define ararken bulunan antik kent yeni sponsorlarının ilgisini bekliyor
Güncelleme Tarihi:
Serkan AKKOÇ
Oluşturulma Tarihi: Ekim 10, 2005 00:00
Kapadokya’da, bilinçsiz kazı yapan define avcılarının yakalanması sonucu ortaya çıkan Sobessos antik kenti kazı çalışmaları, dört sezondur az sayıda eleman ve kısıtlı ödenekle sürdürülüyor. Geçtiğimiz yıl durma noktasına gelen kazı çalışmaları için her yıl en az 50 bin YTL’lik ödenek gerekiyor. Kazının tamamlanması halinde, dünya kültür turizmi listesine çok önemli bir antik şehrin daha katılacağı belirtiliyor.
Jandarma Komutanlığı’na 3 Mayıs 2002 tarihinde gelen ihbar, Kapadokya’da insanlık tarihiyle ilgili yepyeni ve çok özel bir ipucunun daha aydınlanmasına vesile olmuştu. Define bulmak için bilinçsiz kazılar yapıp kendi topraklarının tarihini hiçe sayan defineciler, jandarma tarafından kaçak kazı yaptıkları yerde gözaltına alınmış, adli soruşturma sürerken Nevşehir Müze Müdürlüğü kaçak kazının yapıldığı noktada incelemeler başlatmıştı.
Şahin Efendi Köyü Örencin Mevkii’nde bir tarlada yapılan kazı çalışmaları, kısa sürede meyvesini verdi: Antik kaynaklara göre bu bölgede olduğu tahmin edilen ancak izine bir türlü rastlanmayan ‘Sobesos’ adlı kentin kalıntıları yavaş yavaş gün yüzüne çıkmaya başladı.
MOZAİKLER DÜNYAPILMIŞ GİBİ
Geç Roma-Erken Hıristiyanlık dönemi olarak adlandırılan MS 3 veya 4. yüzyıla ait olduğu bildirilen kalıntılarda, şimdiye dek bölgedeki hiçbir antik kentte rastlanmayan bir özellik dikkat çekiyor. Mozaikler, binlerce yıl toprak altında kalmış olmalarına rağmen, dün yapılmış gibi canlı renklerde. Defineciler küçük bir bölümünü tahrip etse de 4,10x3,30 metre büyüklüğündeki bir odanın tabanını kaplayan mozaik, kalıntıların en görkemli bölümü. Başka bölümlerde de yer yer görülen mozaiklerde beyaz zemin üzerine saç örgüsünden şeritlerle çevrili kare panolar içinde geometrik motifler bulunuyor. Ayrıca ayrı bölümlerde sandalet ve güvercin motifli mozaiklerin de bozulmadan günümüze kadar ulaştığı görülüyor.
Kazı çalışmaları sırasında, üzeri haç motifli tüf taşıyla kaplı bir mezar da ortaya çıkarıldı. Mezar içinde erişkin bir erkeğe ait olduğu anlaşılan bir de iskelet bulundu. 1700 yıllık iskelet çok yıprandığı için fotoğrafları çekilip, tahlil için örnek kumaş parçaları alınarak kaldırılmadan yerinde muhafaza altına alındı.
Sonuç olarak dört sezondur sürdürülen kazı çalışmalarında, MS. 4. yüzyıla ait, sonradan şapele çevrilmiş, içinde mezarlar bulunan bir toplantı salonu yapısı ve bir Roma hamamı tamamıyla ortaya çıkarıldı. Kazıların devam etmesi durumunda ‘Sobesos’ antik kentinin tüm birimleriyle yeniden ışıkla buluşacağı ve tarihe ışık tutacağı tahmin ediliyor.
SPONSOR ARANIYOR
Ancak sadece Nevşehir Müze Müdürü Halis Yenipınar, Arkeolog Murat Gülyaz ve Sultan Tutar’ın sürdürdüğü kazı, eleman yetersizliği ve devletin kısıtlı ödenekleri nedeniyle yavaş ilerliyor. Çalışmalar ilk iki sezon müze bünyesindeki Nevşehir Eski Eserleri ve Müzeleri Sevenler Derneği’nin ören yerlerinde açtığı standlardan elde ettiği gelirle sürdürüldü. Derneklerin kamudan çıkarılması sonucunda dernek geliri bitince 2004 yılındaki çalışmalar Kültür Bakanlığı’nın verdiği 10 milyar liralık ödenekle devam ettirildi. Durma noktasına gelen ‘Sobesos’ kazı çalışmaları, bu sezon Koç Allianz şirketinin verdiği 50 bin YTL ve Kültür Bakanlığı’ndan alınan 20 bin YTL ile yeniden hız kazandı.
Dört sezondur kötü hava koşullarından, derneğin aldığı brandalarla örtülerek korunmaya çalışılan eşsiz mozaik ve kalıntıların, bu sezondan itibaren Ankara Rotary Kulübü’nün sponsorluğunda yapılacak çelik çatıyla daha iyi korunmaları sağlanacak. Bir uzman, kalıntıların ve mozaiklerin bulunmasının ardından hak ettikleri gibi korunamadığını belirterek, ‘En azından bu süre zarfında toprak altında kalmaları daha yararlı olurdu’ yorumunu yapıyor. Kazının devam ettirilebilmesi için her yıl en az 50 bin YTL’lik bir kazı ödeneğine ihtiyaç duyuluyor. Halis Yenipınar, ‘Sobesos antik kentinde çıkan mozaikler Kapadokya bölgesinde gün yüzüne çıkmış en önemli buluntular. Antik kentin kazılarak buluntuların ortaya çıkarılması ile Ürgüp- Soğanlı hattında önemli bir ziyaret merkezi ve turizm çeşitliliği yaratılmış olacak’ diyor.
Şahin Efendi Köyü Örencin Mevkii’nde bir tarlada yapılan kazı çalışmaları, kısa sürede meyvesini verdi: Antik kaynaklara göre bu bölgede olduğu tahmin edilen ancak izine bir türlü rastlanmayan ‘Sobesos’ adlı kentin kalıntıları yavaş yavaş gün yüzüne çıkmaya başladı.
MOZAİKLER DÜNYAPILMIŞ GİBİ
Geç Roma-Erken Hıristiyanlık dönemi olarak adlandırılan MS 3 veya 4. yüzyıla ait olduğu bildirilen kalıntılarda, şimdiye dek bölgedeki hiçbir antik kentte rastlanmayan bir özellik dikkat çekiyor. Mozaikler, binlerce yıl toprak altında kalmış olmalarına rağmen, dün yapılmış gibi canlı renklerde. Defineciler küçük bir bölümünü tahrip etse de 4,10x3,30 metre büyüklüğündeki bir odanın tabanını kaplayan mozaik, kalıntıların en görkemli bölümü. Başka bölümlerde de yer yer görülen mozaiklerde beyaz zemin üzerine saç örgüsünden şeritlerle çevrili kare panolar içinde geometrik motifler bulunuyor. Ayrıca ayrı bölümlerde sandalet ve güvercin motifli mozaiklerin de bozulmadan günümüze kadar ulaştığı görülüyor.
Kazı çalışmaları sırasında, üzeri haç motifli tüf taşıyla kaplı bir mezar da ortaya çıkarıldı. Mezar içinde erişkin bir erkeğe ait olduğu anlaşılan bir de iskelet bulundu. 1700 yıllık iskelet çok yıprandığı için fotoğrafları çekilip, tahlil için örnek kumaş parçaları alınarak kaldırılmadan yerinde muhafaza altına alındı.
Sonuç olarak dört sezondur sürdürülen kazı çalışmalarında, MS. 4. yüzyıla ait, sonradan şapele çevrilmiş, içinde mezarlar bulunan bir toplantı salonu yapısı ve bir Roma hamamı tamamıyla ortaya çıkarıldı. Kazıların devam etmesi durumunda ‘Sobesos’ antik kentinin tüm birimleriyle yeniden ışıkla buluşacağı ve tarihe ışık tutacağı tahmin ediliyor.
SPONSOR ARANIYOR
Ancak sadece Nevşehir Müze Müdürü Halis Yenipınar, Arkeolog Murat Gülyaz ve Sultan Tutar’ın sürdürdüğü kazı, eleman yetersizliği ve devletin kısıtlı ödenekleri nedeniyle yavaş ilerliyor. Çalışmalar ilk iki sezon müze bünyesindeki Nevşehir Eski Eserleri ve Müzeleri Sevenler Derneği’nin ören yerlerinde açtığı standlardan elde ettiği gelirle sürdürüldü. Derneklerin kamudan çıkarılması sonucunda dernek geliri bitince 2004 yılındaki çalışmalar Kültür Bakanlığı’nın verdiği 10 milyar liralık ödenekle devam ettirildi. Durma noktasına gelen ‘Sobesos’ kazı çalışmaları, bu sezon Koç Allianz şirketinin verdiği 50 bin YTL ve Kültür Bakanlığı’ndan alınan 20 bin YTL ile yeniden hız kazandı.
Dört sezondur kötü hava koşullarından, derneğin aldığı brandalarla örtülerek korunmaya çalışılan eşsiz mozaik ve kalıntıların, bu sezondan itibaren Ankara Rotary Kulübü’nün sponsorluğunda yapılacak çelik çatıyla daha iyi korunmaları sağlanacak. Bir uzman, kalıntıların ve mozaiklerin bulunmasının ardından hak ettikleri gibi korunamadığını belirterek, ‘En azından bu süre zarfında toprak altında kalmaları daha yararlı olurdu’ yorumunu yapıyor. Kazının devam ettirilebilmesi için her yıl en az 50 bin YTL’lik bir kazı ödeneğine ihtiyaç duyuluyor. Halis Yenipınar, ‘Sobesos antik kentinde çıkan mozaikler Kapadokya bölgesinde gün yüzüne çıkmış en önemli buluntular. Antik kentin kazılarak buluntuların ortaya çıkarılması ile Ürgüp- Soğanlı hattında önemli bir ziyaret merkezi ve turizm çeşitliliği yaratılmış olacak’ diyor.