Dayak yiyen intikam alır
Güncelleme Tarihi:
<B> Mesude ERŞAN</B>
Oluşturulma Tarihi: Eylül 29, 2001 17:01
Anne ve babalarından dayak yiyen çocuklar büyüklerinden intikam almaya meyilli ouyor. Şiddet nedeniyle sinen çocuk bir süre sonra 'cezalandırıldığı' hareketleri yeniden yapıyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sabiha Keskin, davranışların üzerinde çevresel etkilerin yanı sıra, genetik ve biyolojik yapının da payının büyük olduğunu belirterek, ‘‘Çocuk davranışları, ailenin çocuk terbiyesindeki tutumu ve bu tutuma çocuğun kendine özgü karakteri çerçevesinde vereceği yanıtla şekillenir‘‘ dedi.
Cezanın amacının ileride bir davranışın sayısını azaltmak, ödülün ise artırmak olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Keskin şöyle konuştu: ‘‘Çocuklar ağrılı uyaranlardan kaçar. Döverek ceza verildiğinde kaçar, siner, söylenenleri kabul eder. Cezanın işe yaradığı zannedilir‘‘.
Cezanın 'geç etkileri' bulunduğunu belirten Doç. Dr. Keskin, ‘‘Daha sonra çocukta, o ceza öğrenilmiş davranış oluyor. Karşı taraftan intikam alma duygusu yaratıyor. İleride çocuk aynı hareketi tekrar edip karşı taraftan öç alıyor‘‘ dedi.
ÖDÜLLENDİRİN
Cezanın dayaktan ibaret olmadığını, çocuğun çok istediği birşeyden yoksun bırakılmasının 'gerçek ceza' olduğunu belirten Doç. Dr. Keskin şöyle devam etti: ‘‘Çocuğun gerçek ihtiyaçlarını saptamak ailenin veya eğitimcinin görevi. Örneğin aç bırakmak ceza değil ama çok sevdiği (çikolata gibi) birşeyden mahrum bırakmak daha iyi sonuç verir. Ama mızmızlandığında isteği yerine getirilirse, mızmızlığın sayısı artırılır. Doğru davranışa ödül verilmeli. Ödül her zaman somut birşey olmak zorunda da değil. Övgü cümleleri, baş okşama, bakışlar bile işe yarar.‘‘
CEZALARA ALIŞIYORLAR
Cengiz Topel ve Lütfi Banat İlköğretim okullarında yapılan ‘şiddet’ konulu anketin bazı sonuçları şunlar:
Sık sık cezalandırma, çocukların yüzde 33'ü tarafından artık kabul ediliyor ve etki uyandırmıyor. Yani ceza almaları umurlarında bile değil.
Azar ve dayak yalnızca yüzde iki oranında 'caydırıcı' etkiye sahip.
Zaman zaman övgü aldığını belirten yüzde 6'lık bir grup, övgü karşısında şüphe ve tedirginlik de hissetdiğini belirtiler.
Çocukların yüzde 32'sinde azar ve dayak, nefret, kin, intikam duygusu uyandırıyor.
Cezaya yol açan olayı tekrar etme isteği çok güçlü. Çocukların yüzde 14'ü ceza alacaklarını tahmin ettikleri davranışlardan önce, heyecanla karışık mutluluk hissettiklerini söylediler.
Ceza yaratıcılığı yok eden bir etkiye sahip. Ceza, çocukların yüzde 32'sinde suçluluk, sevgiye layık olamama ve kendine güvensizlik duygusu uyandırıyor.
Cezanın amacının ileride bir davranışın sayısını azaltmak, ödülün ise artırmak olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Keskin şöyle konuştu: ‘‘Çocuklar ağrılı uyaranlardan kaçar. Döverek ceza verildiğinde kaçar, siner, söylenenleri kabul eder. Cezanın işe yaradığı zannedilir‘‘.
Cezanın 'geç etkileri' bulunduğunu belirten Doç. Dr. Keskin, ‘‘Daha sonra çocukta, o ceza öğrenilmiş davranış oluyor. Karşı taraftan intikam alma duygusu yaratıyor. İleride çocuk aynı hareketi tekrar edip karşı taraftan öç alıyor‘‘ dedi.
ÖDÜLLENDİRİN
Cezanın dayaktan ibaret olmadığını, çocuğun çok istediği birşeyden yoksun bırakılmasının 'gerçek ceza' olduğunu belirten Doç. Dr. Keskin şöyle devam etti: ‘‘Çocuğun gerçek ihtiyaçlarını saptamak ailenin veya eğitimcinin görevi. Örneğin aç bırakmak ceza değil ama çok sevdiği (çikolata gibi) birşeyden mahrum bırakmak daha iyi sonuç verir. Ama mızmızlandığında isteği yerine getirilirse, mızmızlığın sayısı artırılır. Doğru davranışa ödül verilmeli. Ödül her zaman somut birşey olmak zorunda da değil. Övgü cümleleri, baş okşama, bakışlar bile işe yarar.‘‘
CEZALARA ALIŞIYORLAR
Cengiz Topel ve Lütfi Banat İlköğretim okullarında yapılan ‘şiddet’ konulu anketin bazı sonuçları şunlar:
Sık sık cezalandırma, çocukların yüzde 33'ü tarafından artık kabul ediliyor ve etki uyandırmıyor. Yani ceza almaları umurlarında bile değil.
Azar ve dayak yalnızca yüzde iki oranında 'caydırıcı' etkiye sahip.
Zaman zaman övgü aldığını belirten yüzde 6'lık bir grup, övgü karşısında şüphe ve tedirginlik de hissetdiğini belirtiler.
Çocukların yüzde 32'sinde azar ve dayak, nefret, kin, intikam duygusu uyandırıyor.
Cezaya yol açan olayı tekrar etme isteği çok güçlü. Çocukların yüzde 14'ü ceza alacaklarını tahmin ettikleri davranışlardan önce, heyecanla karışık mutluluk hissettiklerini söylediler.
Ceza yaratıcılığı yok eden bir etkiye sahip. Ceza, çocukların yüzde 32'sinde suçluluk, sevgiye layık olamama ve kendine güvensizlik duygusu uyandırıyor.